BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME III - Deneme Sınavı - 4

Fiziksel egzersiz sırasında yaşlı bireyde aşağıdaki durumlardan biri ya da birkaçı ortaya çıkarsa egzersizi hemen durdurmak ve bireyin doktoruna başvurup şikâyetini belirtmek gerekir: göğüs ağrısı, baş dönmesi,göz kararması vs.

Bahçe işleri ile uğraşma, kahve ya da çay bahçesine gitme, dışarıda yemek yeme, kuaföre gitme, akraba ya da arkadaşları ziyaret etme dış̧ mekân aktivitelerinden bazılarıdır.

Hafif aktivitelerde şarkı söyleyebilirsiniz; normal yürüme, çok hafif bisiklete binme, esneme hareketleri, yavaşça dans etme, balık tutma, hafif ev işleri örnek olarak verilebilir. Orta şiddetli aktivitelerde konuşabilir ama şarkı söyleyemezsiniz; örneğin, tempolu yürüyüş̧, düşük hızla bisiklet sürme, bahçe işleri, golf, salon dansları, hafif ağırlık çalışma, tenis (çiftli) gibi. Yüksek şiddetli aktivitelerde ise konuşma sürdürülemez; koşu, yüzme, yüksek hızla bisiklet sürme, ip atlama, tenis (tekli), aerobik egzersizler, basketbol gibi aktiviteler örnek olarak verilebilir.

Dayanıklılık; bir aktiviteyi gerçekleştirirken daha geç, daha zor yorulma ya da hiç yorulmama anlamına gelir. Dayanıklılık arttıkça aerobik türü aktiviteler daha kolay, daha uzun süreli, yorulmadan yapılabilir.

Yiyecek ve temizlik yaşlı bireyin temel gereksinimi, saygı duyma zihinsel gereksinimi, mutlu olma manevi gereksinimidir. Yalnız kalmama ise kişinin sosyal gereksinimidir.

Yaşam durumu ile anlatılmak istenen, genel görev ve ihtiyaçlar; iletişim; hareketlilik; kişisel bakım; ev işleri; kişilerarası ilişkiler; iş ya da okul gibi başlıca yaşam alanları; toplumsal, sosyal ve vatandaşlıkla ilgili alanlardır. Kişinin bu gibi aktivitelerde bulunmasına günlük hayata katılım da denilmektedir. Verilen bilgilerin hepsi but anıma uygundur.

Kişisel Özellikler, kişinin istek, ihtiyaç ve zevkler, beceri ve yetenekler, motivasyonu, psikolojik durumu, önemli bir olay yasayıp yaşamamış oluşu (ölüm, ayrılık vb.) ile tanımlanır.

O zamana kadar kazanmış olduğu bilgi birikimini korumak ve geliştirmek, hayal gücünü kullanmasını sağlamak, Günlük yaşam becerilerini geliştirmesine olanak vermek yaşlılara yönelik aktivitelerin genel amaçlarındandır.

Teknolojik aletleri kullanma bilişsel aktivitedir. Diğer seçenekler ise psikomotor aktiviteleri olarak bilinmektedir.

Yaşam süresini arttırması, Daha enerjik hissetmek, kemik ve kasların güçlenmesi düzenli fiziksel faaliyetlerin faydalarıdır. Düzenli fiziksel aktivite daha az uyku isteği doğurmaz aksine daha iyi uyumaya yardımcı olur.

Aktiviteyi uygulayacak kişinin yaşı uygun aktivite seçiminde göz önünde bulundurulan faktördür.

Fiziksel egzersiz sırasında yaşlı bireyde baş dönmesi ve göğüs ağrısı olması durumunda egzersiz durdurulmalı ve bireyin doktoruna haber verilmelidir.

Arkadaşlarla gün düzenleme, konsere gitme ve yürüyüş yapma dış mekân aktiviteleridir.

Kitap okumak bireyin kendi iç dünyasına yönelmesini sağlayan manevi bir aktivitedir.

Finansal gereksinimler: Kimsenin desteği olmadan kendi kendine yetecek kadar maddi gelire sahip olma. Yiyecek, ilaç, kira gibi ihtiyaçlarını bireyin kendisinin karşılayabilmesi gibi gereksinimler.

Zihinsel gereksinimler: Güvenlik, seçim yapma ve karar verme özgürlüğü, kendine saygı duyma, çevreden saygı görme, işe yaradığını hissetme ve çevresi tarafından kabul görme ihtiyacı. Bunların yanında beyni çalışır, aktif tutan ve onun ihtiyaçlarını karşılayan her türlü aktiviteyi (yeni öğrenmeler, bulmacalar, hobiler, spor, dans gibi) gerçekleştirme gibi gereksinimler.

Yaşlılıkta sosyal hayata katılımı etkileyen faktörler; sosyoekonomik ve demografik özellikler, sağlık durumu, kişisel özellikler, çevresel özellikler ve aktivitenin özellikleri olmak üzere beş başlık altında incelenebilir.

Sosyoekonomik ve Demografik Özellikler: Kişinin ekonomik geliri, eğitim düzeyi, medeni durumu (evli, bekâr, boşanmış, dul), çocuk ve torun sahibi olup olmaması, arkadaşlık ilişkileri, yaşadığı yerleşim yeri (büyük şehir, köy, kasaba vb.), cinsiyeti, yaşı (kişinin ne kadar yaşlı olduğu), ev ya da araba sahibi olup olmaması, bir mesleği olup olmaması, emeklilik, içinde yaşanılan kültürün özellikleri ile tanımlanır.

Yaşlılara yönelik aktivitelerin genel amaçları yaşlı bireyin: O zamana kadar kazandığı bilgi birikimini korumak ve geliştirmek; Hayal gücünü kullanmasını sağlamak; El-göz koordinasyon becerilerini korumak ve geliştirmek; Günlük yaşam becerilerini gerçekleştirmesine fırsat vermek; İnce ve kaba motor becerilerini korumak ve güçlendirmek; Dikkat, algı, bellek (hafıza), düşünme, karar verme, planlama becerilerini korumak ve arttırmak; Kendisine olan güven ve saygısını arttırmak; İletişim becerilerini desteklemek; Kendisini ifade edebileceği farklı yollar bulmasına yardımcı olmak; Hayattan zevk almasını ve keyifli zaman geçirmesini sağlamak; Boş zamanlarını faydalı ve verimli bir uğraşla geçirmesini sağlamak; Vücut direncini, kuvvetini ve esnekliğini korumak ve arttırmak; Sosyal hayata katılımını ve uyum sağlamasını desteklemek; Aile üyeleri, akrabalar, komşular, arkadaşlar ya da tanımadıkları diğer insanlarla vakit geçirmelerini sağlamak; Normalde zaman geçirdiği mekânın dışına çıkarak farklı insanlar görerek ya da normalde yapmadığı bir aktiviteye katılarak hayatına farklılıklar katmak şeklinde sayılabilir.

Yaşlı bireylerin bilişsel becerilerini sürdürme ve geliştirmeleri için yapabilecekleri çok çeşitli aktiviteler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları pişti, papaz kaçtı gibi eğlenceli ve basit kağıt oyunları; okey, tavla, satranç, dama, tombala, hafıza kartlarıyla eşini bulma gibi oyunlar; bilgisayar oyunları; yap-boz yapma; kare, çengel, şifreli bulmacalar çözme; kelime/sayı arama bulmacaları; sudoku; resimler arasındaki farkları bulma; resim yapma, müzikle uğraşma, fotoğraf çekme gibi sanatsal faaliyetler; örgü, tığ, kanaviçe gibi el işleridir. Düğme, sökük, giysi dikme, ip dolama, tığ, örgü, kanaviçe, iğne işi gibi dikiş-nakış işleri; ipe boncuk dizme, kesme, yapıştırma ve boyama çalışmaları; hamur yoğurma, hamura şekil verme, sebze/meyve soyma, dilimleme gibi mutfak işleri; potaya/kaleye top atma, dart oynama, dans etme, yürüyüş, yüzme, çeşitli jimnastik hareketlerini yapma gibi fiziksel aktiviteler; maket yapma, vida takma ve sökme, çeşitli bilgisayar oyunları gibi çalışmalar psikomotor becerilerini geliştiren aktiviteler arasındadır.