BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde zihin yetersizliği olan bireyler, “zihin işlevleri bakımından ortalamanın iki standart sapma altında farklılık gösteren, buna bağlı olarak kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da sınırlılıkları olan, bu özellikleri 18 yaşından önceki gelişim döneminde ortaya çıkan ve özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan birey” olarak tanımlanmıştır. Ayrıca Yönetmelikte zihin yetersizliği olan bireyler hafif, orta, ağır, ve çok ağır şeklinde gruplandırılmıştır. Doğru yanıt C’dir.

Engelli bireyler için bakım hizmetlerinin amacı, bakıma gereksinim duyan engelli bireyin başkasına bağımlı olmaksızın yaşamını sürdürmesini sağlamaktır. Doğru yanıt D’dir.

Engelli bireyler için bakım hizmetlerinin amacı, bakıma gereksinim duyan engelli bireyin başkasına bağımlı olmaksızın yaşamını sürdürmesini sağlamaktır. Bu amacın gerçekleştirilmesi doğrultusunda engelli bireylere sunulan bakım hizmetleri, hizmetin sunum zamanına göre erken dönem bakım hizmetleri ve geç dönem bakım hizmetleri; hizmetin sunum süresine göre kısa süreli bakım hizmetleri ve uzun süreli bakım hizmetleri ve hizmetin verildiği yere göre kurumda bakım hizmetleri, evde bakım hizmetleri ve toplum temelli bakım hizmetleri şeklinde sınıflandırılabilir. Doğru yanıt A’dır.

Evde bakılamayacak kadar yardıma gereksinim duyan veya aile yanında bakılması mümkün olmayan yaşlı, engelli ve süreğen hastalığı olan bireylere bireysel, sosyal, psikolojik gereksinimlerinin karşılandığı, serbest zamanlarını etkili ve verimli şekilde kullanabilmelerinin sağlandığı, sosyal ilişkilerinin ve etkinliklerinin artırıldığı bakım hizmetleridir. Kurumda bakımda özellikle sağlık hizmetleri sunmak daha kolay olduğundan kimi aileler kurumda bakımı tercih etmektedirler. Kurumda bakım (özel ya da devlet teşekkülü olan) hastanelerde, hastalığa özel merkezlerde, rehabilitasyon merkezlerinde, yaşlı ve özürlü bakım merkezleri ve huzurevlerinde ve mesleki rehabilitasyon merkezlerinde sağlanmaktadır. Kurumda bakım kısa dönemli, geçici ya da uzun dönemli olabilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Geçici kurum bakımı hizmetleri, evde bakıma destek olarak sunulmaktadır. Daha çok evde bakımı üstlenen kişilerin kendilerine zaman ayırması, dinlenmesi, rahatlaması düşünülerek sunulan hizmetlerdir. Bakım ihtiyacında olan engelli, yaşlı bireylerin kurumda konuk edilmesi ve bu süre içerisinde yaşamlarını nitelikli sürdürmelerini hedefler. Engelli ve yaşlı bakımı zor bir süreçtir. Evde sürekli bakım sağlayan kişilerin de zaman zaman psikolojik ve sosyal desteklere ihtiyaçları olacaktır. Bu nedenle evde bakım hizmetine destek olarak sunulacak geçici bakım hizmetleri her iki tarafın yaşamını kaliteli sürdürmesi için önemlidir. (Uzun dönemli kurumda bakımın ise bireyler üzerinde yalnızlaşma, sosyal izolasyon, depresyon gibi olumsuz etkilere neden olduğu ve yüksek maliyetli olduğu bilinen bir gerçektir). Doğru yanıt A’dır.

Engelli bakımının en önemli kısıtlarından birisi finansman sorunudur. Buna ek olarak diğer kısıtlar şu şekilde sıralanabilir:

Değerlendirmede engelli bireyin neler yapabildiği, nasıl beslendiği, ne tür sağlık sorunlarının olduğu, hangi ilaçları kullandığı, alışkanlıkları, tercihleri, sevdiği etkinlikler belirlenmelidir. Görüşmelerden yeterli yanıt alınmazsa, bunlar uzmanlarca gözlenmeli ve soruların yanıtları aranmalıdır. Bu görüşmeler sırasında ailenin ihtiyacı olan bilgi-beceriler belirlenmeli ve bakım planında, onlara sunulacak bilgi-beceri desteğinin kimler tarafından ve nasıl verileceği de açıkça belirtilmelidir. Doğru yanıt B’dir.

Uygun davranışların devam etmesi için ara ara pekiştirilmeleri gerekmektedir. Ne var ki bakıcıların, öğretmenlerin, anne babaların yaptığı temel hatalardan biri, genellikle uygun olmayan davranışlara daha fazla dikkat ve ilgi göstermeleridir. Durum böyle olunca da bireyler, uygun davranışlar yerine uygun olmayan davranış örneklerini daha sık sergiler hale geliyorlar. Çünkü uygun olmayan davranışlar pekiştireç elde ediyor. Bu nedenle burada sizlere yapacağımız en temel öneri bakımını yürüttüğünüz bireyin uygun davranışlarına odaklanmak, onları yakalamaya çalışmak ve pekiştirmektir. Hiç uygun davranış yok ki demeyiniz, gözlemlerinizi sürdürürseniz mutlaka uygun davranışlar yakalayacaksınız. Bir diğer önemli nokta ise engelli bireylerde engelin derecesi ağırlaştıkça yiyecek-içecek pekiştireçleri daha etkili olmaktadır. Yiyecek-içecek pekiştireçleri kullanıyorsanız, bunları küçük miktarlarda kullanmalısınız. Bu, bireyde o yiyecek ya da içeceğe karşı doygunluğu önleyecek, hem de pekiştirecin kısa sürede bitmesini sağlayacağından yaptığınız aktiviteye devam etmeniz kolaylaşacaktır. Doğru yanıt E’dir.

Engelli

Duygu bozukluğu olan birey

Bireysel farklılıklar

serebral palsili birey

süreğen hastalığı olan birey

Erken dönem bakım hizmetleri

finansman

bakımın planlanması

Sosyal Hizmet Merkezlerine

Pekiştirme

5378 sayılı Engelliler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a göre engelli, “doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine gereksinim duyan kişi” dir.