BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME

İnsanın çevresiyle, ailesiyle, dostla­rıyla, akrabalarıyla iletişiminin kopması, olmaması bir sosyal sorundur; sosyal hastalık durumudur. Yapmak istediği herhangi bir etkinliği yapması karşısında en­geller varsa bu sosyal hastalığa çağrıdır, davetiyedir. Yalnızlaşmak ve yalnızlık, eğer birey bunu bir amacıyla ilgili geçici olarak, kendi iradesiyle istemiyorsa bu bir sosyal hastalıktır. İnsanlarla etkileşim kurmada, dost bulmada güçlükler yaşanıyorsa bu da sosyal hastalık durumudur. Sağlığı etkileyen etmenlerden biri bireydeki yıllara göre yaşanan biyolojik değişiklikse diğeri de çevresel etmenlerdir ve insan çevresi ile sosyalleşir, sosyal olur, sosyal yaşar ve bu çevre ile etkileşim bozulunca birey hasta olur.

Yaşlılığa yüklenen anlamlar bazı teorilerle açık­lanabilmektedir: Etkinlik Teorisine göre, yaşlının etkinlik durumunu önceki yaşam biçimi, sosyo-eko­nomik durumu ve sağlık düzeyi belirlemektedir. Yaş­lı bireyin yaşamdaki etkinliğinin giderek azaldığı ka­bul edilmekle birlikte, toplumun yaşlı bireyden elini çekmesi ile toplumsal etkileşim azalmaktadır.

Ya­şamı anlamlı kılmanın yollarından biri de “bir işe yaramak” ve “bir işi başarmak” konusunda etkili olmaktır. İnsanlarla olan ilişkilerde bireylerin ile­tişimi karşılıklı olarak hem kendini hem de başka­larını memnun edecek düzeyde olmalıdır. Kısacası birey yaptığı işten keyif almalıdır. Bu düşünceler çerçevesinde yaşlı bireylerin sosyal ilişkilerini henüz yaşlılık dönemine gelmeden önce düzenlemesi gere­kir.

Yaşlının Aile İçindeki Rolü: Yaşlı birey için aile, başlıca duygusal ve sosyal destek sistemidir. Toplumsal değişimle birlikte bireyselleşme artmış, akrabalık bağları zayıflamış­tır. Ancak bireylerde aile bağları ile ilgili sevgi ge­reksinimi yaşamın tüm gelişimsel süreci için de geçerlidir. Bu gereksinim yaşlılık döneminde de çocukluk döneminde de uygun şekilde karşılan­malıdır.

Yaşlılık, bireyin emekliliğini de yaşadığı bir dönemdir. Birey emekliliğe hazırlanmamış ise kendini boşlukta hissedebilir, bireysel üretkenliğin ve statünün kaybı, kişilerarası ilişkilerde sınırlanmalara ve maddi sorunlara yol açabilir.

Bununla birlikte yaşlılık döneminde sosyal çözülme sürecinin artmasına ya da azalma­sına etki eden en önemli faktör bireyin sosyoeko­nomik düzeyidir. Nüfus grupları içinde yoksul ve yoksulluğa yakın olanlar arasında yaşlılar oldukça önemli bir yer almaktadır. Yoksul yaşlıların, ge­lirlerinin büyük bir bölümünü temel gıda, temel ihtiyaçlar ve sağlık harcamalarını karşılamak ama­cıyla kullanmak zorunda kalmaları, onların sü­rekli olarak yetersiz beslenme, yetersiz barınma ve sağlık ihtiyaçlarının ihmal edilmesi riski ile karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır.

Kültürel sorunlar: İçinde bulunduğu or­tamın kültürü ile kendisinin sahip olduğu kültür arasında uyumsuzluk yaşanması du­rumunda ortaya çıkmaktadır.

Engellilerin genel olarak toplumla bütünleş­mesinin önündeki engellerden birisi ve belki de en önemlisi yoksulluktur. Yapılan araştırmalar, dünyanın her yerinde engellilerin büyük çoğunlu­ğunun toplumun yoksul kesimlerinden geldiğini ve yoksulluk içinde yaşadıklarını göstermektedir.

Rehabilitasyon ihtiyacının yeterince karşıla­namaması da engellilerin toplumla bütünleştiril­mesinin önündeki en büyük engellerden birisidir. Rehabilitasyon çok genel olarak, yitirilen bir yete­neğin yeniden kazandırılması, yerine başka bir ye­teneğin ‘ikame edilmesi” demek­tir.

Engellilerde Özel Yaşam: Toplumla bütünleşme yolundaki önemli ihti­yaçlardan biri de engellinin özel yaşamıyla ilgilidir. Engelli bireyin fiziksel yetersizlikleri yüzünden ha­reket becerileri sınırlanması özel yaşamına da bazı sınırlılıklar getirmektedir. Özellikle kurumlarda bakım altındaki engelli bireylerin özel yaşamları neredeyse yoktur. Engellilerin kendilerine ait bir ortamlarının (oda vb.) olmaması ve benzeri du­rumlar özel yaşamı ortadan kaldırmaktadır. En­gellilerin evlenip aile kurmaları, engelli olmayan bireylere göre daha güçtür. Bu da engellilerin top­luma katılımları yolunda çok önemli bir engeldir.