BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME I - Deneme Sınavı - 13

Etkili diyalog için önerilen 12 temel ilkeden de yararlanabileceğimizi düşünebiliriz. A seçeneğinde verilen bilgi bu ilkelerden biri değildir.

Yukarıdaki üç madde de bakım elemanlarının diğer çalışanlarla yaşadıkları sorunlardandır.

Yukarıdakilerden üç madde bakım elemanlarının karşılaşabilecekleri sağlık ve güvenlik risklerindendir.

Enfeksiyona maruz kalma, bakım elemanlarının sağlık ve güvenlik açısından karşılacakları sorunlardandır.

Tükenmişlik bakım elemanlarının yaşadığı en belirgin psikolojik sorunlardan biridir.

Organizmanın fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ile ortaya çıkan bir duruma stres  adı verilmektedir.

Dışardan gelen herhangi bir uyarana karşı oluşturulan normali aşan korku duygusuna anksiyete adı verilmektedir.

Migren, engelli gruplara bakım hizmeti sunan elemanların fiziksel zorlanmaya bağlı olarak karşılaştıkları sorunlardandır.

Yukarıdaki üç madde de bakım elemanlarının psikolojik sorun yaşamlarına neden olan faktörlerdendir.

Bakım elemanlarının yaşadıkları en belirgin psikolojik sorunların sıralaması, tükenmişlik, stres, anksiyete, depresyon şeklindedir.

Depresyonun,  iki temel belirtisi ilgi, istek azalması ve/veya hiçbir şeyden zevk almamadır.

Sosyal sağlık, sosyal boyuttaki iyilik durumu, insanın sosyal boyutlu sorunlarının yaşanmaması ve sosyal çalışma müdahaleleriyle çözülmesi durumu olarak tanımlanmaktadır. İnsanın, yaşlının sosyal iliş­kiler temelinde kendisini sağlıklı, başarılı, doyumlu, hazlı hissetmesi durumudur. Doğru yanıt D’dir.

Sosyal boyuttaki sorun­lar neler olabilir? İnsanın çevresiyle, ailesiyle, dostla­rıyla, akrabalarıyla iletişiminin kopması, olmaması bir sosyal sorundur; sosyal hastalık durumudur. Yapmak istediği herhangi bir etkinliği yapması karşısında en­geller varsa bu sosyal hastalığa çağrıdır, davetiyedir. Okula gidemiyorsa eğitim istiyor alamıyorsa, sağlık sorunlarının çözülmesinde engeller varsa, bir sorunu­nun çözülmesi için nereye başvuracağını bilemiyorsa, çözüm için kendi kendisini ikna edemiyorsa tam tersine kendisi lehine yapılan hizmetleri ve destekleri reddediyorsa istemiyorsa, boş zamanını nasıl geçire­ceğini bilemiyorsa insan için bu düzeyine göre ya bir sosyal rahatsızlık ya da bir sosyal hastalık durumudur. Yalnızlaşmak ve yalnızlık, eğer bunu insan bir ama­cıyla ilgili ve geçici olarak, kendi iradesiyle istemiyorsa bir sosyal hastalıktır. İnsanlarla etkileşim kurmada, dost bulmada güçlükler yaşanıyorsa bu da sosyal has­talık durumudur. Sosyal hizmetler bu tür sosyal has­talıkları ortadan kaldıracak o bireye özel düzenlenmiş tüm hizmetlerdir. İnsanın sosyal çevresinde, sosyal iletişimlerinde, sosyal etkileşimlerinde tıkanma, iş­lemezlik gibi sorunlar varsa onların giderilmesi, yok edilmesi demektir. Doğru yanıt E’dir.

Bireylerin bir sakatlığı ya da kronik bir hastalığı yoksa ve birey çağdaş sağlık anlayışı çerçevesi içinde bir yaşam sürmüşse bu, o kişinin yaşlılıkta da en iyi düzeyde işlev görerek uzun ve sağlıklı bir yaşlılık ge­çireceği anlamına gelir. Yaşlı nüfusun yaşam süresinin uzun olması, yaşlının bilgelik, olgunluk ve iç görü far­kını kullanarak kuşaklar arası çatışmanın azalmasını ya da ortadan kalkmasını sağlayabilmektedir. Böylece, insanların daha köklü kuşaklar arası ilişkiler kurmala­rına, gelişimsel krizlere dayanıklı güçlü bağlar oluştur­malarına yol açabilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Genellikle 65 + üzeri yaş kategorisini oluşturan bireyler, toplumdan olumlu ya da olumsuz anlamda farklı mesajlar aldıklarından bir kısmı sosyal etkinlik­ler içinde kendilerine yer edinirken bir kısmı da top­lumdan uzaklaşma duygusu içine girebilir. Özellikle emekliye ayrılmak bu bakımdan sorun oluşturabilir. Çünkü emeklilik, artık önceki işlerini yapamaması anlamını taşır. Bazı bireylerin 65 yaşına gelmeden daha önce emekli olması belki bu duygunun yaşa­masını engelleyebilir. Hatta kendisine yeni hobi alanları yaratarak emekliliğe hazırlık yapabilir. Bu bakımdan bireyin sosyal yaşamındaki aktifliği devam edebilir. Fakat 65 yaşında emekli olanlar açısından durum biraz farklılaşabilir, kendine yeni bir uğraş alanı ayarlamamış ya da eski uğraşlarını de­vam ettirme isteğini yitirmiş olanlar sosyal anlamda aktiflik özel­liği göstermemektedir. Doğru yanıt A’dır.

Yaşlı birey için aile, başlıca duygusal ve sosyal destek sistemidir. Toplumsal değişimle birlikte bireyselleşme artmış, akrabalık bağları zayıflamış­tır. Ancak bireylerde aile bağları ile ilgili sevgi ge­reksinimi yaşamın tüm gelişimsel süreci için de geçerlidir. Bu gereksinim yaşlılık döneminde de çocukluk döneminde de uygun şekilde karşılan­malıdır. Yaşlılıkta böyle bir gereksinimin olmadığı yaklaşımı yaşlıyı daha çok yalnızlığa ve depresyo­na iter. Yaşlanma ile birlikte aile içi ilişkilerin yeniden düzenlenmesi gerekebilir. Çoğu zaman yaşlı bireyin özellikle eşin kaybından sonra yaşamının geri kalan kısmını nerede ve kimlerle geçireceği konusu gündeme gelebilir. Bu kararı verirken yaşlı bireyin tercih hakkını kullanması, yetişkin çocukların anne-babalarının yaşamıyla ilgili ebeveyn rolüne geçmemesi çok önemlidir. Doğru yanıt D’dir.

Yaşlıların sosyal hizmetler kapsamına giren, sosyal rahatsızlık yaratan, eksikliklerinin ya da varlıklarının bir ölçüyü aşması durumunda sosyal hastalık aşamasına gelen gereksinimleri, sorunları ve sıkıntılarını içeren başlıklar aşağıdaki gibi grup­landırılmıştır:

Ekonomik, sosyal, psikolojik, cinsel, kültürel sorunlar, yalnızlık, iletişimsizlik, sevgisizlik, sağlık, kuşak, umutsuzluk,  can sıkıntısı ve zaman geçirememe, ev işlerini yapmada kendine yetememe, toplumsal hizmetlere ulaşmakta güçlük yaşanması sorunları.

Doğru yanıt C’dir.

Umutsuzluk sorunu: Derdini tam anlamıy­la anlatamama, ağrılarının geçmeyeceğinin, gözlerinin artık daha iyi görmeyeceğinin, kulaklarının daha iyi duymayacağının bilin­cinde olması ve bunun yarattığı sorunlardır.  Doğru yanıt B’dir.

Engellilerin genel olarak toplumla bütünleşmesinin önündeki engellerden birisi ve belki de en önemlisi yoksulluktur. Engellilik nedenleri açısın­dan bakıldığında çoğunlukla yoksul kesimler bu açıdan dezavantajlı grup arasında yer almaktadır. Ayrıca engellilik, işsizliğin de başlıca nedenleri arasında sayıldığı için yoksullukla arasında bir neden-sonuç bağlantısı bulunduğu söylenebilir. Engellilerin topluma kazandırılmala­rının önündeki en ciddi sorunlardan birisi, için­den geldikleri sosyoekonomik kesimin bir bütün olarak yaşadığı yoksulluk sorunudur.

En önemli sosyalleşme araçlarından birisi de eğitimdir. Engelli çocuğun küçük yaşlardan itiba­ren özel eğitim alması, engelini aşması ve bağım­sız yaşam becerilerini geliştirmesi açısından son derece hayati öneme sahiptir. Özel eğitim engelli bireyin hem akademik ve öz bakım becerilerini geliştirmesine yardımcı olur hem de sosyalleş­mesini sağlar. Engelli bireyin normal çocuklarla birlikte eğitim görmesi en tabi insan hakkı olarak kabul edilir. Engellilerin toplumla bütünleşmesinin önün­deki bir diğer engel de eğitim konusunda karşı­laştıkları sorunlardır.  

Temel çevresel engeller de mimari ve iletişim engelleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Engelli bireylerin karşılaştığı diğer büyük engel ise bilgi eksikliğidir. Binalardaki mimari engeller arasında rampaların, korkuluk­ların, Braille yazısının, yeterli boşluğun, kayma­yı engelleyen zeminlerin, erişilebilir tuvaletlerin, sandalyelerin, anahtarların, rafların, lavaboların ve telefonların erişilebilir yükseklikte olmaması yer almaktadır. Bu tür yapısal düzenlemeler engelli bireylere yardımcı olmaktadır ve rutinlerini yardımsız ya da en az yardımla gerçekleştirebil­melerine olanak tanımaktadır.  

Rehabilitasyon ihtiyacının yeterince karşılanamaması da engellilerin toplumla bütünleştiril­mesinin önündeki en büyük engellerden birisidir.

Toplumla bütünleşme yolundaki önemli ihti­yaçlardan biri de engellinin özel yaşamıyla ilgilidir. Engelli bireyin fiziksel yetersizlikleri yüzünden ha­reket becerileri sınırlanması özel yaşamına da bazı sınırlılıklar getirmektedir. Özellikle kurumlarda bakım altındaki engelli bireylerin özel yaşamları neredeyse yoktur. Engellilerin kendilerine ait bir ortamlarının (oda vb.) olmaması ve benzeri du­rumlar özel yaşamı ortadan kaldırmaktadır. En­gellilerin evlenip aile kurmaları, engelli olmayan bireylere göre daha güçtür. Bu da engellilerin top­luma katılımları yolunda çok önemli bir engeldir.

Engellilerin toplumla bütünleşmesinin önündeki diğer önemli engel ise istihdam so­runudur.  Doğru yanıt C’dir.

Rehabilitasyon ihtiyacının yeterince karşılanamaması da engellilerin toplumla bütünleştirilmesinin önündeki en büyük engellerden birisidir. Rehabilitasyon çok genel olarak, yitirilen bir yete­neğin yeniden kazandırılması, yerine başka bir ye­teneğin ‘ikame edilmesi” demek­tir. Herhangi bir sebeple engelli hâle gelen birey önceden var olan işini artık yapamıyorsa ya o işi yapabilmek için “yeniden yeteneklendirilmesi = rehabilite edilmesi” gerekmektedir ya da, yapabi­leceği yeni bir iş için beceri kazanması (eğitilmesi) gerekmektedir. Engelli bireyin topluma ve ailesine yük olmaması için bir rehabilitasyon sürecinden geçmesi gerekmektedir. Rehabilitasyon programı; eğitim, danışmanlık, bireysel kapasitenin arttı­rılması, değerlendirme, rehberlik gibi konuları içermelidir, ailelerin katılımı desteklenmelidir. Uygulanan rehabilitasyon programlarının değerlendirilmesinde engellilerin, ailelerinin ve örgüt­lerinin görüşleri ön planda tutulmalıdır. Doğru yanıt A’dır.