BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME - Deneme Sınavı - 2

Bakım elemanlarının diğer çalışanlarla ortak sorunları şunlardır:

• Kayıt dışı çalışma
• İş güvencesizliği
• Sigortasız çalıştırılma
• Çalışma sürelerinin uzun oluşu
• Dinlenme sürelerinin uzun oluşu
• Sosyal güvenlik haklarından mahrum olma
• Sosyal korumasızlık
• İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanamamam • Ücretlerin düşüklüğü
• Mesleki ilerleme fırsatlarının sınırlığı
• Psikolojik ve fiziksel taciz
• Örgütlenememe

Yapılan İşin Niteliğine Bağlı Olarak Yaşanan Sorunlar

• Fiziksel Sorunlar
• Psikolojik Sorunlar
• Sosyal Sorunlar

1. Diğer Çalışanlarla
Ortak Sorunlar

• Kayıt dışı çalışma
• İş güvencesizliği
• Sigortasız çalıştırılma
• Çalışma sürelerinin uzun oluşu
• Dinlenme sürelerinin uzun oluşu
• Sosyal güvenlik haklarından mahrum olma
• Sosyal korumasızlık
• İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanamamam
• Ücretlerin düşüklüğü
• Mesleki ilerleme fırsatlarının sınırlığı
• Psikolojik ve fiziksel taciz
• Örgütlenememe

Yapılan İşin Niteliğine Bağlı Olarak Yaşan

Fiziksel Sorunlar
Psikolojik Sorunlar
Sosyal Sorunlar

Özellikle sakatlıklar elle taşıma sırasında oluşmaktadır. Elle taşıma dışında yetersiz çalışma ortamı, kötü düzenlenmiş çalışma metotları ve yetersiz eğitim çalışanların sakatlanma riskini artıran etmenlerdir (www.unison.org.uk). Engelli bireye bakım hizmeti sunmak, ailelerde fiziksel yüklenmeye neden olmaktadır. Bakım hizmetinin uzun sürmesi özellikle anneleri yormaktadır. Nitekim birçok araştırmada fiziksel engelli çocuklara bakım hizmeti sunanların yorgunluk, kol ve boyun ağrıları, bel fıtığı gibi fiziksel zorlanmaya bağlı sorunlar ile migren, hipertansiyon, ülser, ürtiker gibi psikosomatik sorunlar yaşadığı saptanmıştır

Bakım Elemanlarının Psikolojik Sorun Yaşamasının Nedenleri

1. İş yerinde uygun olmayan hava sıcaklığı, nem, havalandırma, gürültü,
aydınlatma, iş yerinin temizlik ve düzeni olarak ifade edilen fiziksel koşulları
2. Vardiya çalışması gibi işin organizasyonu ile ilgili sorunlar
3. İşin ritmi ve temposu gibi işin psikolojik özellikleri
4. İş yerinin ergonomik sisteme uygunluğu
5. İş yerinde kişilerarası ilişkiler

Çoğunluğunu kadınların oluşturduğu bakım elemanlarının yaşadıkları psikolojik sorunların başında tükenmişlik durumu gelmektedir.

Anksiyete: Dışardan gelen herhangi bir uyarana karşı oluşturulan normali aşan korku duygusudur. Anksiyetenin belirtileri arasında korku, kaygı, endişe, panik duygusu, aşırı tedirginlik, huzursuzluk, yorgunluk, uykusuzluk, konsantrasyon güçlüğü, nefes almakta güçlük, baş ağrısı, huzursuzluk, göğüste ağrı veya sıkıntı hissi bulunmaktadır.

Stres:Organizmanın fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Stres, bireyin iç ve dış ortamlardaki değişiklikleri tehlike olarak algıladığı, uygun kaynaklara sahip olduğunda uyum gösterdiği ve dengesini sürdürdüğü, kaynaklar yeterli olmadığında uyum ve dengesinin bozulduğu dinamik bir süreçtir. Bireylerin stres düzeylerinde farklılıkların görülmesinde; bilişsel değerlendirme, başa çıkma mekanizmaları, uyaranların süresi, şiddeti ve anlamı, yaşanan benzer deneyimler, kişilik özellikleri, durum üzerindeki kontrol algısı, sağlık durumu gibi “kişiye özgü psikolojik faktörler” rol oynamaktadır .

Depresyon: Kelime anlamıyla “çöküş” anlamına gelen depresyon, üzüntü duygusuna bireyin etkinliğini ve günlük yaşamını etkileyen duygusal,
zihinsel ve davranışsal belirtilerin eşlik ettiği bir durumdur. Depresyonun iki temel belirtisi ilgi, istek azalması ve/veya hiçbir şeyden zevk almamadır.
Depresyonu başlatabilecek psikososyal risk etkenlerine kadın olmak, olumsuz yaşam olayları, sosyal desteğin yetersiz olması, iş yaşamındaki çatışmalar
ve doyumsuzluklar, aile sorunları vb. örnek verilebilir.

Önemli Bazı Sağlık ve Güvenlik Riskleri
Bulaşıcı hastalıklara ilaveten bakım elemanları
yaptıkları işle ilişkili olarak önemli bazı sağlık ve
güvenlik risklerine de maruz kalabilmektedir. Bu
riskler şu şekilde sıralanabilir (www.unison.org.uk):
• Enfeksiyona maruz kalmak
• Şiddete maruz kalmak
• İzole ortamlarda bulunan evlere özellikle de geceleri gidip gelirken karşılaşılabilecek tehlikeler
• Tehlikeli maddelere maruz kalma
• Pasif İçicilik: Hem kapalı hem de halka açık
ortamlarda ve iş yerlerinde sigara kullanımı
yasaklanmış olmakla birlikte evlerde sigara
içmek serbesttir. Dolayısıyla evlerde çalışan
bakım elemanları çalıştıkları evlerde sigara
içiliyorsa pasif içiciliğe maruz kalmaktadırlar.
• Bakıma Muhtaç Olanları Taşımaya Bağlı Sakatlık Riski: Bakım elemanlarının yaptıkları işin
niteliğine bağlı olarak, bakım gerektiren bireyi
taşıma, ağır yük kaldırma gibi yerine getirmek
zorunda oldukları görevler, işin nerede yapıldığına bakılmaksızın onların çalışma koşullarını
ağırlaştırmaktadır. Bakım elemanlarının iş yerinde ağır kaldırma, öne eğilerek çalışma, bel
ve vücudun yanlış pozisyonlarda kullanılması
gibi riskli davranışlara maruz kalma ve uygun
olmayan çalışma koşulları nedeniyle fiziksel
sorunlar yaşadıkları görülmektedir.

Yaşlıların psikolojik sorunları genç yaşlarındaki dene-yimlerinden kaynaklı psikolojik bozukluklar olabileceği gibi, yaşlanmaya bağlı gelişimsel stres kaynaklarının (eş ve yakınların kaybı, emeklilik, menopoz/andropoz, sosyal izolasyon, kronik hastalıklar, bağımlı kalma korkusu, ölüm korkusu vb.) neden olduğu yeni sorunlar da olabilir. Hafızanın zayıflması ise beynin fizyolojik değişimine örnektir.

Kriz bir olaya veya bir duruma bağlı ortaya çıkan, bireyin başaçıkabilme becerilerinin geçici olarak yetersiz kaldığı, belirsizliğin yoğun olarak yaşandığı karmaşık bir dönemi anlatır. Kriz, ani ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar. Krizlerin birçoğu kendiliğinden çözümlenebilir ancak bireyde eşlik eden bir ruh sağlığı sorunu var ise destek alınması gereken bir durum hâline dönüşebilir.

Krizde görülebilecek belirtiler; Bireyde aşırı kaygı, depresyon, öfke ve kendini suçlama duygularının varlığı

• Aşırı sinirli ve etrafına zarar verici davranışlar sergilemesi

• Saldırganlık,

• İntihar girişimleri olarak sayılabilir.

• Kaygı; bireyde çarpıntı, terleme, boğulma hissi ve nefes alamama gibi bulgularla,

• Depresyon ise iştah azalması, kilo kaybı, uyku bozukluğu, hareketlerde yavaşlama gibi bedensel bulgularla kendini gösterebilir.

Kriz acil bir durumdur, yetersiz ve gecikmiş bir müdâhale durumun daha da kötüleşmesine yol açar. Bu nedenle krizdeki bireylerin tıbbi yardım alması sağlanmalıdır. Bunun için yaşlı veya engelli birey sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Hangi durumlarda doktora haber vermelisiniz?

• Gerçeği değerlendirme yeteneği bozulmuş, kendisine yardım etmek isteyenlere zarar vermeye başlamışsa,

• Geçmiş kötü deneyimleri ile ilgili olarak sağlık personelinin yardım etmeye çalıştığına inanmıyorsa,

• Saldırgan ve şiddet davranışları gösteriyorsa,

• Alkol, madde ya da ilaç kullanımında ciddi artış olmuşsa,

• Kendisine, size ve çevresindekilere karşı şiddet eğilimi varsa,

Kaygı; bireyde çarpıntı, terleme, boğulma hissi ve nefes alamama gibi bulgularla kendini gösterir.

Kelimelerinizi doğru seçin. Acıma, küçümseme içeren ifadeler kullanmayın. Kısa cümleler kurun. Uzun cümleler anlaşılmayı güçleştirir.

Uzun ve karmaşık cümleler kurmayın, anlamayı güçleştirir.

Tükenmişlik sendromu: Çalışanlarda kronik fiziksel yorgunluk, çaresizlik ve ümitsizlik duyguları, olumsuz bir benlik kavramının gelişmesi, mesleğe, genel olarak yaşama ve diğer insanlara yönelik olumsuz tutumlar ile belirginleşen fiziksel, duygusal ve zihinsel bir tükenme ile yorgunluk, hayal kırıklığı ve işi bırakma ile karakterize tükenme durumudur.

Bakım verenlerin %80’i kadındır. Bakım verenlerin genellikle kadın olması, kadınlığın getirdiği birtakım alışılagelmiş rollerin varlığı (bakım vericinin kendi evinde yemek yapma, çocuk bakımı, temizlik vb. işlerin olması) mutsuzluk, isteksizlik ve yorgunluk sebebi olabilir.