BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME III - Deneme Sınavı - 11

En son genital bölge temizlenmelidir.

Genital bölge ve koltuk altında tüy temizliği yapılması gerekiyorsa yaralanma riskine karşı bu işlem kesici aletlerle veya jiletle yapılmamalıdır. Bunun yerine tüy dökücü
kremler kullanarak tüy temizliğini yapılmalıdır.

Dekübitüs, Latincede “yatmak” anlamına gelen “decumbere”
sözcüğünden türemiştir. Bası yarası yerine “yatak yarası” ve “dekübitüs ülseri” terimleri de kullanılmaktadır.

Bası yarasına bakıldığında hangi evrede olduğunu anlamak için evrelendirme özelliklerini bilmek gerekir. Bası yaralarının evrelendirilmesi:
Evre I: Ciltte basmakla kaybolmayan kızarıklık vardır. Cilt bütünlüğü bozulmamıştır.
Evre II: Cildin üst tabakalarını içeren cilt kaybı vardır. Yara yüzeyeldir, sıyrıklar vardır ve su toplamıştır.
Evre III: Cilt ve cilt altı dokuları içine alan, kas tabakasının altına inmemiş yara vardır. Yara içe doğru oyulmuş şekildedir ve çevre dokularda da ayrılmalar vardır.
Evre IV: İleri derecede doku harabiyeti ve ölmüş (siyahlaşmış) alanlar görülür; cilt, yağ, kas ve kemik dokularının harabiyeti vardır.

Yatan hastaların yatış pozisyonu 2 saatte bir değiştirilmelidir.

Yarayı kapatmak için genellikle steril gazlı bezler kullanılır. Steril gazlı bezler yarayı tam olarak kapatmalı ve 6-8 saatte bir değiştirilmelidir. Böylece bakterilerin üremesi engellenmiş ve ölü dokular uzaklaştırılmış olur.

İlaçlarla ilgili herhangi bir zehirlenme durumu söz konusu ise Zehir Danışma Merkezi “114” aranmalıdır.

Sağlıklı beslenmenin üç temel işlevi vardır. Bunlardan birisi Homeostazı korumaktır. Homeostazı korumak (Homeostaz, vücudun iç ortamının normal şartlar çerçevesinde dengede tutulması işlemidir.

Birinci grup besinler: Et ve et ürünleridir. Protein kaynağı ve B vitamini deposudur. Demir ve çinko içerir. Vücutta yapım ve onarımdan sorumludur

Birincil (primer) Etkileri
• İmmun sistemin yetersiz tepkisi
• Enfeksiyona eğilimin artması
• Yara iyileşmesinde gecikme
• Hipoproteinemi (Kanda protein düzeyinin
normalin altına düşmesi)
• Bağırsak hareketliliğinde azalma
• Kemik iliği depresyonu

Yutmayı sağlayan kaslardaki koordinasyonsuzluk (lokmanın buruna ve/veya akciğere kaçmasına sebep olabilir ya da gırtlakta birikmesini önleyemez)

Bireyin mümkün olduğunca bağımsız olabilmesi sağlanmalıdır. Bunu yaparken:
• Kendisinden yapması istenenler tek aşamalı yönergelere bölünmeli
• Fizyoterapist ve dil ve konuşma bozuklukları uzmanının önerdiği yardımcı cihazlar/aletler kullanılmalı (ağırlıklı bardak, kaymaz tabak vb.)
• Gerektiğinde elle yenebilecek yiyecekler sunulmalı (çatal kullanmada zorlanıyorsa),
ya da çorbayı fincandan içmesi sağlanarak kaşık tutmadaki zorluk telafi edilmeli
• Tabak yiyecekle kontrast oluşturmalı ve bireyin yiyeceği seçebilmesi sağlanmalı

• Bireye ne yapıldığı devamlı söylenmeli (“Şimdi sana bezelye veriyorum ”gibi) ve
• Yemeklerden sonra 20-30 dakika bireyin oturması, hemen yatmaması sağlanmalıdır.

Beyaz un, pirinç pilavı ve rafine edilmiş şekerden olabildiğince uzak durun.
• Sebze ve meyveleri daha fazla tüketin, öğüne sebzelerle ve daha hafif yiyeceklerle başlayın.
• Trans yağlardan (ör, kızarmış patates, cips) ve doymuş yağlardan (ör, kırmızı et) kaçınmaya özen gösterin. Zeytinyağı, çiçek yağı gibi doymamış yağ oranı yüksek yağları kullanmayın. Bu yağları sıcakta ve doğrudan güneş ışığı altında bırakmayın.
• Yediklerinizin içeriğine, protein, yağ ve karbonhidrat oranına, kalori miktarına dikkat edin (balık ve kuru baklagilleri, kırmızı et ve yumurtayı tercih edin).
• Gereksiz vitamin takviyesinden kaçının. Doktorunuz ve diyet uzmanınızın tavsiyelerine göre vitamin ve ek besin tüketiminizi planlayın.
• Parlak sebzeleri ve taze mevsim meyvelerini tüketin.
• Koyu renkli ekmekleri (örn. çavdar ekmeğini) tercih edin (kabuk ve öz kısımları ayrılmamış tahıllar diyette posa açısından önemlidir).

Tanım:

Risk faktörlerinin azaltılması
Lifli gıdaların diyette arttırılması
Hayvansal gıdaların diyette azaltılması

Üçüncül korunma: Amaç

Rehabilitasyon hizmetleri

Kanserler:Diyetteki yağ miktarının azaltılması ve posa tüketiminin artırılması gerekmektedir. Bağışıklığı artırıcı vitamin ve minerallerden zengin (A,C,E vitamini, selenyum) ve ayrıca fitokimyasallardan (bitkilerde doğal olarak bulunan biyolojik olarak aktif kimyasal bileşikler) zengin besinlerin tüketiminin artırılması önerilir. Katkı maddesi içeren, özellikle hazır besinlerin (hazır çorba, et suyu, boyalı besinler) tüketiminin kısıtlanması gerekmektedir. Sigara ve alkol tüketilmemesi alınan gıdanın besin değerini arttırır.

Bağışıklık Sistemi Zayıflığı/Hastalıklara Karşı Dirençsizlik:  Protein alımının artırılması önerilir. Bunun yanısıra balık,soya yağı, fındık, ceviz, badem, sebze ve meyve tüketiminin artırılması, düzenli egzersiz, minerallerden zengin besinlerin (yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı ve turuncu renkli meyveler, balık) tüketiminin artırılması önerilir. Sigara ve alkol tüketilmemesi çok önemlidir.

Dünyada ve ülkemizde;
• doğum oranlarının düşmesi,
• tıbbi bakım,
• sanitasyon (hijyen koşullarının sağlanması),
• beslenme ve aşılama gibi koruyucu sağlık hizmetlerinin desteği,
• erken ölümlerin önlenmesi
gibi nedenlerle yaşlı nüfusu artış göstermektedir. Doğru cevap "C" dir.

Birinci grup besinler: Et ve et ürünleridir. Protein kaynağı ve B vitamini deposudur. Doğru cevap "A" dır.

Dördüncü grup besinler: Meyve ve sebzelerdir. C vitamini açısından zengindir. Genel sağlığın korunmasında yeri önemlidir. Posa sağlar. Doğru cevap "B" dir.