BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME III

Homeostaz, vücudun iç ortamının normal şartlar çerçevesinde dengede tutulması işlemidir. Hücre ve dokuların birleşenleri sürekli kullanılır ve vücudun iç çevresinde uygun sınırlar içinde sürdürebilmesi için tekrar yerlerine konulmalıdır. Gereken yapı taşlarının sağlanması ve ısı-elektrolit asit baz dengesinin sürdürülmesi için de her gün belirli besin maddelerin alınması gereklidir.

Birinci grup besinler: Et ve et ürünleridir. Protein kaynağı ve B vitamini deposudur. Demir ve çinko içerir. Vücutta yapım ve onarımdan sorumludur.

Vücut ağırlığını 32 gramla çarparak vücuda gereken su miktarı hesaplanabilir. Örneğin 70 kg bir birey 70 x 32 = 2,25 l suya gereksinim duyar.

Yetişkinlerde cinsiyet farkı gözetmeksizin, kalori gereksinimi 51-65 yaş arası bireyler için 1800/2200, 65 yaş üstü için 1700/1900 olarak öngörülmektedir.

İhtiyaç duyulan besin ve sağlanan enerji kişinin ihtiyaçlarından düşük ise “malnütrisyon” denilen klinik durum ortaya çıkmaktadır. Malnütrisyon (kötü beslenme), yetersiz beslenme veya hastalıklara bağlı beslenme bozukluğu nedeniyle vücutta görülen değişikliklerin tamamı olarak tanımlanır.

E seçeneğinde verilen "enfeksiyona eğilimin artması", yetersiz beslenme sorunlarının altında yatan temel nedenlerden biri değildir; malnütrisyonun organizma üzerindeki birincil (primer) etkileri arasında yer almaktadır.

Yutma bozukluğu "disfaji", yutma işlemi sırasında yiyeceğin ağız boşluğundan mideye geçişinde gecikme, engellenme, yiyeceğin geniz boşluğuna ya da nefes borusuna kaçmasıdır.

C seçeneğinde verilen "Dudakları kapayamama" yutma bozukluğunun belirtileri arasında değil, yaşlı bireylerde gözlenen yutmayı etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.

Bakım elemanı yaşlı bireye her zaman ne istediğini sormalı ve fikirlerine önem verdiğini belirtmelidir. Yemek sırasında seçenekler sunmalı, ne zaman ve ne yemek istediği konusundaki isteklerine mümkün olduğunca önem vermelidir. Ayrıca hakkında verilecek kararlara mümkün olduğunca bireyi de ortak etmeli sanki orada yokmuş gibi birey hakkında konuşmamalı ve kararlar vermemelidir. Her ne kadar yüksek derecede bakıma ihtiyaç duysa da onun bir yetişkin olduğu unutulmamalı ve kendisine çocuk muamelesi yapılmamalıdır. Bu açıklamaya dayanarak C seçeneği sorunun yanıtı olacaktır.

Yaşlıların yeme ve beslenme davranışıyla ilgili olarak D seçeneğinde yanlış bir öneri verilmiştir. Doğrusu, "lokmaları yeterince çiğnemeden yutmayın" şeklindedir.

Besinler içerdikleri ögeler ve vücuttaki işlevleri bakımından altı gruba ayrılmıştır. Birinci grup besinler: Et ve et ürünleridir. İkinci grup besinler: Süt ve süt ürünleridir. Üçüncü grup besinler: Tahıl ve tahıl ürünleridir. Dördüncü grup besinler: Meyve ve sebzelerdir. Beşinci grup besinler: Katı ve sıvı yağdan oluşur. Altıncı grup besinler: Şekerden oluşur.

Yetişkinlerde cinsiyet farkı gözetmeksizin, kalori gereksinimi 51-65 yaş arası bireyler için 1800/2200, 65 yaş üstü için 1700/1900 olarak öngörülmektedir.

Sağlık açısından bir kısıtlama yoksa günde 35-40 g yağ tüketilmesi gerekmektedir.

Yaşlıların günlük beslenmeleri 4 temel besin grubunu mutlaka içermelidir (et/et ürünleri, yağı azaltılmış süt/süt ürünleri, sebze-meyve ve tahıllar). Sodyum içeriği yüksek gıdalar minimal alınmalı ya da hiç tüketilmemelidir (turşu, salamura, vb.).

A seçeneği dışındakiler, birincil etkilerdir.

Yaşlılık döneminde malnütrisyon, doğal yaşlanmaya bağlı olarak klinik, yaşam davranışları ve sosyal faktörler ve psikolojik faktörler olmak üzere gelişen üç ana kategoride incelenmelidir. Konfüzyon, depresyon, anksiyete ve demans gibi faktörler bu yaş grubu için psikolojik nitelikli risk faktörlerini oluşturur. Kanser, diyabet, diş sorunları ve tat ve koku alma duyusunun azalması klinik faktörlerdir.

Boyun fıtığı, dil büyüklüğü, kist veya tümör ve gastroözofageal spazm yapısal bozukluklardır.

Yemeklerden sonra 20-30 dakika bireyin oturması, hemen yatmaması sağlanmalıdır.

18,5 altı Zayıf, 18.5-24.9 Normal, 25.0-29.9 Hafif şişman, 30.0-39.9 Şişman, 40.0 ve üzeri Aşırı Şişman olarak değerlendirilir.

Doğru öneri, “Sık sık ve az miktarda yemek yiyin (3 ana 3 ara öğün); her öğünde 4 temel besin grubundan besin olmasına ve öğün atlamamaya dikkat edin” şeklinde olmalıdır.