BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I - Deneme Sınavı - 18

Beyin Felci (Serebral palsy). Çoklu yetersizliğin nedenlerinden biri olan beyin felci beyinde gerçekleşen bir anomali sonucu anne karnındaki bebeğin beyninde kalıcı hasar oluşması durumudur.

Doğum sırası nedenler:

Travmatik beyin hasarı,

Bebeğin beynine giden oksijen miktarının yetersiz kalması

Doğum öncesi nedenler embriyonun anne rahmine yerleşmesinden doğum anına kadar zaman aralığını kapsamaktadır. Bu zaman aralığında özellikle gebeliğin ilk üç ayında annenin geçirdiği hastalıklar, annenin alkol ve uyuşturucu kullanımı, ilaç kullanımı, dengesiz ve yetersiz beslenmesi, gebeliği uygun olmayan şekilde sonlandırma girişimleri, röntgen ışınına maruz kalması, anne-baba arası akrabalık bağının bulunması gibi nedenler, bebeğin beyin gelişiminde gerilemelere ve hatta hasarlara neden olmaktadır.

Sinir sistemine bağlı (nöromotor) yetersizlikler; serebral palsi, spina bifida, nöbet bozuklukları, travmatik beyin yaralanmaları olarak sınıflandırılabilir. Omurga kas atrofisi ise bir kas hastalığıdır.

HIV/AIDS ve TORCH enfeksiyonları (Toksoplazma, rubella, herpes simpleks (Uçuk) enfeksiyonları ve Sitomegalovirüs enfeksiyonu gibi doğumsal
enfeksiyonlar) doğumsal bozukluklar arasında olup Hepatit B, menenjit ve ensefalit gibi hastalıklar edinilmiş hastalıklardır.

Sinir sistemine bağlı (nöromotor) yetersizlikler; serebral palsi, spina bifida, nöbet bozuklukları ve travmatik beyin yaralanmaları şeklinde sınıflandırılabilir. Diğer cevaplar ortopedik ve kas iskelet sistemi bozukluklarına ait örneklerdir.

Monopleji-tek bir kol veya bacakta yetersizlik görülmesi, dipleji-bacaklarda daha fazla, kollarda daha az olacak şekilde yetersizlik görülmesi, tripleji-her iki bacakta ve tek bir kolda yetersizlik görülmesi, kuadripleji- fiziksel yetersizliğin her iki kol ve her iki bacakta görülmesi, hemipleji- fiziksel yetersizliğin vücudun sağ veya sol yanında (örn; sağ kol-bacak, sol kol-bacak) görülmesidir.

Dipleji-bacaklarda daha fazla, kollarda daha az olacak şekilde yetersizlik görülmesi, kuadripleji- fiziksel yetersizliğin her iki kol ve her iki bacakta görülmesi, hemipleji- fiziksel yetersizliğin vücudun sağ veya sol yanında (örn; sağ kol-bacak, sol kol-bacak) görülmesi, çift hemipleji- serebral palsiye ilişkin bir terim olmakla beraber yetersizliğin kollarda daha fazla bacaklarda daha az görülmesi, parapleji- sadece bacaklarda hareket ve duyu yetersizliği görülmesi durumudur.

Beynin normal çalışma şeklinin anormal bir elektrik boşlaması nöbet geçirme; anne karnında bebeğin omuriliğini oluşturan omurların tam kapanmaması nedeniyle ortaya çıkan fiziksel yetersizlik türü spina bifida; kafatasının sert ve ani şekilde bir nesneye çarpması ya da bir cismin kafatasını delmesi sonucu beyin dokusunda hasar oluşturmasına travmatik beyin yaralanması; doğumsal bir neden, cerrahi bir işlem(Ampütasyon) yada kaza sonucu, kol ya da bacaklardan bir yada daha fazlasının kısmen veya tamamen vücuttan ayrılması ve bu nedenle vücut dengesinin bozulmasına uzuv kaybı; beyinde doğum öncesi, doğum anı veya doğum sonrası dönemde meydana gelen hasarlara bağlı olarak ortaya çıkan bir fiziksel yetersizlik türüne ise serebral palsi denir.

Serebral palsi, beyinde doğum öncesi, doğum anı veya doğum sonrası dönemde meydana gelen hasarlara bağlı olarak ortaya çıkan bir fiziksel yetersizlik türüdür. Nöbet geçirme, beynin normal çalışma şeklinin anormal bir elektrik boşlaması olarak tanımlanmaktadır. Uzuv kaybı, doğumsal bir neden, cerrahi bir işlem (ampütasyon) ya da kaza sonucu, kol ya da bacaklardan bir yada daha fazlasının kısmen veya tamamen vücuttan ayrılması ve bu nedenle vücut dengesinin bozulmasıdır. Travmatik beyin yaralanmaları, kafatasının sert ve ani şekilde bir nesneye çarpması ya da bir cismin kafatasını delmesi sonucu beyin dokusunda hasar oluşturması sonucu ortaya çıkmaktadır. Spina bifida ise, anne karnında bebeğin omuriliğini oluşturan omurların tam kapanmaması nedeniyle ortaya çıkan bir fiziksel yetersizlik türüdür.

Fiziksel yetersizliği olan bireylerle çalışan/çalışacak olan personele şu önerilerde bulunulabilir:
• Kişisel bakım ve günlük yaşam gereksinimlerini kolaylaştırmada bireyle ve bireyin yakınlarıyla işbirliği içerisinde olun.
• Bireyin özel yaşam alanını (evini, eşyalarını, giysilerini ve diğer kişisel eşyalarını) korumak ve desteklemek için onlara yardımcı olun.
• Bireyi merkeze alacak şekilde, etkin bir dinleyici olun.
• Etkili iletişim becerileriniz geliştirin.
• Farklı fiziksel yetersizlikleri olsa bile birey olduğunu unutmayın ve özel ihtiyaç ve ilgilerine karşı anlayışlı bir iletişim kurun.
• Öncelikle bireyin kendi evinde ve sosyal ortamında mümkün olduğu kadar bağımsız hareket etmesine öncelik verin.
• Bireylerin ilaç kullanımına özen gösterin.
• Bireyin yetersizliğinden geriye kalan performansını dikkatle gözleyin ve bu performansı olabildiğince etkili kullanın.
• Korumacı değil yardımcı olun.

Distrofi, iskelet kas yapısında ilerleyici hasarlarla kendini gösteren, kas güçsüzlüğü ve erimesine neden olan bir hastalıktır. Spina bifida, anne karnında bebeğin omuriliğini oluşturan omurların tam kapanmaması nedeniyle ortaya çıkan bir fiziksel yetersizlik türüdür. Serebral palsi ya da diğer bir deyişle serebral paralizi, beyinde doğum öncesi, doğum anı veya doğum sonrası dönemde meydana gelen hasarlara bağlı olarak ortaya çıkan bir fiziksel yetersizlik türüdür. Hemipleji, fiziksel yetersizliğin vücudun sağ veya sol yanında (örn; sağ kol-bacak, sol kol-bacak) görülmesidir. Genellikle 16 yaşından önce veya yaştan önce başlayan ve eklemlerde şişme, sertlik, yanma, ağrı ve hassasiyet oluşturan bozukluk ise çocukluk romatizması olarak adlandırılır.

Görme keskinliği bireyin belirli bir mesafeden gördüğü cisme ilişkin ayrıntıları ayırdedebilmesi; görme alanı ise bireyin başını ve gözlerini hareket ettirmeden görebildiği tüm alan olarak tanımlanmaktadır.

Gözleri kaşıma ve ovalama • Göz kırpma • Gözlerin kızarması, sulanması ve çapaklanma • Renkleri ayırtedememe • Bir cisme uzun süre odaklanamama • Okumak için yazıları göze yakınlaştırma • Cisimleri takip edememe • Hareket halindeyken bir yerlere çarpma, düşme.

Kör Nokta: Sarı benekten gelen görüntüyü beyne iletir. Görme sinirleri buradan başlar.

Kornea (Saydam tabaka): Göz akının önünde yer alan ve gözü tehlikelerden koruyan tabakadır. Saydam olması nedeniyle ışığı geçirir ve göze gelen ışınları kırar.

Görme yetersizliğine neden olan faktörlerin en yaygını doğum öncesi nedenlerdir.

Kırma Kusurları: Aşağıda en sık görülen kırma kusurlarına yer verilmiştir.

Göz Tembelliği (Amblyopia): Herhangi bir yapısal bozukluk olmamasına karşın gözlerden birinin diğerine göre daha az görme yeteneği göstermesi, ya da her iki gözün normal bir görme kapasitesinden düşük çalışmasıdır.

Fiziksel Özellikler

Görme yetersizliği olan bebekler ise el göz koordinasyonu kuramadıklarından ancak el kulak koordinasyonunu öğrendikten sonra sese ulaşmak için tutunma, ilerleme, emekleme ve yürüme gibi motor hareketleri yapmaya başlarlar. Bu süreçte sesli oyuncaklara ve dışarında fiziksel olarak desteklenmeye ihtiyaç duyarlar. Bu süreçte gerekli destek ve uyarlama yapılmazsa bebeklerin motor gelişimlerinde gecikmeler söz konusu olacaktır. Geç yürümenin nedenleri arasında dengeyi sağlamada zorlanma görsel ipucu alamadıkları için sürekli işitsel ipucuna gereksinim duyma da sayılabilir. Ayrıca ebeveynlerin görme yetersizliği nedeniyle bebeğin bir yerlere çarpıp zarar göreceğinden endişelenmeleri ve bunun için onlara hareket etme fırsatı vermemeleri de yürümeyi geciktirebilir.