BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II

Beslenme; büyümek, vücut işlemlerini gerçekleştirmek, yaşamı sağlıklı ve mutlu olarak sürdürebilmek amacıyla vücudun alınan gıdalardan yararlanmasıdır. Kısaca vücut için gerekli besin maddelerinin alımı olarak ifade edilen beslenmenin insan sağlığı için düzenli olarak gerçekleştirilmesi bir zorunluluktur. Beslenmenin temel amacı büyüme ve gelişme için yeterli besinin vücuda kazandırılmasıdır.

Yutma, yemeğe hazırlık evresi başlayıp ağız evresi, yutak evresi ve mideye geçiş evresi ile sona eren dört aşamalı bir beslenme sürecidir.

Dengeli beslenme, “vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin öğelerinin her birinin yeterli miktarlarda
alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması durumu” olarak ifade edilir.

Yemekler yenilirken aşırı sıcak olmamasına ve yiyeceklerin sindirimin kolaylaştırılması için iyice çiğnenerek yenilmesi gerekmektedir.

Yara iyileşmesinde gecikme yetersiz beslenmenin organizma üzerindeki birincil etkilerinden biridir.

Doğum şekli bebek ve çocuklarda yutma bozukluğunun nedenlerinden biri değildir.

Az ve sık beslenme yetersizliği olan bireylerde görülen yutma ve beslenme sorunlarından biri değildir. Az ve sık yeme önerilen bir beslenme biçimidir.

Tabaklar fazla doldurulmamalı, yemekler az ancak sık verimelidir.

Özel tıbbi amaçlı diyet ürünlerinin uygulama yoluna bakılmaksızın tedavi amaçlı kullanımına enteral beslenme adı verilir. Enteral beslenmede besinler oral yol ya da gastrik tüplerle nazogastrik, nazoenteral ya da perkütan tüp aracılığı ile uygulanan tüple verilmektedir.

Yutma, yemeğe hazırlık evresi ile başlayıp mideye geçiş evresi ile sona eren dört aşamalı bir beslenme sürecidir. Sağlıklı beslenebilmek açısından yutma evrelerinin etkin bir şekilde birbirini izlemesi gerekir. Söz konusu yutma fonksiyonu evreleri şunlardır,
Yemeğe hazırlık evresi: İştah, yemeyi sevme, yiyeceği algılama, sofra zevki,
sosyalleşme gibi yemek yemenin alt yapısını içerir.
Ağız evresi (oral faz): Emme, çiğneme ve yiyecek-içeceği bir bütün haline getirerek yutağa doğru hareket ettirmeyi içerir.
Yutak evresi (farengeal faz): Yutma eyleminin başlatılması, lokmanın
yutaktan boğaza doğru sıkıştırılarak gönderilmesi, nefes yolunun kapanması ile lokmanın nefes borusuna kaçışının (aspirasyon) ya da boğulmanın önlenmesini içerir (1-2 sn sürer).
Mideye geçiş evresi (özefageal faz): Yemek borusunun üst ve alt bölümlerindeki sfınkterlerin açılıp kapanarak, kasılmalarla lokmayı sıkıştırıp
aşağıya doğru göndermesini içerir (8- 20 sn sürer). Doğru cevap B' dir.

Mideye geçiş evresi (özefageal faz): Yemek borusunun üst ve alt bölümlerindeki sfınkterlerin açılıp kapanarak, kasılmalarla lokmayı sıkıştırıp aşağıya doğru göndermesini içerir (8- 20 sn sürer). Doğru cevap A' dır.

Yeterli, Sağlıklı ve Dengeli Beslenmenin İşlevleri vardır. Sağlıklı beslenmenin üç temel işlevi vardır;

Büyümeyi ve üremeyi  sağlamak

Homeostazı sağlamak

Enerji gereksinimi sağlar

Doğru cevap D' dir.

Birey, belirtilen gıdaların yanı sıra yeterli su da tüketmelidir. Bu bağlamda günde 6-8
bardak su tüketilmesi önerilmektedir. Doğru cevap E' dir.

Ergenlik döneminin en önemli sağlık sorunlarından biri obezitedir. Bu dönemdeki
obezite sorunu çocukluk dönemine göre daha risklidir. Yine bu dönemin önem taşıyan bir boyutu da, ergenlik dönemindeki sıkıntılara bağlı olarak özellikle kızlarda, tedavi edilmediği takdirde kronik sağlık sorunlarına yol açabilecek tepkisel yeme bozukluklarının görülebilmesidir. Doğru cevap D' dir.

Günlük protein gereksinimi beden ağırlığının kilosu başına 1 gram protein olarak hesaplanır. Örneğin, 70 kg ağırlığındaki bir birey 70X1=70 gram proteine gereksinim
duyar. Doğru cevap B' dir

Klinik açıdan yetersiz beslenme, diş sorunları, tat ve koku alma duyusunun azalması,
çoklu sistem bozukluklarından dolayı özürlülük durumu ve hareket kısıtlığı, diğer hastalıklar (kanser, inme, diyabet gibi) açısından değerlendirilmelidir. Yaşam davranışları ve sosyal faktörlere bakıldığında yetersiz beslenme ile ilgili değerlendirmede yetersizlik, sosyal izolasyon (yalnızlık), problemleri kabullenmemeye bağlı yetersizlik (yemek hazırlama kapasitesinin azalması, yiyecekleri alıp getirememe gibi), yoksulluk riskleri de araştırılmalıdır. Konfüzyon, depresyon, anksiyete ve demans gibi faktörler de bu yaş grubu için psikolojik nitelikli risk faktörlerini oluşturur. Doğru cevap C' dir.

Bireyin ağır ya da kronik hastalıklarında beslenme yetersizliği sık görülür. Standart beslenme tedbirlerin bireyin nutrisyonel ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamadığı durumlarda enteral beslenme desteği gerekir. Diabet enteral beslenme gerektirmez. Doğru cevap E' dir.

Gastro-Jntestinal yolla beslenemeyen ya da bu yolla beslenmesi sakıncalı olan bireylerde yeterli besin maddelerinin damar yoluyla verilmesi işlemine Total Parenteral Beslenme (TPN) denir. TPN sıvı kombinasyonu hastanın ihtiyaçlarına göre belirlenerek hazırlanır ve kombine şekilde verilir. Vitaminler ise, ayrı verilir, eser elementler gerekirse ilave edilir. Santral damardan verilir. En sık subklavian damar kullanılır. Solüsyon tüm gün boyunca aynı hızla verilmelidir. TPN beslenmesinde elektrolit değerleri her gün takip edilir. Doğru cevap D' dir.

Homeostaz, vücudun iç ortamının normal şartlar çerçevesinde dengede tutulması işlemidir.