BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II

İletişim sırasında mesajımızı başkalarına aktarmak amacıyla kullandığımız ortak sembol sistemine dil (lisan) denir. Dünyada 6000’den fazla dil (İngilizce, İspanyolca, Çin dilleri vb.) vardır. Bazıları sadece 4-5 bin kişi tarafından, bazıları ise milyarlarca insan tarafından kullanılmaktadır. İnsanlar günlük hayatlarında bilgi aktarma, bilgi edinme, isteklerini ifade etme, kendini koruma vb. gibi pek çok değişik amaçla dili kullanırlar. Bütün bu amaçlar iletişim kavramının içerisinde yer alır, dolayısıyla dil, iletişim için kullanılır. Dil bir uzlaşmadır. Bu anlamda uzlaşma, aynı dili kullanan insanlar arasında belli seslerin/sözcüklerin/biçimlerin belli içeriklere karşılık gelmesi demektir. Doğru yanıt C’dir.

İletişim, dil ve konuşma kavramlarını bir arada düşündüğümüzde iletişim bir amaç, dil bir araç, konuşma da bir eylemdir. Konuşma, yazma, el-kol ve yüz hareketleri iletişim içerisinde gerçekleşen eylemlerdir. Doğru yanıt D’dir.

Çok geniş bir kavram olan bilişim temel olarak zihnin işleyişini, yani kişinin öğrenmesi, hatırlaması, kavramlaştırması ve benzeri süreçleri içerir. Dil ve düşünce birbirlerini etkilerler. Dili öğrenmek ve kullanmak algılama, dikkat, hafıza, anlama gibi beynimizde gerçekleşen bilişsel işlevlerle doğrudan ilişkilidir. Algılama, ilişkilendirme ve ifade etmede araç, dildir. Doğru yanıt A’dır.

Engel türü bakımından ayırım yapmaksızın tüm engelli bireylerin iletişim, konuşma ve bilişsel becerilerinin desteklenmesinde bakım hizmeti verenlerin üstlenmesi gereken bu görev ve sorumluluklar şu şekilde sıralanarak açıklanabilir:

 Doğru yanıt B’dir.

Aile ve/veya bakım hizmeti verenlerin çocuğun dil gelişimini desteklerken şu hususlara dikkat etmesi gerekir:

0-3 Ay:

Bebekle konuşurken kendisinin çıkardığı sesleri taklit edin ve siz de yeni sesler çıkarın.

Bebeğe ara ara normal ses düzeyinde müzik dinletin.

3-6 Ay:

Otururken her iki kulağının arkasında değişik sesler çıkarın. Sesleri dönüp aramasını bekleyin.

Ona adıyla seslenin ve tepki vermesini bekleyin.

Her gün düzenli olarak ve bol bol konuşun.

Ona şarkı söyleyin, bu sırada ellerini tutarak ona el çırptırın.

6-12 Ay:

Değişik sesleri taklit edin. Tak-tak, hav-hav, miyav gibi.

6. aydan itibaren resimli kitaplardaki resimlere beraber bakın ve resimlerin isimlerini söyleyin.

Bir yaşına geldiğinde artık vücut kısımlarını, gözünü, burnunu, kulağını, ağzını, saçını vs. göstererek tanıtın.

Daha sonra yavaş yavaş ondan ismini söylediğiniz nesneleri/resimleri göstermesini isteyin.

Etraftaki seslere dikkatini çekin. “Bak kedi miyav dedi”, “Kapı tak-tak çaldı” şeklinde ona açıklamalar yapın.

Tekerlemeler ve şarkılar söyleyin.

1-3 Yaş:

Hem kendi üzerinde hem de bebek ya da başka biri üzerinde vücut kısımlarını göstermesini isteyin.

Birlikte kitap okuyun, resimleri hakkında konuşun ve sayfaları çocuğun çevirmesine fırsat verin.

1,5 yaşından sonra kitaplara bakarken “Hangisi kuş? Ağaç nerede? Çocuğu göster” gibi sorular sorun.

Çevresindeki eşyaları resimlerden de tanımasını öğretin.

Birlikte okuduğunuz kitapların resimlerine bakarak onun da öykü anlatmasını sağlayın.

Bol bol konuşup sorduğu soruları cevaplayın.

Nesnelerden bahsederken nesnenin adını söyleyin, “şu”, “o” yerine.

Gazete, dergi, kitaplarda gördüğü resimler hakkında soru sorarak onunla konuşun.

Doğru yanıt D’dir.

Bakım hizmeti verenlerin zihinsel engelli bireylerle iletişim kurarken dikkat etmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir:

Doğru yanıt C’dir.

Bakım hizmeti verenlerin otistik özellikler gösteren bireylerle iletişim kurarken dikkat etmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir:

Dil ve konuşma bozukluklarının pek çok çeşidi vardır; bazı sesleri söyleyememe (sesletim/artikülasyon bozukluğu), akıcılık bozuklukları (kekemelik, hızlı-bozuk konuşma), felç sonrası konuşamama (afazi) bunlardan birkaç tanesidir. Dil ve konuşma bozukluğu olan bireyin iletişim, dil ve konuşma sorunuyla ilgili değerlendirmesi ve kişinin bozukluğuna dair çözüm sunulması dil ve konuşma terapistleri tarafından yapılır. Bakım hizmeti verenler, gerektiğinde bu meslek uzmanının yönlendirmesiyle bakım verdiği kişinin dil ve konuşma bozukluğuna yönelik çalışmaları yardımcı olur. Doğru yanıt B’dir.

Dil ve konuşma bozukluğu olan bireyin anlattıklarını anlayıp anlamadığınızı teyit etmek için tekrarlayın ve doğruluğunun onaylanmasını bekleyin. Doğru yanıt D’dir.

Aile ve/veya bakım hizmeti verenler, 0-3 aylık çocukların dil gelişimini desteklemesi için bebeğin çıkardığı sesleri taklit etmesi, ara ara çok yüksek veya alçak tonda olmayan müzik dinletmesi tavsiye edilmektedir.

Dil (lisan) insanların iletişimi sağlamak için gerekli olan bir sosyal anlaşma aracıdır. Dil, nesnelerle, olaylarla ve ilişkilerle ilgili kavramları temsil eden ve toplumca paylaşılan sembollerdir.

İletişimin olabilmesi için temel olarak üç unsura gerek vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
• Mesajı Gönderen
• Mesajı Alan
• Mesaj Alışverişinin Gerçekleşebileceği Bir Ortam

Dil bir uzlaşmadır. Bu anlamda uzlaşma, aynı dili kullanan insanlar arasında belli
seslerin/sözcüklerin/biçimlerin belli içeriklere karşılık gelmesi demektir.

Dünyada 6000’den fazla dil (İngilizce, İspanyolca, Çin dilleri vb.) vardır.

Bakımı üstlenilen engelli bireyde herhangi bir biçimde iletişim, dil ve konuşma sorunu varsa, söz konusu engelli bireyi öncelikle görmesi gereken kişi dil ve konuşma terapistidir.

Empati, bir başka insanın duygularını ve düşüncelerini sezebilmek, fark edebilmek, algılayabilmek yeteneği olarak tanımlanabilir.

İletişim, sağlık ve öz bakım, sosyal ve akademik beceriler, günlük yaşam, kendine yeterlilik gibi alanlarda zihinsel işlevler bakımından akranlarına göre sınırlılık, uyumsuzluk ve yetersizlik gösteren kişiler zihinsel engelli olarak tanımlanır.

Zihinsel engellilik, “uyumsal ve aktüel davranışlardaki yetersizlik ve genel zekâ fonksiyonlarında ortalamanın altında olma hâlidir” (T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2013).

Bakım hizmeti verenlerin zihinsel engelli bireylerle iletişim kurarken dikkat etmesi
gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir:

Otizm, beynin ve sinir sisteminin farklı yapısından ya da işleyişinden kaynaklanan ve 3 yaş öncesi çocuklarda ortaya çıkan nöro-biyolojik bir bozukluktur.