Bakım Elemanları

Bakım gerektiren bireylere girişimde sağlık personeli başta olmak üzere psikolog, sosyal hizmet
uzmanı (sosyal çalışmacı), çocuk gelişimci, özel eğitimci ve ev ekonomisti önemli sorumluluklar üstlenir.

Bakım gerektiren bireylere girişimde görev üstlenen sağlık personeli; doktor, hemşire, dil ve konuşma
terapisti, fizyoterapist, ergoterapist ve diyetisyendir.

Tıbbi koordinasyonu sağlar, hizmetten yararlananların sağlık durumlarını takip eder, tıbbi danışmanlık ve eğitim verir. Hizmetten yararlananların kullandıkları rutin ilaçları yazar ve gerekirse onları uzmanlık gerektiren başka bir tıp alanına havale eder.

Hizmetten yararlananların sağlık durumları hakkında doktora bilgi verir. İlaçların doğru ve düzenli bir biçimde alınmasını sağlar, ilaçların etki ve yan etiklerine ilişkin eğitim planlar ve uygular; pansuman, enjeksiyon, derece ve tansiyon ölçümü gibi temel düzeydeki sağlık hizmetlerinin ev ortamına götürülmesini sağlar. Bireyin sağlığının korunması ve geliştirilmesine ilişkin eğitim planlar ve uygular, bireyin birlikte yaşadığı kişileri bütüncül bir yaklaşımla tüm uygulama ve eğitimlere katar.

Dil ve konuşma terapisti, insan iletişimi ve dil konuşma ile ilgilenir ve nedenlerine bakmaksızın çocuklarda, ergenlerde, yetişkinlerde ve yaşlılarda tüm ses, konuşma, yutma fonksiyonları ve dil  bozukluklarını tedavi
eder. Dil ve konuşma terapisti, insan iletişimi ile ilgili bozuklukların yaşam boyu önlenmesi, ayırıcı tanısı, değerlendirmesi, tedavisi ve bilimsel incelemesinden sorumludur.

Doktor tarafından tanısı konan bireylerin fizyoterapi ve rehabilitasyon programlarını planlar ve uygular. Engellilik ve yaşlanmaya bağlı olarak görülen yeti kayıpları ile eklem ve kas rahatsızlıklarının rehabilitasyonunda tıbbi tedaviye destek verir. Sağlıklı bireylerin özel egzersiz ve rehabilitasyon programları ile fiziksel uyumlarını artırarak, olası hastalık ve sakatlıkları önlemeye çalışır, verilen egzersizlerin kontrollü ve düzenli bir biçimde yapılmasını sağlar. Yaptığı çalışmalar hakkında doktoru düzenli olarak bilgilendirir.

Hizmetten yararlananların belirlenen aktivite ve görevlerde performanslarını düzeltmeye, güçlendirmeye ve artırmaya çalışır, adaptasyon ve üretkenlik için gerekli olan beceri ve fonksiyonları öğrenmelerine yardımcı olur.

Hizmetten yararlananların sağlık ve yaş durumlarını göz önünde bulundurarak düzenli, dengeli ve
sağlıklı beslenebilmeleri için gerekli düzenlemeleri yapar.

Hizmetten yararlananların motivasyonunun yükseltilmesi duygusal boşalımlarının sağlanması, endişe ve kaygılarının en aza indirilmesi, ihtiyaç duydukları konularda danışmanlık hizmeti verilmesi, aynı sorunu paylaşan kişilerle tedavi, serbest zaman değerlendirme vb. gruplar oluşturulması gibi konularda mesleki çalışmalar yapar.

Meslek elemanları arasındaki koordinasyon ve eş güdümü sağlar. Sosyal inceleme ve değerlendirme raporunu hazırlar, vaka yöneticiliği yapar, ev ziyaretleri gerçekleştirir. Psiko-sosyal destek ve danışmanlık hizmeti verir.

Çocuk gelişimci, çocukların gelişimini değerlendirmeye yönelik araçlar geliştirir; alanla ilgili kişi, kurum ve kuruluşlara gereksinimleri doğrultusunda danışmanlık yapar; yayın ve araştırma hizmetleri sunar. Çağdaş yaklaşımlar kullanarak çocuk, aile eğitimci ve toplumla ilgili projeler geliştirir ve projeleri toplumun her kesimindeki çocuk ve ailelerin yüksek yararına olacak şekilde hayata geçirip yaygınlaştırır.

Özel eğitim gerektiren bireylerin tespiti amacıyla yapılacak taramalarda yer alır, uygun eğitim önlemleri alınmasını sağlar; özel eğitimde, ailelere yönelik çeşitli bilgilendirme ile rehberlik program ve çalışmalarını ilgili birim ve kurumların iş birliğiyle planlar, uygular, değerlendirir ve izler. Bununla birlikte, özel eğitim gerektiren öğrencilerin üst öğrenim kurumları ve mesleğe yönelmeleri konusunda gerekli çalışmaları ve eş güdümü de sağlar.

Hizmetten yararlananların ekonomik düzeylerini yükseltmek, yaşayışlarını iyileştirmek ve mevcut kaynaklarını daha verimli kullanmalarını sağlamak amacıyla eğitim planlar ve uygular; ev idaresi, mal ve hizmet satın alma konularında gerekli yönlendirmeleri yapar; ev aletlerinin, yiyecek ve giyeceklerin seçilmesi ve kullanılması hakkında önerilerde bulunur.

Bilim ve teknolojinin tüm verilerinden yararlanarak, ev ve kurumlarda kendi sorumluluklarının bilinci altında; yaşlı bireylerin bakım ve danışmanlığı, vücut temizliği, sağlık personeli tarafından önerilen ilaçların kullanılması ve tespit edilen nefes, hareket çalışmaları, beslenmeleri, yaşlı kişilerin kişisel ve sosyal sorunlarının çözümünde yardımcı olan, alanıyla ilgili araç ve gereçleri yerinde ve zamanında kullanabilen elemandır.

İletişim yeterliliği, engelliler ve engelli bakım hizmetleri ile ilgili yeterlilikler, temel sağlık ile ilgili yeterlilikler, bilim ve teknolojinin tüm verilerinden yararlanma, çalıştıkları ortamlarda kendi sorumluluklarının bilincinde olma becerileridir.

Banyo ve tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edilmesi ve gerektiğinde temizliğin yapılması, tırnakların kesilmesi, saçların taranması, dişlerin temizlenmesi, yiyecek ve içecek ihtiyacının giderilmesi, el, yüz ve ayak temizliğinin yapılması, sakal tıraşının yapılması, istenmeyen tüylerin temizlenmesi, elbiselerinin giydirilmesi ve çıkarılması, burun ve kulak temizliğinin yapılması, yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesi, odasının temizlenmesi, çamaşırlarının yıkanması, tehlikelere karşı korunması ve gözetilmesidir.

Yaşlı, engelli ve hasta bireylere bakım hizmeti sunan informal ya da formal bakım elemanlarının sorumluluk ve görevleri; “bakım gerektiren bireye yönelik görev ve sorumluluklar”, “mesleki görev ve sorumluluklar” ve “ahlaki görev ve sorumluluklar” şeklinde sınıflandırılabilir.

Etik, bireyler için belirli bir toplum içinde davranış kuralları şeklinde anlaşılabileceği gibi bu davranış kurallarıyla ilgilenen felsefenin bir dalı ve iyi ve güzel huylar şeklinde de anlaşılabilir.

Meslek etiği, “belirli bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin olarak oluşturup koruduğu, meslek üyelerine emreden, onları belli bir şekilde davranmaya zorlayan, kişisel eğilimlerini sınırlayan; yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler
bütünüdür.

Mesleki liyakat, Mesleki ilerleme, istişare, sorumluluk, farkındalık sorumluluğu, mesleğe ve bakıma muhtaçlara saygı, insan sevgisi, ayrımcılık yapmama, mahremiyet ve gizlilik, maddi istismardan kaçınma, psiko- sosyal istismardan kaçınma, sağlıklı iş ilişkileri ve kurumsal sadakattir.

• Bakım gerektiren bireye yönelik davranış ve sorumlulukların neler olduğunu belirler.
• Motivasyonu ve mesleki doyumu artırır.
• Davranışlarda tutarlılık sağlar.
• Mesleğin toplumsal değerini güçlendirir.
• Etik ve manevi olarak prensip sahibi olmayı sağlar.
• Karar verme özgürlüğü ve bağımsızlığını sağlar.

• Güven duygusunun gelişmesini sağlar.
• Kayıtların doğru tutulmasına neden olur.
• Tedavi ve bakımda kullanılan araç-gereç ve donanım kaynaklarının, yetki ve yeterliliklerin eşitlik ilkesine uygun dağılımını sağlar.
• Bakım eylemi sırasında karşılaşılabilecek baskı ve ön yargıları engeller. 

Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu'dur.

Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği ve İş Kanunudur.

Uygulamayı isteme hakkı, güvenlik hakkı, emeklilik hakkı, çekilme hakkı, sendika kurma ve kurulu sendikalara üye olma hakkı, yıllık izin ve diğer izin hakları, isnat ve iftiralara karşı koruma hakkı kovuşturma ve yargılamanın özel hükümlerine tabi olması hakkıdır.

Uyarma: Kişiye görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
Kınama: Kişiye görevinde ve davranışlarda daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
Aylıktan Kesme: Kişinin ücretinden 1/30-1/8 arasında kesinti yapılmaktadır.
Kademe İlerlemesinin Durdurulması: Fiilin ağırlık derecesine göre memurun, bulunduğu kademede ilerlemesinin 1-3 yıl durdurulması ve sözleşmeli personelin ücretinin belirlenmesinde esas alınan kıdem süresinde fiilen ağırlık derecesine göre 1-3 yıl arasında indirilmesidir.

Bireyi, sahip olduğu psikolojik, sosyal ve ekonomik donanımını kullanarak yaşama tutunmaya zorlayan, bireyin o güne kadar getirdiği tüm yaşam dengeleri için bir tehdit oluşturan, stres yaratan bir yaşam olayı ve engellenmedir.

Ölmek üzere olan hastanın bakımını üstelenen bakım elemanı şunları yapmalıdır:

• Klinik ve biyolojik ölümü ayırt edebilmeli
• Ölüm anında sağlık personelinin önerileri doğrultusunda yaşlı ve hastaya gerekli yardımı yapabilmeli
• Durumdan sağlık personelini haberdar etmeli
• Ölüm kesinleştikten sonra yapılması gerekenleri bilmeli
• Din görevlisine haber vermeli
• Hastanın ailesine ölümü açıklanırken ailede ruhsal ve bedensel olarak ölüm haberini en kolay kabullenecek olgunluğa sahip kişiyi belirleme konusunda doktora yardımcı olmalıdır.