BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I - Deneme Sınavı - 10

Bir sesin duyulabilirlik eşiğine işitmenin mutlak eşiği denir.

Eğitim alanında hizmet sunulacak ise kaybın oluştuğu yaşa göre yapılan sınıflama kullanılmaktadır

İleri düzeyde işitme kaybı (65-95 dB), bu düzeyde işitme kaybı olan bireyler; dil gelişiminde ileri düzeyde sorunlar yaşamaktadırlar ve konuşulanları anlamaları mümkün değildir.

İşitme kaybının ortaya çıkmasında doğum sonrası nedenler temel olarak bireyin geçirdiği hastalıklar ve maruz kaldığı travmalar şeklinde sıralanabilir. İşitme kaybına neden olabilecek en önemli hastalıklardan birisi orta kulak iltihabıdır. Orta kulak iltihabı kulak zarında ve orta kulakta zedelenmelere neden olabilmekte ve sonuçta iletim tipi işitme kaybına neden olmaktadır.

İşitme yetersizliği olan bireylerin gelişimi etkileyen faktörler; işitme kaybının türü derecesi, işitme kaybının oluştuğu yaş ve işitmeye yardımcı teknolojilerden yararlanma yaşı şeklinde sıralanabilir. Bunların yanı sıra aile bireylerin çocuğa karşı tutumları ve ebeveynlerin işitme durumları gibi çevresel ve eğitsel faktörlerin işitme yetersizliği olan bireylerin gelişimlerinde önemli rol oynadığını söylemek mümkündür.

Karma (total) yaklaşım işitme yetersizliği olan bireylerin hem kendileriyle hem de işiten akranlarıyla gerçek anlamda iletişim kurabilmelerini amaçlamaktadır.

FM ve kızılötesi sistemler, işitme yetersizliği olan bireylerin eğitim süreçlerinde kullanılan ve ses yükseltici sistemlerden daha iyi yararlanmalarını sağlayan işitmeye yardımcı teknolojilerdir.

Özel gereksinimli bireylerin bir mesleğe hazırlanma, yerleşme ve mesleği başarıyla sürdürebilmesi için mesleki rehabilitasyona devam etmesi gerekir. Özel Mesleki Rehabilitasyon Merkezleri Hakkında Yönetmelikte (2006) mesleki rehabilitasyon terimi “ Özürlülerin iş gücü piyasasında ihtiyaç duyulan, ilgi ve yeteneklerine uygun mesleklerde yetiştirilerek istihdamlarını kolaylaştırmak ve mesleklerinde ilerlemelerini sağlamak amacıyla devamlı ve koordinasyon içinde sosyal ve tıbbi rehabilitasyon, mesleki rehberlik, mesleğe hazırlık, meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimi, işe yerleştirme ve takibini” ifade etmektedir. Doğru yanıt C’dir.

Özel gereksinimli bireylere verilen rehabilitasyon hizmetleri sonucunda oluşması istenen gelişmeler şunlardır; işlev kaybının önlenmesi, işlev kaybı hızının yavaşlaması, işlevin iyileştirilmesi ya da işlevin geri kazanılması, işlev kaybının telafisi, mevcut işlevin korunmasıdır. Doğru cevap C’dir.

Risk taşıma; herhangi bir farklılığı olmayıp her an bir yetersizlik yaşama olasılığı bulunan bireyler için kullanılmaktadır. Bu terim daha çok bebek ve okul öncesi dönemdeki küçük çocuklar için kullanılmaktadır. Risk taşıyan bebek ya da çocuk doğumun gerçekleştiği şartlar, yaşadığı ev-çevre sebebiyle ileride bir yetersizlik yaşama olasılığı yüksek bireyleri tanımlar. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı A seçeceğidir.

Kan uyuşmazlığı bireyin özel gereksinimli olasılığını artıran doğum öncesi nedenlerdendir. Yüksek ateş, kafa travması ve psikolojik sorunlar doğum sonrası bireyin özel gereksinimli olma nedenlerinden sayılır. Süreğen hastalık ise özel gereksinimli bireylerde görülen yetersizlik türlerinden biridir. Doğru yanıt E’dir.

Doğum anı nedenleri arasında erken ya da geç doğum, bebeğin oksijensiz kalması sonucu zihin yetersizliği ve serebral palsi (CP) bulunmaktadır. Bebeğin havale geçirmesi, düşmesine bağlı kafa travması yaşaması ve ev kazaları doğum sonrası yetersizliğe yol açabilecek nedenler arasındadır. Doğru yanıt C’dir.

Bakıma Muhtaç Özürlülere Yönelik Resmi Kurum ve Kuruluşlar Bakım Merkezleri Yönetmeliğinde (2006) bakım ile ilgili temel kavramlar üçtür. Birincisi, Bireysel Bakım Planı’dır. Bireysel Bakım Planı: Bakıma muhtaç özürlünün bakımına ilişkin fiziksel, psiko-sosyal ve benzeri alanlarda yaşanan sorunları, bu sorunların sebepleri ve tespit edilen veriler dikkate alınarak hangi alanlarda ve süreçte bakıma ihtiyacının olduğunun belirlenmesi, belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda yapılabilecek çalışmaları içeren ve genel çerçevesi Genel Müdürlükçe belirlenen planı ifade etmektedir. İkincisi, Bakıma Muhtaç Özürlü’ dür. Bakıma Muhtaç Özürlü: Özürlülük sınıflandırmasına göre ağır özürlü olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan kişiyi ifade etmektedir. Üçüncüsü ise; Bakıcı Personeldir. Bakıcı Personel: Bakıma muhtaç özürlülere bakım hizmeti sunabileceğine ilişkin Millî Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikası veya başarı belgesi olan ya da sağlık meslek lisesi, kız meslek lisesi çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü, meslek lisesi özürlü-yaşlı bakımı bölümü mezunu veya bu bölümlerden en az önlisans mezunu olan, merkezde veya merkeze bağlı olarak bakıma muhtaç özürlünün ikametgâhında, bakım hizmeti sunan kişiyi ifade etmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Özel gereksinimli bireylere sunula bakım hizmetlerinin farklı sınıflandırma biçimleri vardır. Hizmetin verildiği yere göre bakım; hizmetleri toplum temelli, toplum temelli evde ve kurumsal bakım olarak üçe ayrılır. Hizmetin sunum süresine göre kısa ve uzun süreli bakım olarak iki şekilde uygulanır. Hizmetin sunum zamanına göre erken dönemde ve geç dönemde bakım hizmetleri vardır. Birey ve bakım sağlayan arasındaki ilişkiye göre profesyonel ve profesyonel olmayan bakım bulunmaktadır. Bakıma gereksinim duyma nedenine göre ise Engelli Bireyler/Yaşlı Bireyler/Süreğen Hastalığı Olan Bireyler için bakım, kişisel bakım hizmetleri, psiko-sosyal destekler, barınma hizmetleri boş zaman değerlendirmeye ilişkin hizmetler ve gündüz bakım ve desteği bulunmaktadır. Doğru yanıt E’dir.

Kurumsal bakımın içinde; hastaneler, klinikler, hastalığa özgü merkezler, rehabilitasyon merkezleri, bakım ve rehabilitasyon merkezleri, huzurevleri, mesleki rehabilitasyon yer almaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Özel gereksinimli bireylerin yaş düzeyi (yaşın çok yüksek olması sebebiyle düşük isteklilik), motivasyon düzeyi, özel gereksinimli bireyin depresyonda olması, bununla birlikte özel gereksinimli bireyin ailesi, bakıcısının tutumu, yaşadığı ortam vb. birçok faktör rehabilitasyonun başarısını etkilemektedir. Doğru yanıt D’dir.

İşitme süreci ile ilgili temel organın kulan olduğu bilinmektedir. Kulağın yapısı temel olarak üç kısımda incelenebilir. Bu kısımlar; dış kulak, orta kulak ve iç kulak şeklindedir. Dış kulak, kulak kepçesi ile başlayan, kulak kanalı ile devam eden ve kulak zarında sonlanan kısımdır. Dış kulakta yer alan kulak kepçesi (ariculla), işitmenin gerçekleşmesinde ses dalgalarının ilk olarak ulaştığı yerdir. Orta kulak, kulak zarının arkasında kalan kanaldan oluşup içerisinde çekiç, örs, üzengi kemikleri ve östaki borusu yer almaktadır. İç kulak ise salyangoz, yarım daire kanalları ve işitsel sinir uçlarından oluşur.

İşitme yetersizliği, 1997 yılında yürürlüğe giren 573 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 2012 yılında yayınlanan Özel eğitim Hizmetleri Yönetmeliğine göre aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır (21.7.2012 tarih ve 28360 sayılı Resmî Gazete): şitme duyarlılığının kısmen ya da tamamen yetersizliğinden dolayı konuşmayı edinmede, dili kullanmada ve iletişimde güçlük nedeniyle bireyin eğitim performansının ve sosyal durumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumu. Amerikan İşitme-Dil-Konuşma Derneği (ASHA) işitme yetersizliğini, işitme sisteminde ya da işlevinde meydana gelen değişiklikler olarak tanımlamaktadır. ABD’de yürürlükte olan IDEA-4’te ise işitme yetersizliği olan bireyler sağır ve ağır derece işitme yetersizliği olan birey olarak iki ayrı grupta ele alınmıştır. Buna göre sağır birey, işitme cihazı yardımıyla ya da cihaz olmaksızın dile ilişkin bilgileri işitme yetisini kullanarak elde etmesi mümkün olmayan kişi şeklinde tanımlanmıştır. Ağır derecede işitme yetersizliği olan birey ise, işitme kalıntısına sahip, işitme cihazı yardımıyla dile ilişkin bilgileri edinebilen birey şeklinde tanımlanmıştır. İşitme yetersizliği olan bireylere hizmet veren eğitim yöneticileri komitesinin (The Conference of Educational Administrators of Schools and Programs for the Deaf-CEASD) tanımına göre; işitme yetersizliği, hafiften çok ağır şiddete kadar sıralanabilen, işitme güçlüğünü işaret eden, sağır ve ağır işiten gruplarını da içerisine alan bir yetersizlik türüdür. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hastalıktan kaynaklanan nedenler arasında yaşlanma ile ortaya çıkan kulak zarında deformasyonlara, orta kulakta yer alan kemikçiklerin kireçlenmesine veya iç kulakta yer alan sinirlerin işlevlerini yitirmesi sayılabilir.  Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması, aşırı oksijene maruz kalması ve kafa travmaları da işitme kaybına eden olabilmektedir. Uzmanlar, 105 desibel ve üstündeki seslerin işitme kaybına yol açabileceğini belirtmektedirler. Çünkü uzun süre kulaklıkla yüksek seste müzik dinlemek, arabada ya da konserde yüksek sesle müzik dinlemek kulağa zarar verebileceğinden geçici veya kalıcı işitme kaybına neden olabilir.

İşitme yetersizliği olan bireyler bazı durumlarda başkalarının duygularını fark etmede, anlamada ve yorumlama da bir takım sorunlar yaşayabilirler. Ancak işitme yetersizliği olan bireyin sosyal ve duygusal gelişimine etki eden dört temel faktör vardır. Bunlardan birincisi ailedir.  İkincisi, bireyin akranları ve öğretmenleridir. Üçüncüsü, sosyal olmanın farkındalığıdır. Dördüncüsü ise soyutlanmışlık ve yalnızlık hissidir.