BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME

Bakım hizmetlerini sunan bakım elemanlarına yönelik mesleki eğitim ve psikolojik destek hususları göz ardı edilmektedir. Bu durum bakım hizmetlerinin niteliğini, etkinliğini, verimliliğini ve sürekliliğini engellemektedir.

Bakım elemanlarının yaşadıkları sorunlar, “sadece bakım elemanlarına özgü olmayıp tüm çalışanların yaşadıkları ortak sorunlar”:

• Kayıt dışı çalışma
• İş güvencesizliği
• Sigortasız çalıştırılma
• Çalışma sürelerinin uzun oluşu
• Dinlenme sürelerinin uzun oluşu
• Sosyal güvenlik haklarından mahrum olma
• Sosyal korumasızlık
• İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanamama
• Ücretlerin düşüklüğü
• Mesleki ilerleme fırsatlarının sınırlığı
• Psikolojik ve ‡fiziksel taciz
• Örgütlenememe

Yapılan işin niteliğine bağlı olarak yaşanan sorunlar:

• Fiziksel Sorunlar
• Psikolojik Sorunlar
• Sosyal Sorunlar

Bakım hizmetleri alanında yapılan araştırmalar, kurumlarda çalışan bakım elemanlarının; %20’sinin sosyal güvencesi olmadığını; %84’ünün asgari ücretle
çalıştığını, yoksulluk sınırının altında bir ücretle çalıştıklarını ve karşılaştıkları birçok
riske rağmen istenilen yaşam standardına kavuşamadıklarını, kendi ihtiyaçlarını karşılama noktasında sorunlar yaşadıklarını ortaya koymaktadır.

İnsanlarla yakın temas ve iletişim içinde olmayı gerektiren bir meslek olmasına bağlı olarak bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskinin yüksekliği, bakım elemanlarının özellikle çalışırken karşılaştıkları sorunların başında gelir.

Bakım elemanlarının yaptıkları işin niteliğine bağlı olarak yaşadıkları bazı sağlık ve
güvenlik riskleri:

• Enfeksiyona maruz kalmak
• Şiddete maruz kalmak
• İzole ortamlarda bulunan evlere özellikle de geceleri gidip gelirken karşılaşılabilecek tehlikeler
• Tehlikeli maddelere maruz kalma
• Pasif İçicilik: Hem kapalı hem de halka açık ortamlarda ve iş yerlerinde sigara kullanımı yasaklanmış olmakla birlikte evlerde sigara içmek serbesttir. Dolayısıyla evlerde çalışan bakım elemanları çalıştıkları evlerde sigara içiliyorsa pasif içiciliğe maruz kalmaktadırlar.
• Bakıma Muhtaç Olanları Taşımaya Bağlı Sakatlık Riski: Bakım elemanlarının yaptıkları işin niteliğine bağlı olarak, bakım gerektiren bireyi taşıma, ağır yük kaldırma gibi yerine getirmek zorunda oldukları görevler, işin nerede yapıldığına
bakılmaksızın onların çalışma koşullarını ağırlaştırmaktadır. Bakım elemanlarının iş yerinde ağır kaldırma, öne eğilerek çalışma, bel ve vücudun yanlış pozisyonlarda kullanılması gibi riskli davranışlara maruz kalma ve uygun olmayan çalışma koşulları nedeniyle fiziksel sorunlar yaşadıkları görülmektedir.

Bakım elemanlarının fiziksel sorunları denildiğinde, ilk akla gelen kas-iskelet hastalıklarıdır. İşle ilgili kas-iskelet hastalıkları eğilme, dönme, ağır kaldırma ve güçlü hareketlerle ilişkilidir. Bakım elemanlarında kas-iskelet sistemiyle ilgili en sık görülen rahatsızlık bel ve sırt ağrılarıdır.

İş yerinde bakım elemanlarının psikolojik sorun yaşamasına neden olan birçok faktör vardır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:

Bakım elemanlarının yaşadıkları en belirgin psikolojik sorunlar; “tükenmişlik”, “stres”, “anksiyete” ve “depresyon” şeklinde sıralanabilir.

Anksiyete: Dışardan gelen herhangi bir uyarana karşı oluşturulan normali aşan korku duygusudur.

Bulaşıcı hastalıklara ilaveten bakım elemanları yaptıkları işle ilişkili olarak önemli bazı sağlık ve güvenlik risklerine de maruz kalabilmektedir. Bu riskler şu şekilde sıralanabilir (www.unison.org.uk):

• Enfeksiyona maruz kalmak

• Şiddete maruz kalmak

• İzole ortamlarda bulunan evlere özellikle de ge- celeri gidip gelirken karşılaşılabilecek tehlikeler

• Tehlikeli maddelere maruz kalma

Pasif İçicilik: Hem kapalı hem de halka açık ortamlarda ve iş yerlerinde sigara kullanımı yasaklanmış olmakla birlikte evlerde sigara içmek serbesttir.

Bakım elemanlarının fiziksel sorunları denildi- ğinde, ilk akla gelen kas-iskelet hastalıklarıdır. İşle ilgili kas-iskelet hastalıkları eğilme, dönme, ağır kaldırma ve güçlü hareketlerle ilişkilidir. Bakım elemanlarında kas-iskelet sistemiyle ilgili en sık görülen rahatsızlık bel ve sırt ağrılarıdır.

Bakım Elemanlarının Psikolojik Sorun Yaşamasının Nedenleri;

İş yerinde uygun olmayan hava sıcaklığı, nem, havalandırma, gürültü, aydınlatma,
iş yerinin temizlik ve düzeni olarak ifade edilen fiziksel koşulları

Vardiya çalışması gibi işin organizasyonu ile
ilgili sorunlar

İşin ritmi ve temposu gibi işin psikolojik özellikleri

İş yerinin ergonomik sisteme uygunluğu

İş yerinde kişilerarası ilişkiler

Bakım elemanlarının yapılan işin niteliğine bağlı olarak yaşanan sorunlar şu şekildedir:

• Fiziksel Sorunlar
• Psikolojik Sorunlar

• Sosyal Sorunlar

Çoğunlukla kadın olmaları olmalıydı.

Bakım elemanlarının yaşadıkları en belirgin psikolojik sorunlar; “tükenmişlik”, “stres”, “anksiyete” ve “depresyon” şeklinde sıralanabilir.

Stres:Organizmanın fiziksel ve ruhsal sınırları- nın tehdit edilmesi ile ortaya çıkan bir durumdur.

Anksiyete: Dışardan gelen herhangi bir uyara- na karşı oluşturulan normali aşan korku duygusudur.

Bakım elemanlarının diğer çalışanlarla ortak sorunları şunlardır:

• Kayıt dışı çalışma
• İş güvencesizliği
• Sigortasız çalıştırılma
• Çalışma sürelerinin uzun oluşu
• Dinlenme sürelerinin uzun oluşu
• Sosyal güvenlik haklarından mahrum olma
• Sosyal korumasızlık
• İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanamamam • Ücretlerin düşüklüğü
• Mesleki ilerleme fırsatlarının sınırlığı
• Psikolojik ve fiziksel taciz
• Örgütlenememe