Bakım Elemanlarının Yaşadıkları Sorunlar

• Evde bakım hizmetlerinin yetersizliği,
• Kurumsal bakım hizmeti sunumundaki eksiklikler,
• Bakım ve rehabilite edici destek teknolojilerinin yetersizliği,
• Tüm nüfusu kapsayan bir bakım güvence sisteminin bulunmaması
• Bakım hizmetleri konusundaki eğitim eksikliği

Bakım elemanlarına yönelik mesleki eğitim ve psikolojik destek eksikliği bakım hizmetlerinin;

• niteliğini,
• etkinliğini,
• verimliliğini ve sürekliliğini engellemektedir.

Bakım elemanlarının diğer çalışanlar gibi iş sağlığı ve güvenliği, iş güvencesi, insan kaynakları yönetimi ve çalışma psikolojisi ile ilgili birçok konuda yaşadıkları sorunlara ilaveten, doğrudan çalıştıkları iş koluna özgülenebilecek birçok sorunla karşılaştıkları bilinen bir gerçektir.

Sadece bakım elemanlarına özgü olmayıp tüm çalışanların yaşadıkları ortak sorunlar şu şekilde sıralandırılabilir;

• Kayıt dışı çalışma
• İş güvencesizliği
• Sigortasız çalıştırılma
• Çalışma surelerinin uzun oluşu
• Dinlenme surelerinin uzun oluşu
• Sosyal güvenlik haklarından mahrum olma
• Sosyal korumasızlık
• İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanamamam
• Ücretlerin düşüklüğü
• Mesleki ilerleme fırsatlarının sınırlığı
• Psikolojik ve fiziksel taciz
• Örgütlenememe

Yapılan işin niteliğine bağlı olarak karşılaşılan sorunlar şunlardır;

• Fiziksel Sorunlar
• Psikolojik Sorunlar
• Sosyal Sorunlar

Bakım elemanlarının yaptıkları işin niteliğine bağlı olarak yaşadıkları fiziksel sorunları bulaşıcı hastalıklara yakalanma riski ve önemli bazı sağlık ve güvenlik riskleri şeklinde sınıflandırılabilir.

Bakım elemanlarının yaptıkları işle ilişkili olarak maruz kaldığı bazı sağlık ve güvenlik riskleri aşağıdaki gibi sıralandırılabilir:

• Enfeksiyona maruz kalmak
• Şiddete maruz kalmak
• İzole ortamlarda bulunan evlere özellikle de geceleri gidip gelirken karşılaşılabilecek tehlikeler
• Tehlikeli maddelere maruz kalma
• Pasif içicilik
• Bakıma muhtaç olanları taşımaya bağlı sakatlık riski

Bakım elemanlarının fiziksel sorunları genellikle kas-iskelet hastalıkları olarak ortaya çıkar.

Bakım elemanlarının işle ilgili kas-iskelet hastalıklarının başlıca nedenleri arasında

• eğilme,
• dönme,
• ağır kaldırma ve
• güçlü hareketler gösterilebilir.

Bakım elemanlarında bel ağrısı görülmesinin temel nedenleri arasında

• Bakım gerektiren bireylerin hareket etmesine yardım etmeleri
• Personel yetersizliği
• Çalışma ortamının bakım gerektiren bireylerin bakımına uygun düzenlenmemesi
• Çoğunlukla kadın olmaları
• Bakım esnasında yaşadıkları stres
• Uygun olmayan giyim tarzı

sayılabilir.

İş yerinde bakım elemanlarının psikolojik sorun yaşamasına neden olan birçok faktör vardır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• İş yerinde uygun olmayan hava sıcaklığı, nem, havalandırma, gürültü, aydınlatma, iş yerinin temizlik ve düzeni olarak ifade edilen fiziksel koşulları
• Vardiya çalışması gibi işin organizasyonu ile ilgili sorunlar
• İşin ritmi ve temposu gibi işin psikolojik özellikleri
• İş yerinin ergonomik sisteme uygunluğu
• İş yerinde kişilerarası ilişkiler

Bakım elemanlarının yaşadıkları en belirgin psikolojik sorunlar; tükenmişlik, stres, anksiyete ve depresyon şeklinde sıralanabilir.

Bakım elemanlarının yaşadıkları en belirgin psikolojik sorunlardan biri olan anksiyete, dışardan gelen herhangi bir uyarana karşı oluşturulan normali aşan korku duygusu olarak tanımlanmaktadır.

bakım elemanlarının yaşadıkları belirgin bir hastalık olan stres, organizmanın fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ile ortaya çıkan bir durumdur.

Bakıma muhtaç bireye sahip ailelerin yaşadığı en önemli duygusal sorunlardan biri gelecek kaygısı taşımalarıdır. 

Evde veya kurumda yürütülen bakım hizmetleri büyük ölçüde kadınlar tarafından yerine getirilmekte ve kadının yaptığı bakım işine ilaveten üstlendiği ev işleri, çocuk bakımı gibi sorumluluklar nedeniyle sosyal yaşamı sınırlanmakta ve zaman sürecinde sosyal izolasyon ve dışlanma sorunu yaşamaya başlamaktadırlar. Bu sorun özellikle engelli bireyin evde bakımını üstlenen aile bireyi açısından çok daha ciddi boyutlarda yaşanabilmektedir.

Bireylerin ve ailelerin sosyal izolasyon ve dışlanma sorunu ile karşı karşıya kalmalarının nedeni; engelli bireye yönelik meraklı bakışlar, toplumsal ön yargılar, kendilerine yönelen tepkilerden korunmak, daha az zarar görmek ve sosyal etiketlenmedir.

Bakım elemanlarında baş ağrıları, sırt ağrıları, az uyumak, yorgunluk, kaygı, gerginlik, dikkat toplama güçlüğü, güven azalması, sigara ve alkol, kullanımının artması, kazalar, kişilerarası ilişkilerde azalma, sosyal rollerin yürütülmesinde beceriksizlik, sosyal izolasyon, stresin en erken belirtilerini oluşturmaktadır.

Bakım elemanlarında uzun dönemde psikolojik sonuçlar, anksiyete ve depresyon olarak kendini gösterebilmektedir.

Engelli bireyin gelişim aşamalarında yaşanılan güçlükler ve ağır bakım sorumluluğu, çocukla birinci derecede ilgilenmek zorunda olan annelerde tükenmişlik duygusu oluşturmaktadır.