BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II

Hormonal değişimler ergenlik döneminde başlamaktadır. Yukarıdaki diğer şıklardaki davranışlar çocukluk döneminde gözlemlenmektedir.

Toplumsal cinsiyet, kültürel değerler, tutumlar, roller ve özelliklerin bir bütünüdür ve farklı kültürlerde, farklı zamanlarda kadın ve erkekten beklenen davranışlara işaret eder. Doğumdan hemen sonra kız ve erkek çocuklara giydirilen kıyafetlerin renkleriyle başlayan toplumsal cinsiyet giderek hayatın her alanında karşımıza çıkar. Örneğin kadının ev işleri ve çocukların bakımıyla ilgilenmesi ya da erkeğin evin maddi sorumluluğunu yüklenmesi gerektiği gibi pek çok kalıp yargıyı içinde barındırır. Hatta hangi duygunun kimler tarafından hissedileceği bile toplumsal cinsiyet tarafından öğretilir. Buna en güzel örnek de “erkekler ağlamaz” deyimidir.

Kızların ergenliğe adım atmasının başlangıcı olarak adet görme gösterilirken, erkeklerde ilk boşalma (ejekülasyon) ergenliğin başlangıcı kabul edilmektedir.

Menopoz bazı hormon salınımlarına bağlı olarak gelişen ve adet kanamasının kalıcı olarak kesilmesiyle başlayan dönemdir.

Menopoz döneminde en sık özlenen sorunlar; sıcak basması, gece terlemesi, kilo değişimleri, psikolojik etkilenmeler ve kemik erimesidir (osteoporosis). Menstruasyon adet döngüsü demektir ve menapoz döneminde düzenli adet döngüsü görülmez.

Bel soğukluğu tedavi edilebilir hastalıklar kategorisindeyken, Hepatit B ve HIV tedavi edilemeyen hastalıklardandır.

Yukarıdaki maddelerin her biri engelli bireylerin cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korunması adına alınacak önlemlerdendir.

Cinsel eğitim verilirken kullanılan dil çok önemlidir. Özellikle dil gelişim geriliğinin eşlik ettiği bozukluklarda, bilgi veren kişi, kullandığı sözcüklerin, karşısındaki kişi tarafından anlaşıldığından emin olmalıdır. Çok sık kullanılmayan sözcükler, tıbbi terimler tercih edilmemelidir. Kimi zaman doğrudan verilen bilginin kaba ya da ayıp olduğu düşünülerek dolaylı bir anlatım seçilmektedir ancak, bu anlatımlar örneğin zihin engeli olan birey tarafından anlaşılmayabilir. Bu nedenle basit ama açık ifadeler kullanılmalıdır.

İnsanlarda 23 çift (yani 46) kromozom bulunur. Son kromozom çifti cinsiyeti belirlemektedir. Erkeklerdeki kromozom XY olarak sembolize eder ve cinsiyeti belirleyen kromozom Y kromozomudur. Kromozom, ebeveyn özelliklerini çocuğa aktaran genetik birimlerdir.

Ergenlik fiziksel ve psikolojik olarak çok büyük bir değişimin gözlendiği dönemdir. Birleşmiş Milletlere göre 12-25 yaş, Unesco’ya göre 15-25 yaş aralığındaki bireyler ergen olarak adlandırılır. Çocukluktan yetişkinliğe geçişte bir hazırlık süreci olarak da tanımlanabilir.

Hamileliğin ilk üç ayında tüm organların taslak biçimleri oluşur.

Sifilis, bel soğukluğu, klamidya enfeksiyonu ve protozoa enfeksiyonu tedavi edilebilir cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında yer alırken Hepatit B hastalığının tedavisi yoktur.

Adet dönemi olgunlaşmış bir yumurtanın döllenmeden atılmasıdır. Yaklaşık 28 günde bir gerçekleşir, ortalama 3-7 gün sürer, genelde 11-15 yaşlarında başlar, bazı bölgelerde kızların ergenliğe girişidir.

Cinsel organda değişimler, bacaklarda tüylenme, yüzde akne oluşumu ve göğüslerin büyümesi ergenlik sürecinde kızlarda görülen değişimler olmasına karşın, alın bölgesinde genişleme ergenlik sürecindeki erkeklerde gözlemlenmektedir.

Menopoz dönemi adet kanamasının kalıcı olarak kesilmesiyle başlayan dönemdir. Genellikle 4 yıl süresince devam eder ve ortalama 45-48 yaşlarında gerçekleşir. Bu dönemde sıcak basması ve gece terlemesi gibi şikâyetler olabilir.

İstismarlar, genellikle engelli bireyin hayatındaki otorite konumundaki kişilerce gerçekleştirilir. Engelli bireyler engelleri doğrultusunda bu durumu daha zor paylaşmaktadır. Engelli bireylerin bu durumu paylaşamamaları onları hedef haline dönüştürmüştür. Engelli bireyler cinsellikle ilgili daha savunmasız olabilmektedirler. Cinsel istismar bedensel temas içerme durumuna göre ikiye ayrılır:
(1) bedensel temas içermeyen cinsel istismar ve
(2) bedensel temas içeren cinsel istismar.

Cinsel eğitimde tıbbi terimler tercih edilmemeli, basit ve açık ifadeler kullanılmalı, gerektiğinde görseller kullanılmalı, cinselliğin mahremiyeti ve herkesle konuşulmayacağı vurgulanmalı ve argo kelimelerden kaçınılmalıdır.

Boyda ani uzama, testislerde büyüme, sperm üretme ve vücutta tüylenme ergenlik döneminde erkeklerde görünen değişimlerdir. Kalçaların genişlemesi ise ergenlik dönemindeki kızlarda görünen değişikliklerden biridir.