Bakım Hizmetleri

Bakım hizmetlerini değişik şekillerde ifade edebilmek mümkündür. En geniş anlamıyla bakım hizmetleri; bakıma muhtaç bireye evde veya kurumda sunulan profesyonel destek hizmetleridir.

Gerek mesleki eğitim görmüş bakım elemanları ve gerekse de geleneksel bakıcılar tarafından bakıma muhtaç bireye sunulan çevre ve beden temizliği, kişisel bakım, beslenmesine destek olma, tehlikelerden koruma, sosyal yaşama uyum sağlamada rehberlik ve manevi destek gibi hizmetlerin bütünü bakım hizmetleri olarak nitelendirilmektedir.

Aile bireyleri tarafından yapılan bakımın hem nicel hem de nitel bakımdan yetersiz kalması, kurumsal hizmetlere yönelik talebin artması ve kurumsal hizmet maliyetlerindeki artış gibi birçok neden gerekli bilgi ve donanıma sahip bakım elemanlarına duyulan gereksinimi artırmaktadır.

Genel olarak bakıma muhtaçlık kavramı; “yaşlılık, geçici veya uzun süreli hastalık, malullük, engellilik ve kaza vb. sosyal riskler nedeniyle günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede zorlanma ve başkalarının geçici ya da sürekli bakımına ve gözetimine gereksinim duyma durumu olarak ifade edilir.

Bakım hizmetlerinde öncelikli hedef, bakıma muhtaç kişinin ailesinin yanında sosyal çevresinden koparılmadan bakılması ve ailenin bu bakım hizmetleri konusunda maddi, manevi desteklenmesidir.

Kurum bakımı, evde verilecek desteğe rağmen bakılamayacak derecede yardıma gereksinim duyan veya aile yanında bakılması mümkün olmayan bireylerin bireysel, sosyal, psikolojik ihtiyaçlarının giderildiği, boş zamanlarını değerlendirici etkinliklerin yapıldığı, sosyal ilişkilerinin ve aktivitelerinin arttırıldığı bakım türüdür.

Bakım elemanları, bakıma muhtaç bireyin bakımında tıbbi hizmetler dışında kişisel bakımına (saçının
yıkanması, tırnağının kesilmesi, yemeğinin yedirilmesi, tuvalete götürülmesi vb.), sosyal aktivitelerinin
yaptırılmasına (basit zihinsel ve fiziksel aktivitelerin yaptırılmasına) yardımcı olan ve bireysel gereksinimine uygun bakımını üstlenen ara meslek elemanıdır.

Bakım hizmeti, hizmetin sunumuna göre;

• Erken Dönemdeki Bakım Hizmetleri
• Geç Dönemdeki Bakım Hizmetleri olarak sınıflandırılır.

Bakım hizmeti, hizmetin sunum süresine gör;

• Kısa Süreli Bakım Hizmetleri
• Uzun Süreli Bakım Hİzmetleri olarak sınıflandırılabilir.

Bakım hizmeti, hizmetin verildiği yere göre;

• Kurumsal Bakım Hizmetleri
• Evde Bakım Hizmetleri
• Toplum Temelli Bakım Hizmetleri olarak sınıflandırılabilir.

El, yüz ve ayak temizliği engelli bireyler açısından bakım hizmetleri türlerinden Kişisel Bakım
Hİzmetleri sınıfına girer.

Engelli ve ailesinin sosyal hakları ve mevcut kaynakların kullanılmasına yönelik kişisel ve grup çalışması
yöntemiyle verilecek hizmetleri engelli bireyler açısından “psiko-sosyal destek hizmetleri” sınıfına girer.

Erken dönemdeki bakım hizmetleri, yetersizliğin oluşumundan itibaren ilk 3-6 aylık dönemini içermektedir.

Genel sağlık kontrolü, ücretsiz check-up, acil sağlık hizmetleri ve sağlık taraması Tıbbi Bakım Hizmetleri türüne girer.

Hizmetin niteliğine göre bakım hizmetleri;

• Tıbbi Bakım Hizmetleri
• Sosyal Bakım Hizmetleri olarak ikiye ayrılır.

Genel olarak evde bakım, bireyin ihtiyaç duyduğu biyolojik bakım, psiko-sosyal hizmetler ve ev
yönetimi gibi hizmetlerin bakıma muhtaç bireyin yaşadığı ortamda sunulmasını amaçlar.

Aile bireylerinin, yakınların veya komşuların çoğu kez para karşılığı olmayan gönüllü olarak vermiş oldukları bakım hizmetlerine Profesyonel Olmayan (Enformel) Bakım Hizmetleri olarak adlandırılır.

Kamu kuruluşları kamuya, başka bir deyişle devlete ait kuruluşlardır. Örneğin; Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yaşlı Bakım Hizmetleri Daire Başkanlığı çatısı altındaki huzurevleri, yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri; Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Engelli Bakım Hizmetleri Daire Başkanlığı çatısı altındaki bakım ve rehabilitasyon merkezleri, özel bakım merkezleri kamuya ya da devlete ait bakım kuruluşlarına örnek verilebilir.

Bakıma yönelik kurum ve kuruluşlar, çalışma modellerine göre “yatılı bakım kuruluşları” ve “gündüzlü bakım kuruluşları” şeklinde ikiye ayrılır.

Özel sektöre ait bakıma yönelik kuruluşların en iyi örnekleri gündüzlü bakım merkezleri, çocuk bakım evleri ve huzurevleri, bakım ve rehabilitasyon merkezleridir.

Engelli bireylerin, yaşam kalitesinin artırılması ve sosyal hayata aktif katılımlarına katkı sağlanması amacıyla engelli bireyler ile ailelerine rehberlik ve destek hizmeti ile evde gündüz bakım hizmeti sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarına aktif yaşam merkezleri adı verilir.