BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME III

Tıbbi atıkların toplanması için Tıbbi Atık Yönetmeliği’nde tanımlanan şartlara uygun, her iki tarafında Uluslararası Tıbbi Atık Amblemi ile Dikkat Tıbbi Atık ibaresi bulunan kırmızı renkli plastik torba kullanılır.

Kontaminasyon: Bir mikrobun, hastalığın ya da bir bakteri veya virüsün diğer bir canlıya dağılması/bulaşmasıdır.

Enfeksiyon zinciri, aşağıdaki halkalardan meydana gelmektedir. Bu halkalardan biri eksik olursa enfeksiyon oluşmaz, zincir kırılmış olur. Bu zincir:
• Enfeksiyon etkeni (ajanı),
• Enfeksiyon kaynağı,
• Kaynaktan çıkış,
• Taşıyıcı ile geçiş,
• Giriş kapısı,
• Uygun konakçıdan oluşur.

Prokaryot: Hücre yapısı daha ilkeldir. Çembersel yapıdadır. Prokaryotlar bakteridir.

Dezenfeksiyon: Cansız maddeler ve yüzeyler üzerindeki mikroorganizmaların (bakteri sporları hariç) yok edilmesi veya üremelerinin durdurulması işlemidir

Gluteraldehit: Satüre dialdehid olan gluteraldehid etkin bir dezenfektan ve kimyasal sterilizan olarak kabul edilmiştir. %2 yoğunlukta vejetatif bakterileri 2 dakikada, mikobakterileri 20 dakikada, sporlu bakterileri ise ancak 3 saatte öldürebilmektedir. Yüksek düzey dezenfeksiyon için oda ısısında 20 dakika temas süresi yeterlidir.

Orta ve düşük düzey dezenfeksiyon için kullanılan bileşikler
Alkol çözeltileri (etil ve isopropil alkol): Bakterisidal etkili dezenfektan ve antiseptiktir.
Kuarterner amonyum bileşikleri: Genel olarak katyonik deterjan özelliği gösteren yüzeye etkili bir dezenfektandır. 
Fenolikler: Yüksek konsantrasyonlarda kullanılan fenol deriveleridir. 
İyodoforlar: İyot ve polivinil pirolidon bileşiği olan povidon iyodür en sık kullanılan iyodofor olup bakterisidal, tuberkülosidal, virusidal ve fungusidal etki gösterir.

Hidrojen Peroksit Gaz Plazma:Isıya ve neme duyarlı malzemeler için etkin bir yöntemdir. Koroziv etkisi yoktur. Zehirli kalıntı bırakmaz. Hızlı sterilizasyon sağlar. Personel için güvenlidir. Çevre için güvenlidir (su ve oksijen açığa çıkıyor). Kurulumu ve kullanımı kolaydır. Tüm parametreler bir mikroprosesöre kaydedilir. Parametrelerden biri standart değerin dışında ise otomatik iptal edilir.

Giyme sırası                                   Çıkarma sırası
Önlük                                            Eldiven
Maske                                           Gözlük-yüz koruyucu
Gözlük-yüz koruyucu                      Önlük
Eldiven                                          Maske

Hava yolu ile yayılan hastalıklar; tüberküloz, kızamık, suçiçeği, yaygın zoster enfeksiyonu, SARS viral hemorajik ateş, ebola, lassa, marburg, KırımKongo hastalıklarıdır.

Enfeksiyon etkeninin hastalık oluşturması aşağıda verilen koşullara bağlıdır:
• Mikroorganizmanın sayısı
• Mikroorganizmanın hastalık yapabilme gücü
• Bireyin (konağın) vücut direnci

Hijyenik el yıkama; ellerdeki kontamine florayı tamamen uzaklaştırabilmek için antiseptik madde içeren sabunlarla yapılan el yıkamadır. Bu tür yıkama invaziv (girişimsel) bir işlem yapılmayacaksa hasta ile temastan önce ve sonra, hastaya ait vücut sıvı ve sekresyonları veya bu örneklerin alınması veya taşınması esnasında kullanılan kaplarla temas sonrasında yapılmalıdır. Kontamine floranın yanı sıra kalıcı flora bakterileri de kısmen etkilenir. Yıkama süresi genellikle 20-30 saniye kadar olmalıdır.

Enfeksiyon zinciri, aşağıdaki halkalardan meydana gelmektedir. Bu halkalardan biri eksik olursa enfeksiyon oluşmaz, zincir kırılmış olur. Bu zincir:

• Enfeksiyon etkeni (ajanı),

• Enfeksiyon kaynağı,

• Kaynaktan çıkış,

• Taşıyıcı ile geçiş,

• Giriş kapısı,

                • Uygun konakçıdan oluşur.

Doğru cevap A'dır.

Enfeksiyon etkeninin hastalık oluşturması aşağıda verilen koşullara bağlıdır:

• Mikroorganizmanın sayısı

• Mikroorganizmanın hastalık yapabilme gücü

                 • Bireyin (konağın) vücut direnci

Doğru cevap B'dir.

Prokaryot: Hücre yapısı daha ilkeldir. Çembersel yapıdadır. Prokaryotlar bakteridir. Doğru cevap C'dir.

Dekontaminasyon için malzeme temizliğinde yapılması gerekenler:

• Malzemeler kullanıldıktan sonra sıcak suyun altında bol su ile yıkanmalıdır. Eğer aletler hemen su ile yıkanmaz ise antikoagülan özelliklere sahip bir dezenfektan solüsyon içerisinde bekletilmelidir.

• Aletler yıkandıktan sonra sıcak ve sabunlu su kullanılarak fırçalanmalıdır. Leke, pas yapmayan, çizilmeye neden olmayan bir deterjan kullanılmalıdır.

• Yıkama işlemi yapılırken eldiven giyilmeli ve plastik fırçalar kullanılmalıdır.

• Temizliği yapılan aletler akan bol su ile durulandıktan sonra temiz bir havlunun içinde kurulanmalıdır.

                • Temizliği yapılan aletler birbirine değmeyecek şekilde yerleştirilmelidir.

Doğru cevap D'dir.

Orta düzey dezenfeksiyon: Bakteri sporlarına etki göstermeyen fakat mikobakteri ve diğer mikroorganizmalara (genellikle 15 dk.) etkili olan dezenfeksiyon şeklidir.

Doğru cevap E'dir.

Avantajları; metaller üzerinde korozyon yapmaz, organik materyal varlığında etkilidir, birçok madde ile uyumludur. Sterilizasyon için 10 saat gereklidir. Doğru cevap C'dir.

İdeal bir dezenfektanda bulunması gereken özellikler:

• Geniş bir antimikrobiyal etkiye sahip olmalıdır.

• Hızlı öldürme etkisi olmalıdır.

• Organik maddelerden ve kullanılan diğer kimyasallardan etkilenmemeli,

• Zehirli olmalıdır.

• Kullanıcıya zarar vermemelidir.

• Yüzeye uyum göstermeli, aşındırma ve bozulmaya neden olmamalı,

• Uygulanan yüzeylerde, kalıcı etkiye sahip olmalıdır.

• Kullanım kolaylığı olmalıdır.

• Kokusuz olmalıdır.

• Ekonomik olmalıdır.

• Suda kolay çözünebilmelidir.

• Konsantre veya seyreltilmiş kullanıma dayanıklı olmalıdır.

                • Temizleyici özelliği olmalıdır.

Doğru cevap E'dir.

Buhar sterilizasyonun avantajları; zehirli değildir. Siklusların kontrolü ve monitörizasyonu basittir. Hızlı bakterisidal (bakterileri öldürücü) etki elde edilir. Pahalı değildir. Organik/inorganik maddeden az etkilenir. Medikal paketlere, lümenlere (dar, uzun kanallara) iyi penetre olur. Dezavantajları ise ısıya duyarlı malzemelere uygulanamaz. Yanık ve kaza riski vardır.

Doğru cevap A'dır.