BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I

Doğum öncesi nedenler çevresel nedenler, genetik kökenli nedenler, kromozomal nedenler, doğuştan getirilen nedenler, gelişim bozuklukları olarak sınıflandırılabilir (Kırcaali-İftar, 1998). Örneğin Down sendromu kromozomal bir nedenle ortaya çıkmaktadır ve bireyin 21. kromozomunda iki olması gerekirken üçüncü bir genin varlığı ile ortaya çıkar.

Yetersizlik

Engel

Risk taşıma

Duyu organları ya da zihinsel, fiziksel duygusal anlamda bireyin işlevlerinde zedelenmeye bağlı
olarak tümü ile ya da kısmen kayıp oluşması durumu yetersizlik olarak ifade edilmektedir

Zedelenme doğum öncesi, doğum sırası ya da
doğum sonrasında çeşitli sebeplerle bireyin organlarının işlevlerini yerine getirmede zorlanma meydana gelmesi durumu olarak açıklanmaktadır.

Özel gereksinimli bireyler ülkemizde
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde (ÖEHY
2009) aşağıdaki biçimde sınıflandırılmaktadır.
• Zihin yetersizliği
• İşitme yetersizliği
• Görme yetersizliği
• Ortopedik yetersizlik

Özel öğrenme güçlüğü
• Dil ve konuşma güçlüğü
• Duygusal uyum güçlüğü
• Süreğen hastalık
• Sinir sistemi zedelenmesi ile oluşan yetersizlik
• Süreğen hastalıklar
• Otizm
• Sosyal uyum güçlüğü
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
• Üstün ve özel yetenek

Bireyin özel gereksinimli olma sebebini bilmek
öncelikle onun doğru tanılanması için önemlidir.
Geçmişten günümüze özel gereksinimli olmanın
nedenlerini araştıran pek çok araştırma yürütülmüştür. Özellikle genetik alanında gerçekleştirilen
çalışmalar özel gereksinimli olma durumunun nedenlerine ilişkin önemli bir kaynak olmuştur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yetersizliğe sahip olma
nedenlerini “yapısal nedenler” ve “edinilmiş nedenler” olarak iki sınıfta incelemiştir. Yapısal nedenlere
örnek olarak metabolizma bozuklukları, genetik bozukluklar verilebilir. Edinilmiş nedenlere örnek olarak ise doğum öncesi, sırası veya sonrasında çeşitli
nedenlerle bireyin gelişimini etkileyen durumlara
maruz kalması olabilir. Bireyin annesinin hamilelikte madde bağımlısı olması edinilmiş bir neden iken,
bireyin down sendromlu olarak dünyaya gelmesi yapısal bir nedendir. Özel gereksinimli olma nedenleri
alanda çoğu kez doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası nedenler olmak üzere zaman bağlamında açıklanmaktadır. İzleyen bölümde özel gereksinimli olma nedenleri doğum öncesi, doğum anı ve
doğum sonrası nedenler olarak açıklanmaktadır.

Kişisel Bakım Hizmetleri
1. Banyo yaptırılması
2. Tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edilmesi ve gerektiğinde temizliğinin yapılması
3. Tırnaklarının kesilmesi
4. Saçlarının taranması
5. Dişlerinin temizlenmesi
6. Yemek ve içecek ihtiyacının giderilmesi
7. El, yüz ve ayak temizliği
8. Sakal tıraşının yapılması
9. İstenmeyen tüylerin temizlenmesi
10. Elbiselerinin giydirilmesi ve çıkarılması
11. Burun ve kulak temizliğinin yapılması
12. Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesi
13. Odasının temizlenmesi
14. Çamaşırlarının yıkanması
15. Tehlikelere karşı korunması ve gözetilmesi

Psiko Sosyal Hizmetler
1. Bakıma muhtaç özürlü ailesinin, özürlüyü ve özür durumunu kabullenmesine, bilgilendirilmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetler
2. Bakıma muhtaç özürlünün özrünü, mevcut durumunu ve yerleştirildiği ortamı kabullenmesine, bilgilenmesine ve gelişim alanlarında desteklenmesine yönelik kişisel ve grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetler
3. Özürlü ve ailesinin sosyal hakları ve mevcut kaynakların kullanılmasına yönelik kişisel ve grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetler
4. Özürlünün bağımsız yaşama, sosyal hayata uyumuna ve katılımına yönelik sosyal, kültürel, sanatsal
ve sportif etkinlikler ile düzenlenecek bu tür etkinliklere katılabilmesi için refakat hizmetler
5. Özürlünün terk edilme, ret edilme, özür durumunu kabullenememe, ümitsizlik, intihar etme, yalnızlık, sevgisizlik gibi olumsuz duygulardan kurtarılmasına ve depresyon ve stres gibi durumların yaşanmasının engellenmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetler

Engelli Bireyler/Yaşlı Bireyler/Süreğen Hastalığı Olan Bireyler İçin Bakım
Kişisel Bakım Hizmetleri
Psiko-Sosyal Destekler
Barınma Hizmetleri
Boş Zaman Değerlendirmeye İlişkin Hizmetler
Gündüz Bakım ve Desteği

Toplum temelli bakımın içinde ise;
• Evde bakım
• İşyerinde bakım
• Okulda bakım
• Rekreasyon evleri
• Spor kulüpleri yer almaktadır

Risk taşıma (risk altında olma) herhangi bir engeli olmayan ancak ileride bir yetersizlik yaşama olasılığı diğer bireylerden yüksek olan bireyleri ifade eder. Bu terim daha çok bebek ve okul öncesi dönemdeki küçük çocuklar için kullanılmaktadır. Risk taşıyan bebek ya da çocuk doğumun gerçekleştiği şartlar, yaşadığı ev-çevre sebebiyle ileride bir yetersizlik yaşama olasılığı yüksek bireyleri tanımlar.