BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II

Temizlik işlemine başlamadan evvel eller çok iyi yıkanmalıdır. Doğumdan sonraki süreçte alt bölgenin temizliği için ılık su ve pamuk kullanılmalı daha sonraki süreçte ise alkolsüz ıslak mendiller tercih edilmelidir. Alt değiştirme sırasında bebeğin altının açık bırakılması ve belli bir süre bu bölgenin havalandırılması bebek için oldukça yararlıdır. Temizlik sonrasında bebeğin altı yumuşak bir bez ya da kâğıt mendille kurulanmalıdır.

Bebeğin ilk banyosu göbek kordonu düştükten ve yarası iyileştikten sonra yaptırılmalıdır.

Bebeğin ilk önce ayakları suya sokulmalı, bebeğin boyun arkası ve bacak arasından tutulmalıdır. Bebeğin tırnak, göz-kulak, cilt bakımları gibi bakımları banyo sonrası daha rahat yapılabilir. Bebeğin önce vücudu bir sünger ya da lifle yıkanmalı sonra saçı şampuanlanmalıdır. Yıkama sonrası bebek temiz suyla durulanmalıdır.

Çocuk günlük yaşamı içerisinde en az 2-3 saat kuru kaldığında lazımlığa ilgi duyduğunda, tuvaletini yaparken masa veya koltuk arkasına saklandığında, iç çamaşırlarını kendi giyip çıkardığında ve kendisine kolay gelebilecek işlerde ebeveynlerini taklit ediyorsa tuvalet eğitimine başlanabilir. Bu doğrultuda soruda D seçeneğinde yer alan çocuğun iç çamaşırlarını yardımla giyip çıkarabilmesi tuvalet eğitimine başlanması henüz erken olabileceğini gösteren ipuçlarından biridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bebeğin banyosu çok sıcak olmayan bir odada (yirmi iki – yirmi üç derece) yaptırılmalıdır. Bununla birlikte, banyo suyu sıcaklığına da dikkat edilmesi gerekir. Bu sıcaklık 36-37 derece olmalı ve sıcaklığın uygun olup olmadığı elle değil, daha hassas bir bölge olan dirsekle kontrol edilmelidir.

Bebeklerde, tırnaklar çok kısa değil uygun bir boyda kesilmeli, ayak tırnakları düz bir hat şeklinde kesilmeli, kenarları sivri tırnak makası kullanılmamalıdır. Bebek huzursuz oluyorsa uyku sırasında da tırnak kesimi yapılabilir.

Bebeklerin göz temizliğinde, ılık su ile ıslatılmış gazlı bez ya da pamuklu kulak çubuğu kullanılmalı ve temizlik içten dışa doğru yapılmalıdır. Göz temizliğinde sıcak su kullanılmamalıdır.

İlk süt dişi genellikle 6-9 ay içerisinde çıkar. Diş çıkarken diş etlerinde kızarıklık ve şişliklerin görünmesi normaldir. Doğumdan itibaren bebeğin ağzı ve diş etleri bir bez ile temizlenebilir. Azı dişleri çıktıktan sonra diş fırçası kullanımına başlanmalıdır. Kahvaltı sonrası ve gece yatmadan önce bebeğin dişleri ıslak bir gazlı bezle silinmelidir.

Bebek uyanıkken yüzükoyun pozisyon tercih edilmeli, bebek taşınırken vücuda yakın tutulmalı, yataktan kaldırırken baş, boyun ile birlikte bebeğin sırtı da mutlaka desteklenmelidir. Uyku için bebeklerde sırtüstü yatış en güvenli yatma şeklidir.

Bebeğin göbek bağı doğumun gerçekleşmesine bağlı olarak genellikle ilk hafta içinde düşer. Bu süreçte her gün en az iki kere göbek çevresi ılık suyla temizlenmelidir. Ayrıca antiseptik solüsyon, alkolle ıslatılmış gazlı bez veya pamuklar da bu bölgenin temizliğinde kullanılabilmektedir. Temel bakımda bu bölge ıslak bırakılmamalı, kullanılan bebek bezinin göbek kordonunun üstüne gelmemesine ve kordon çevresine idrar ya da dışkının bulaşmamasına özen gösterilmelidir. Göbek kordonunun düşmesine bağlı olarak oluşan yara ortadan kalkıncaya kadar göbek çevresinin temizliğine devam edilmesi gerekir.

Kız çocuklarında alt bölgenin temizliği daima önden arkaya doğru yapılmalıdır. Çünkü kızlarda dış üretim organları ilk aylarda açık durumdadır. Bu nedenle bu bölgeye kaka bulaşması idrar yollarında iltihaplanmaya neden olabilmektedir.

Bebeğin banyosu çok sıcak olmayan bir odada (yirmi iki – yirmi üç derece) yaptırılmalıdır. Bununla birlikte, banyo suyu sıcaklığına da dikkat edilmesi gerekir. Bu sıcaklık 36-37 derece olmalı ve sıcaklığın uygun olup olmadığı elle değil, daha hassas bir bölge olan dirsekle kontrol edilmelidir.

Şiddetli fiziksel özrü olan çocuklarda giyinme-soyunma için sırtüstü yatış pozisyonu tercih edilir. Çocuğun başının altına ince bir yastık koyularak omuzlarını yükseltip kollarını öne getirmesini, kalça ve bacaklarını bükmesini kolaylaştırmak mümkündür.

Sağlıklı bireylerde olduğu gibi engelli çocuklarda da bebeklikten itibaren ağız ve diş bakımına başlanmalıdır. Özellikle iki yaş ve sonrasında küçük, yumuşak, sapı rahat tutulabilir bir diş fırçası kullanılmalı ve erken dönemde diş fırçalama eğitimine başlanmalıdır.

Vücut mekaniği, merkezi sinir sistemi, iskelet sistemi ve kasların uyumlu çalışması ile meydana gelir. Serebral paralizi, kas hastalıkları, spina bifida, hidrosefali, çocuk felci, doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar doğrudan kas-iskelet sistemini etkiler ve bu çocuklarda vücut mekaniğinin bozulmasına neden olur. Vücut mekaniği sağlıklı kişilerde düzenli egzersizler ve doğru hareket biçimleriyle hasta kişilerde ise doğru pozisyonlamalar, ortez, protez ve diğer yardımcı cihazların kullanılması ile korunur.

Ortez çocuğa özel yapılmalıdır. Çocuğun gövdesi ile tam bir uyum içinde olmalı, çocuk büyüdükçe gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Özellikle yaşı küçük çocuklarda yılda bir kez değiştirilmelidir. Çocuğun fonksiyonel durumunu mevcut seviyede koruma ya da bir üst seviyeye taşıma amacına hizmet etmelidir. Gereksiz ve aşırı ortezlemeden kaçınılmalı, çocuk ortezlere bağımlı mekanik bir cihaza dönüştürülmemelidir.

Ayakta durma sandalyeleri, çocuğu dik pozisyonda destekleyen ve bacaklarına yük binmesini sağlayan, ellerin kullanımına izin veren ve çocuğun çevreyle iletişim kurmasını kolaylaştıran ayarlanabilir cihazlardır. Önden ve arkadan destek sağlayan farklı tipleri bulunmaktadır.

Bakım hizmeti verenlerin görev, yetki ve sorumluluğu, bireysel olarak çocuk için hazırlanmış eğitim planına uygun olarak, özbakım, kendine bakım ve günlük yaşam aktiviteleri kapsamında tuvalet, banyo, el-yüz temizliği, cilt temizliği, giyinme gibi temel ihtiyaçlarını günlük, haftalık, ve aylık olarak karşılamak, yetersiz kaldığı durumlarda çocuğa yardım etmek ve bu işlevleri gerçekleştirirken çocuğu takip etmek, bakım, temizlik ve düzenin sağlanmasında çocuğa yardımcı olmak ve diğer ekip üyeleri ile birlikte çalışmaktır. Bu görevleri yerine getirirken, diğer seçeneklerdeki hususlara dikkat etmesi gerekirken; çocuğa ya da aileye herhangi bir maddi (parasal) destek olmak gibi bir görevi ya da sorumluluğu bulunmamaktadır.

Bebeğin göbek bağı doğumun gerçekleşmesine bağlı olarak genellikle ilk hafta içinde düşer. Bu süreçte her gün en az iki kere göbek çevresi ılık suyla temizlenmelidir. Ayrıca antiseptik solüsyon, alkolle ıslatılmış gazlı bez veya pamuklar da bu bölgenin temizliğinde kullanılabilmektedir. Temel bakımda bu bölge ıslak bırakılmamalı, kullanılan bebek bezinin göbek kordonunun üstüne gelmemesine ve kordon çevresine idrar ya da dışkının bulaşmamasına özen gösterilmelidir.

Tırnakların çok kısa kesilmesi, tırnak diplerinde enfeksiyon ve kanamaya neden olabilir. Bebeklerin için çıt çıt tırnak makasları veya kenarları sivri olmayan makaslar tercih edilebilir. Bebeğin tırnak kesiminden rahatsız olması durumunda, bebek uyurken tırnak kesimi yapılabilir. Bebeğin ayak tırnaklarının yarım ay şeklinde kesilmesi batık tırnağa neden olabilir bu nedenle düzayak tırnakları düz bir hat şeklinde kesilmelidir. Tırnak kesiminin ihmal edilmesi, bebeğin uzun tırnakları ile yüzüne veya göz korneasına zarar vermesine neden olabilir.