BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I - Deneme Sınavı - 4

Yardımcı teknoloji desteği, fiziksel yetersizliği olan bireylerde çevresel düzenleme amacıyla kullanılmaktadır. Doğru cevap "A" dır.

Özbakım becerileri bireyin kendi temizliği ve sağlını korumaya yönelik sergilediği becerilerdir. Doğru cevap "D" dir.

Tıbbi bakım personeli fiziksel yetersizliği olan bireylere ilaç desteği ve tıbbi rehabilitasyon desteğini planlamaları yapar. Doğru cevap "E" dir.

Çoklu yetersizliği olan bireylerin fiziksel ve sağlıkla ilgili gereksinimleri; (a) hareket kısıtlılığı, (b) iskelet deformasyonları ve (c) duyusal bozukluklar olarak sıralanmaktadır.

Çoklu yetersizliği olan bireylerde en sık görülen ve organik bulguları tanımlanabilen yetersizlik türü serebral palsidir. Serebral palsi, bireylerin hareket kabiliyeti ve postürlerini (duruş) olumsuz etkileyen/kısıtlayan bir bozukluktur. Beyinde oluşan hasar nedeniyle serebral palsisi olan birçok çocuk yürüme yetisine sahip olamamaktadır.

Çoklu yetersizliğe sahip olan bireylerin grup olarak bazı benzer özellikleri bulunmaktadır. Bunlar;
• Çoklu yetersizlik, bireyin tüm gelişimini olumsuz etkiler.
• Çoklu yetersizliği olan bireylerin algılamaları yavaştır.
• Cümle kurarak iletişim kurma ciddi düzeyde olumsuz etkilenmiştir.
• Bu bireylerin çevreleriyle etkileşime grime fırsatları oldukça sınırlıdır.
• Büyük çoğunluğunda kendini uyarıcı davranışlar bulunmaktadır.
• Çevrelerinde gerçekleştirdikleri fiziksel hareketler oldukça kısıtlıdır.
• Sıklıkla ve ağır seyreden sağlık problemleri yaşarlar.
• Günlük bakım ihtiyaçlarına yardımcı olmak için yüksek oranda yapılandırılmış bakım ve rehabilitasyon programlarına gereksinim bulunmaktadır.
• Basit günlük etkinlikleri (t-shirt giyme, kapı açma, oturacak bir sandalye bulma ve oturma gibi) gerçekleştirmek için düzenli olarak yardıma gereksinim duyarlar.

Çoklu yetersizliği olan bireylerin bir kısmı işitme sorunları yaşamaktadırlar. Bu bireyler, genellikle belirli düzeydeki sesleri duyarak cevap verebilir. Bulundukları ortamlardaki konuşmaları ‘tahmin ederek’ rutin olaylara alışmayı öğrenebilirler. Ancak; daha önceden karşılaşmadıkları yeni insanlar ve ortamlarda bulunduklarında konuşulanları anlamada ciddi düzeyde problemler yaşarlar. Bazen de işitme ile ilgili problemler, bu bireylerin bedenlerini dengede tutmaları ve düz bir çizgide yürümelerini zorlaştırmaktadır. Konuşmalarının anlaşılırlığı ve akıcılığının geliştirilebilmesi için; uzun süre eğitim almak zorundadırlar.

Çoklu yetersizliği olan bireylerin birçoğu, “kendini uyarıcı davranışlar” olarak adlandırılan uygun olmayan davranış biçimlerine sahiptir. Bu davranışlardan bazıları; rutin biçimde kafasını sağa sola çevirme, parmaklarını gözlerin önünde hareket ettirme, vücudunu öne arkaya doğru sallama şeklinde sürekli olarak hareket ettirmedir.

Lokomotor yetersizliği olan bireylerin; her iki kolunu da herhangi bir zorluk çekmeden tamamen kaldırması mümkün değildir. Herhangi bir zorluk çekmeden nesneleri kavrayamazlar ve yürümekte zorluk çekerler.

Çoklu yetersizliğe neden olan doğum öncesi nedenler; (a) genetik bozukluklar, (b) viral enfeksiyonlar, (c) beyin felci, (d) toksoplazma, (e) hidrosefali, (f) mikrosefali ve (g) kan uyuşmazlığı olarak sıralanmaktadır.

Ülkemizde çoklu yetersizliğin tanımı; Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2006)’nde birden fazla yetersizliği olan birey adı altında şu şekilde yapılmıştır: Birden fazla yetersizliği olan birey, “birden fazla alanda görülen yetersizlik nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey” dir.

Toksoplazmozis olarak da adlandırılan toksoplazma, anneye gebelik sırasında çiğ et tüketmesi, bu mikrobu taşıyan kedilere ya da kedi dışkısına temas etmesiyle bulaşır ve bebeğe geçer. Bebekte gelişimsel yetersizliklere ya da epilepsiye neden olabilmektedir.

Çoklu yetersizliği olan bireylerin tanılanmalarına yönelik olarak evrensel olarak kabul görmüş bir tanı ölçütü bulunmamaktadır. Bu nedenle; tanılanma süreçlerinde genellikle birincil yetersizlikleriyle tanılandıklarından, bu bireylerin genel nüfus içerisindeki yaygınlık oranlarına yönelik olarak kesin bir bilgi verebilmek oldukça zordur.

Farklı tanımları bulunan fiziksel(ortopedik) yetersizlik, çeşitli hastalıklar, kazalar ya da kalıtımsal sorunların beyinde hasar oluşturması veya uzuv kaybı gibi nedenlerle bireylerin vücutlarının hareket elemanlarını kontrol etmede sınırlılıklar yaşamasıdır. Doğru cevap C'dir.

Bebeğin anne bedenini terk edişi esnasında oksijensiz kalması (perinatal asfiksi), doğumda anormal geliş pozisyonu sergilemesi, zor ve uzun doğum, doğum anı travmaları, hastane enfeksiyonları gibi durumlar doğum anı nedenler arasında yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Fiziksel yetersizlikler ve süreğen hastalıklar oluşum nedenlerine göre sınıflandırılmıştır. Bu anlamda astım süreğen hastalık sınıfında yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Serebral palsinin birey üzerine yarattığı etkiye göre ise spastik, atetoid, ataksik ve karma tip olmak üzere dört ana sınıflandırması vardır. Serebral palsili bireyler bu türlerinden birine veya birkaçına sahip olabilirler. Monopleji topografik sınıflandırmaya göre vücutta olan etkisidir.

Hemipleji fiziksel yetersizliğin vücudun sağ veya sol yanında (örn; sağ kol-bacak, sol kol-bacak) görülmesidir.

Nöromotor yetersizlikler, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sisteminde meydana gelen hasarlara bağlı olarak ortaya çıkan yetersizliklerdir. Çocukluk romatizması Ortopedik ve kas iskelet sistemi bozuklukları grubuna girmektedir.

Çocuk romatizması genellikle 16 yaşından önce veya yaştan önce başlayan ve eklemlerde şişme, sertlik, yanma, ağrı ve hassasiyet oluşturan bir bozukluktur. Kız çocuklarında erkek çocuklarına kıyasla dört-beş kat daha fazla görülebilmektedir.