BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II

Engelli bireyin bakımı kapsamlı bir şekilde ve engelli bireye özel olarak oluşturulmalıdır. Çünkü her bireyin gereksinimleri bir diğerinden farklıdır. Bakım planının bireyin sağlık, bilişsel, fiziksel, psikolojik, biyolojik ve sosyal durumuna göre hazırlanması gerektiği ve gereksinimlerin değişmesi durumunda mevcut planda değişiklik yapılabileceği unutulmamalıdır. Doğru cevap B'dir.

Engelli bireye sahip olan bir aile için bu durum stres, kaygı, öfke, suçluluk, utanma,
davranış değişiklikleri, depresyon kaynağı olabilir.

Son aşamada ise yadsıma mekanizması kullanılır ve “geriye çekilme aşaması” başlar. Bu aşamada birey gerçekliği kabul eder ve bu yeni duruma uyum sağlamak
için gerekli adımları atmaya başlar. Doğru cevap D'dir.

Engelli bireyin maddi eksik ve ihtiyaçlarını karşılamak bakım elemanının görev ve sorumluluklarından değildir. Doğru cevap D'dir.

Engelli birey ile doktorun dışında dil ve konuşma terapisti, beslenme uzmanı, fizyoterapist ve iş-uğraş terapisti de çalışabilir. Bakım hizmeti verenler bu uzmanlarla da işbirliği içinde olmalı ve onların önerileri, ödevleri doğrultusunda uygun zamanlarda engelli birey ile çalışmalar düzenlemelidir. Doğru cevap B'dir.

İlacın aç ya da tok karnına alınıyor olmasına dikkat edilmesi gerekli kurallardan birisidir. Doğru cevap A'dır.

İletişimin hem sözel hem de sözel olmayan boyutları bulunmaktadır. Konuşma, yazı yazma, resim yapma, müzik çalma, Morse alfabesini kullanma iletişimin sözel boyutuna örnek olarak verilirken; jest, mimik, bakış, el kol hareketleri, ses tonu ve şiddeti ile konuşmadan ya da konuşma sırasında yapılan birtakım hareketler iletişimin sözel olmayan boyutuna örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Bakım hizmeti sunan kişi sorunla karşılaşması durumunda bakım hizmeti vermekten vazgeçmemelidir. Çözüm yolları denemelidir. Doğru cevap C'dir.

Yetersizlik kişinin, bir işi ya da şeyi yapamaması, bir işlevi yerine getirememe­si durumu, belirli bir şekilde davranmada sınırlı kapasite olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, kişi, yetersizliğe bağlı olarak normal işiten bir birey gibi işitemeyebilir ya da yürümesinde so­run olmayan bir birey gibi yürüyemeyebilir. Engel ise bireyin yetersizliği yüzünden çevresinin ya da toplumun beklentilerine karşılık verememesi nedeniyle çevresiyle etkileşiminde sınırlılık ya da sorunlar yaşamasıdır. Birtakım çevresel düzenlemeler ve engelli bireye kazandırılabilecek birtakım beceriler ile yetersizlik durumunun engel durumuna dönüşmesi önlenebilir.

Yetersizlik kişinin, bir işi ya da şeyi yapamaması, bir işlevi yerine getirememe­si durumu, belirli bir şekilde davranmada sınırlı kapasite olarak tanımlanmaktadır.

Bakım ihtiyacında olan engelli bireye sunulacak kişisel bakım hizmetleri şu şekilde sıralanabilir:  Banyo yaptırılması  Tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edilmesi ve gerektiğinde temizliğinin yapılması  Saçlarının taranması"

 Dişlerinin temizlenmesi

Yiyecek içecek ihtiyacının giderilmesi 

 El. yüz ve ayak temizliği 

 Sakal tıraşının yapılması 

 İstenmeyen tüylerin temizlenmesi 

 Elbiselerin giydirilmesi ve çıkarılması 

 Burun ve kulak temizliğinin yapılması Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesi  Odasının temizlenmesi 

 Çamaşırlarının yıkanması

 Tehlikelere karşı korunması ve gözetilmesi

Bakım ihtiyacında olan engelli bireye sunulacak psiko-sosyal destek hizmetleri şu şe­kilde sıralanabilir:

Bakıma ihtiyaç duyan engelli ailesinin,engelliyi ve engel durumunu kabullenmesine ve bilgilendirilmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri

Bakıma ihtiyaç duyan engellinin engelini, mevcut durumunu ve yerleştirildiği ortamı kabullenmesine, bilgilendirilmesine ve gelişim alanlarında desteklenmesine yönelik kişisel ve grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri

Engelli ve ailesinin sosyal hakları ve mevcut kaynakların kullanılmasına yönelik ve grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri.

Engelli bağımsız yaşama, sosyal hayatta uyumuna ve katılımına yönelik sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinlikler ile düzenlenecek bu tür etkinliklere katılabilmesi için verilecek refakat hizmetleri.

Engellinin terk edilme, reddedilme, engel durumunu kabullenememe, ümitsizlik, intihar etme, yalnızlık, sevgisizlik vb. olumsuz duygulardan kurtarılmasına ve depresyon, stres ve benzeri durumların yaşanmasının engellenmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetler.

Daha önce sağlıklı olan bireyin has­talık, kaza gibi nedenlerden dolayı engelli olması ya da engelli bir bebeğe sahip olunması aile için kriz döneminin yaşanmasına neden olabilir. Bu dönem alışılması gereken ve zor­layıcı bir dönemdir. Böyle bir dönemde ailenin yaşam dengesini sarsan bir olay yaşandı­ğı için aile “şok aşamasındadır. Şok aşamasında her şey dışarıdan bakıldığında normal görünse bile bireyin iç dünyası karma karışıktır. Kısa ya da uzun sürebilecek bu aşama­da kaygı ve yadsıma durumu yaşanır. Bu aşamayı “yüzleşme aşaması” takip eder. Yüzleş­me aşamasında kayıp, yas tutma, çaresizlik, hüzün, bilişsel işlevlerde yetersizlikler görü­lebilir.

Bakımı üstlenilen kişinin günlük hayat ile başa çıkmasına bakımını üstlenen kişi olarak formel ya da informel bakım hizmeti veren yardımcı olmaktadır. Bakım hizmeti titizlikle yapılması gereken, önemli bir iştir. Bu sebeple engelli bireyin bakımından sorumlu bakım hizmeti verenlerin üstlenmesi gereken sorumluluklar ve ondan beklenen çeşitli davranış­lar vardır. Bu sorumluluk ve davranışlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Engelli bireyin o anki durumu hakkında bilgi sahibi olmak ve farklı kaynaklardan gelen bilgileri toparlamak.

 Engelli bireyin fiziksel ihtiyaçlarının karşılanmasında yardımcı olmak.

 Engelli bireyin sağlık durumunu takip etmek

Engelli birey ile doktorun dışında dil ve konuşma terapisti, beslenme uzmanı, fizyoterapist, iş-uğraş terapisti ve sosyal hizmet uzmanı da çalışabilir.

Ergoterapist ise kişi ya da toplulukların istedikleri, ihtiyaç duydukları veya ken­dilerinden beklenen aktiviteleri yapabilme becerilerini geliştirme veya aktivite ya da çevreyi düzenleyerek engelli bireylerin günlük yaşam aktivitelerine katılımını sağlama sorumluluğu taşımaktadır.

Bakım hizmeti verenlerin aile ve uzmanlarla iletişimde dikkat etmesi gereken hususlar:

Engelli bireyin engel durumuna göre (fiziksel, görme, işitme, zihinsel engel gibi) iletişim yönteminizi seçin.Gerekiyorsa alternatif yöntemlerden (jest, mimik, görsel materyal gibi) yararlanın.

Engelli bireyin bilişsel durumuna göre uygun cümleler kurun.Zihin engelli birey ile konuşuyorsanız karmaşık ifadeler kullanmaktan kaçının.

Karşınızdaki ile göz kontağı kurun.Göz kontağını kurmak için karşınızdaki kişi ile aynı hizada olun. Konuşma sırasında sırtınızı dönmeyin.

Karşınızdaki kişi işitme engelliyse ve işitme cihazı kullanıyorsa işitme cihazının doğru kulakta ve açık olduğundan emin olun.

Karşınızdaki kişinin sosyo-kültürel (yaşam tarzı, kırsal kökenli olmak gibi), psikolojik (stresli, depresif, üzgün hayecanlı gibi), fizyolojik (aç, susuz, uykusuz, yorgun gibi)durumunu göz önünde bulundurun.

Karşınızdakini görüşlerine saygılı olun.

Bakım hizmeti veren aile ya da uzman kişilerle bir sorun, bir uyuşmazlık yaşaması durumunda bu sorunu çözmek için aşağıdaki basamakları izleyebilir (Arnold ve Boggs, 2003):

Sorunları konuşmak için insiyatif almalıdır.

Karşı tarafı dikkatli şekilde dinlemelidir (karşıdakinin sözünü gereksiz kesmemelidir).

Konuyla ilgili belgeleri (reçete, yönerge, vb.) sunmalıdır.

 Çözüm önerilerinde bulunmalıdır.

 İşbirliği yapmak istediğinizi gösteren bir ortam yaratılmalıdır.     

Durumu özetleyerek geri dönütler vermelidir.

Bütün kararları yazılı olarak kaydetmelidir.