BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II - Deneme Sınavı - 12

Kız çocuklarında alt bölgenin temizliği daima önden arkaya doğru yapılmalıdır. Çünkü kızlarda dış üretim organları ilk aylarda açık durumdadır. Bu nedenle bu bölgeye kaka bulaşması idrar yollarında iltihaplanmaya neden olabilmektedir.

Bebeğin banyosu çok sıcak olmayan bir odada (yirmi iki – yirmi üç derece) yaptırılmalıdır. Bununla birlikte, banyo suyu sıcaklığına da dikkat edilmesi gerekir. Bu sıcaklık 36-37 derece olmalı ve sıcaklığın uygun olup olmadığı elle değil, daha hassas bir bölge olan dirsekle kontrol edilmelidir.

Çocuk günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirdiği dönemlerde en azından iki-üç saat kuru olarak kalabiliyorsa veya gün içerisinde uyku saatlerinden tam kurulukla kalkıyorsa; tuvalet ya da lazımlığa ilgi gösteriyor ya da ıslak bezinden rahatsız oluyorsa; çiş ya da kakasına bezine yaparken koltuk arkasına, masa altına saklanıyorsa; basit yönergeleri anlıyor ve yerine getiriyorsa; özellikle kendisine kolay gelebilecek işlerde ebeveynlerini taklit ediyorsa ve iç çamaşırlarını kendi çıkarıp giyebiliyorsa tuvalet eğitimine başlanabilir.

Şiddetli fiziksel özrü olan çocuklarda giyinme-soyunma için sırtüstü yatış pozisyonu tercih edilir. Çocuğun başının altına ince bir yastık koyularak omuzlarını yükseltip kollarını öne getirmesini, kalça ve bacaklarını bükmesini kolaylaştırmak mümkündür.

Sağlıklı bireylerde olduğu gibi engelli çocuklarda da bebeklikten itibaren ağız ve diş bakımına başlanmalıdır. Özellikle iki yaş ve sonrasında küçük, yumuşak, sapı rahat tutulabilir bir diş fırçası kullanılmalı ve erken dönemde diş fırçalama eğitimine başlanmalıdır.

Ortez çocuğa özel yapılmalıdır. Çocuğun gövdesi ile tam bir uyum içinde olmalı, çocuk büyüdükçe gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Özellikle yaşı küçük çocuklarda yılda bir kez değiştirilmelidir. Çocuğun fonksiyonel durumunu mevcut seviyede koruma ya da bir üst seviyeye taşıma amacına hizmet etmelidir. Gereksiz ve aşırı ortezlemeden kaçınılmalı, çocuk ortezlere bağımlı mekanik bir cihaza dönüştürülmemelidir.

Ayakta durma sandalyeleri, çocuğu dik pozisyonda destekleyen ve bacaklarına yük binmesini sağlayan, ellerin kullanımına izin veren ve çocuğun çevreyle iletişim kurmasını kolaylaştıran ayarlanabilir cihazlardır. Önden ve arkadan destek sağlayan farklı tipleri bulunmaktadır.

Bakım hizmeti verenlerin görev, yetki ve sorumluluğu, bireysel olarak çocuk için hazırlanmış eğitim planına uygun olarak, özbakım, kendine bakım ve günlük yaşam aktiviteleri kapsamında tuvalet, banyo, el-yüz temizliği, cilt temizliği, giyinme gibi temel ihtiyaçlarını günlük, haftalık, ve aylık olarak karşılamak, yetersiz kaldığı durumlarda çocuğa yardım etmek ve bu işlevleri gerçekleştirirken çocuğu takip etmek, bakım, temizlik ve düzenin sağlanmasında çocuğa yardımcı olmak ve diğer ekip üyeleri ile birlikte çalışmaktır. Bu görevleri yerine getirirken, diğer seçeneklerdeki hususlara dikkat etmesi gerekirken; çocuğa ya da aileye herhangi bir maddi (parasal) destek olmak gibi bir görevi ya da sorumluluğu bulunmamaktadır.

Bebeğin göbek bağı doğumun gerçekleşmesine bağlı olarak genellikle ilk hafta içinde düşer. Bu süreçte her gün en az iki kere göbek çevresi ılık suyla temizlenmelidir. Ayrıca antiseptik solüsyon, alkolle ıslatılmış gazlı bez veya pamuklar da bu bölgenin temizliğinde kullanılabilmektedir. Temel bakımda bu bölge ıslak bırakılmamalı, kullanılan bebek bezinin göbek kordonunun üstüne gelmemesine ve kordon çevresine idrar ya da dışkının bulaşmamasına özen gösterilmelidir.

Tırnakların çok kısa kesilmesi, tırnak diplerinde enfeksiyon ve kanamaya neden olabilir. Bebeklerin için çıt çıt tırnak makasları veya kenarları sivri olmayan makaslar tercih edilebilir. Bebeğin tırnak kesiminden rahatsız olması durumunda, bebek uyurken tırnak kesimi yapılabilir. Bebeğin ayak tırnaklarının yarım ay şeklinde kesilmesi batık tırnağa neden olabilir bu nedenle düzayak tırnakları düz bir hat şeklinde kesilmelidir. Tırnak kesiminin ihmal edilmesi, bebeğin uzun tırnakları ile yüzüne veya göz korneasına zarar vermesine neden olabilir.

Bebekte tırnak bakımı, göz-kulak ve burun temizliğini de içine alan cilt bakımları banyo sonrası daha rahat yapılabilir.

Bebeğin banyosu çok sıcak olmayan bir odada (yirmi iki – yirmi üç derece) yaptırılmalıdır. Bununla birlikte, banyo suyu sıcaklığına da dikkat edilmesi gerekir. Bu sıcaklık 36-37 derece olmalı ve sıcaklığın uygun olup olmadığı elle değil, daha hassas bir bölge olan dirsekle kontrol edilmelidir. Ayrıca tüm banyo malzemeleri bir arada bulundurulmalı ve bebek banyoda asla yalnız bırakılmamalıdır. Banyo sonrasında bebeğe giydirilecek olan temiz kıyafetlerin ve alt değiştirme malzemelerinin hazır bulundurulması da önemlidir.

Bebeklerde eldiven kullanımının temel nedeni bebeğin tırnakları ile yüzüne zarar vermesinin engellenmesidir.

Zihinsel engelli çocuklarda, lavabo veya banyo çocuğun boyuna uygun olmalıdır ya da lavabonun ön kısmına çocuğun musluğa kolayca erişebileceği yükseklikte sandalye, basamak ya da tabure konulmalıdır. Çocuğa el yıkama becerisi öğretilirken uygun yönergeler verilmelidir. Eğer çocuk ellerini yıkamak için herhangi bir çaba harcamıyor ve tepkisiz kalıyorsa uygun ipuçları kullanılmalıdır. İlk önce sözel ipucu kullanılmalı, eğer yönerge ve sözel ipuçları da yetersiz kalıyorsa o zaman çocuğa model olunmalı ve ellerini nasıl yıkaması gerektiği gösterilmeli ve gerektiğinde fiziksel yardımda bulunulmalıdır.

Çocuk günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirdiği dönemlerde en azından iki-üç saat kuru olarak kalabiliyorsa veya gün içerisinde uyku saatlerinden tam kurulukla kalkıyorsa, tuvalet ve lazımlığa ilgi gösteriyor ya da ıslak bezinden rahatsız oluyorsa, çiş ya da kakasını bezine yaparken saklanıyorsa, basit yönergeleri anlıyor ve yerine getiriyorsa, çocuk özellikle kendisine kolay gelebilecek işlerde ebeveynlerini taklit ediyorsa, iç çamaşırlarını kendi çıkarıp giyebiliyorsa tuvalet eğitimine başlanabilir.

Ortez, çeşitli nedenlerle kas iskelet sistemi etkilenen hastaların günlük yaşamlarını kolaylaştırmak amacı ile vücuda takılan yardımcı cihazlardır.

Engelli yetişkin bakımında ılık su kullanılmalı, yıkama sonrası ovarak değil nazikçe kurulama yapılmalı, sakallar büyüme yönüne doğru tıraş edilmeli, banyo zamanı sınırlanmalı ve cilde uygun yumuşak kaliteli sabun kullanılmalıdır.

Bası yaralarının oluşmaması için en önemli faktör noktasal basınçların önlenmesidir. Bakım hizmeti verenler yatağa ya da tekerlekli sandalyeye bağımlı bireyi düzenli olarak pozisyonlama yaparak, noktasal basınçların en aza inmesini sağlamalıdır.

Tüp akan musluk suyunda özel fırçasıyla yıkanır, yumuşak tüpler için düz, sert tüpler için eğimli fırça kullanılır. Tüp temiz su ile durulanır ve tüpün bütün parçaları kurulanır.

Banyo yardımında eller yıkanıp eldiven giyilmeli, oda sıcaklığı kontrol edilmeli, yıkama baştan başlayarak rektumda sonlanmalı, bireyin bağımsız olarak kendini yıkamasına destek verilmeli ve bireyin mahremiyetine özen gösterilmeli.