BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME III

Birincil korumadan (prevantif) söz edildiğinde, hastalık ortaya çıkmadan klinik öncesi dönemde hastalığa sebep olacak etkenlerin ortadan kaldırılması, sağlığın bozulmasının önlenmeye çalışılması anlaşılır.

Son yıllarda “sağlığı geliştirme” terimi koruyucu sağlık hizmetleri alanında sıkça kullanılmaktadır. Bu kavram ilk olarak, Ottawa Bildirgesi’nde (DSÖ, 1978) ortaya çıkmış ve ‘insanların kendi sağlıkları üzerindeki kontrolü arttırmaları ve böylece sağlıklarını geliştirmeyi sağlama süreci’ olarak belirtilmiştir.

“Bakım, hayat yardımıdır ve toplum için gerekli bir sosyal hizmettir. İster sağlıklı ister hasta tüm yaş gruplarında fiziki, psikolojik, ve sosyal aktivitelerin ve işlevlerin sağlanmasında yardımcı olmaktır”

Dünyada yaşlılara hizmet veren farklı bakım modelleri vardır. Günümüzde üç bakım modeli öne çıkmakta ve üzerinde tartışılmaktadır.

Dünyada yaşlılara hizmet veren farklı bakım modelleri vardır. Günümüzde üç bakım modeli öne çıkmakta ve üzerinde tartışılmaktadır: Bunlar; a) tıbbi model, b) bireysel model ve c) sosyal modeldir.

Yaşlanma kaçınılmaz bir süreçtir.

Yaşlanmayla birlikte birçok biçimsel, fizyolojik, biyolojik değişim görülür
ve yaşlılar birçok sağlık sorunuyla karşı karşıya kalabilmektedir.

Evde bakım bireyin çok farklı ihtiyaçlarının karşılanması için verilen hizmetlerdir. Ev işleri, kişisel bakım, beslenme, acil müdahale, sosyal ilişkiler, ulaşım, eğitim, maddi danışmanlık ve sağlıkla ilgili uygulamalar bu hizmetlerdendir.

Belediyeler; yardıma muhtaç olan yaşlı bireylerin barınması için huzurevi yapmak, ücretsiz muayene ve ilaç yardımı yapmak, gıda, yakacak, belediye otobüslerinden ücretsiz veya indirimli yararlanmaların sağlanmak gibi görevleri yerine getirmektedir.

Viyana Eylem Planı daha çok gelişmiş ülkelere yönelik vurgular yapmaktadır.

Viyana Eylem Planı gelişmiş ülkelere, Madrid Eylem Planı ise daha çok gelişmekte olan ülkelere yönelik vurgular yapmaktadır.

Avrupa ülkelerinde yaşlıya sunulan hizmetler sosyal koruma hizmeti alanı içinde yer almaktadır. Kurumsal bakımdan ziyade, kendi yaşadıkları ortamlarda yaşlıya hizmet götürmek anlayışı yaygındır. Yalnız yaşayan ve bakım verecek yakını olmayan yaşlılara tedavi, refakat imkânları ve bakımları sunulmakta ya da kurum bakım hizmeti verilmektedir. Farklı ülkelerde ise örneğin Amerika’da, yaşlılara bakım daha çok kurumsal düzeyde hizmet verilmektedir.

Yaşlanma sorununun dünyada fark edilmesini sağlamak amacıyla da 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü olarak kutlanmaktadır.

Geriatri yaşlılık ve hastalıklarını konu edinen tıp dalıdır. Disiplinler arası bir bilim kolu olan gerontoloji ise yaşlanma sürecini inceler.

Birincil korumadan (prevantif) söz edildiğinde, hastalık ortaya çıkmadan klinik öncesi dönemde hastalığa sebep olacak etkenlerin ortadan kaldırılması, sağlığın bozulmasının önlenmeye çalışılması anlaşılır.

Sağlık hizmetlerinin verildiği kurum modelleri hastaneler, gündüz hastaneleri, özel üniteler, bakım evleri, gündüz bakım merkezleri, özel bakım evleri şeklindedir. Sağlıklı yaşlılar için de huzur evleri, sığınma evleri, yaşlı kulüpleri olabilmektedir.

Evde bakımın birçok yaşlı tarafından tercih edilmesinin nedenleri vardır. Bunların başında, bireyin kendini güvende hissetiği ev ortamında, yakınları ve ailesiyle birlikte olmasıdır. Ayrıca ev ortamında bakımın kalitesinin arttığı belirtilmektedir. Bakıma muhtaç kişinin sorumluluğunun aile bireylerinden alınması da diğer bir sebeptir.

Türkiye’de, 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz, kimsesiz bireylere yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.

Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı tarafından sunulan, evde sağlık hizmetlerinin uygulama usul ve esasları hakkında yönergede amaç, kapsam, dayanak ve tanımlar verilmiştir. Bu yönerge, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun 3’üncü ve 9’uncu maddeleri ile 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 43’üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Geriatri yaşlılık ve hastalıklarını konu edinen tıp dalıdır. Disiplinler arası bir bilim kolu olan gerontoloji ise yaşlanma sürecini inceler.