BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME I - Deneme Sınavı - 17

Bireysel gereksinimlerini bir başkasının yardımı olmaksızın karşılayamayan bakıma muhtaç bireyin desteklenmesini amaçlayan bakım hizmetlerinin
kalitesi ve etkinliği bu hizmeti yürütenlerin niteliğine bağlıdır. Bu bağlamda yetkin bakım elemanlarının yetiştirilmesi son derece önemlidir. Doğru cevap C'dir.

Kronolojik yaş tanımından hareketle yaşlılar; 55-64 yaş arasındaki iktisaden
faal olan yaşlılar, 65-74 yaş arasındaki iktisaden faal olmayan yaşlılar ve 80 ve
üzeri yaştaki çok yaşlı insanlar şeklinde üç gruba ayrılırlar. Orta yaşlılar ve aşırı yaşlı insanlar bu kategoride yer almazlar. Doğru cevap B'dir.

Yaşlanma; “biyolojik yaşlanma”, “ekonomik yaşlanma”, “patolojik yaşlanma”, “psikolojik yaşlanma” ve “sosyal yaşlanma” şeklinde çok çeşitli şekillerde tanımlanabilir. Pratik yaşlanma olarak bir yaşlanma türü yoktur. Doğru cevap E'dir.

Kan hastalıkları, kalp-damar hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, idrar yolları ve üreme organı hastalıkları, cilt ve deri hastalıkları, kanserler, endokrin ve metabolik hastalıklar, ruhsal davranış bozuklukları, sinir sistemi hastalıkları,
AIDS vb. hastalıklar kronik hastalıklara örnek verilebilir. Kronik böbrek yetmezliği, kanser, AIDS, hipertansiyon, koroner kalp yetmezliği, şeker hastalığı ve tüberküloz gibi tedavisi uzun süren hastalıklar bireyin yaşam aktivitelerini sınırlar ve tedaviye bağımlı hâle getirir. Doğru cevap D'dir.

Temel Günlük Yaşam Aktiviteleri: 

Enstrümantal Günlük Yaşam Aktiviteleri:

Doğru cevap E'dir.

Planlama, yöneticilerin örgütsel hedefleri belir­lediği, bu hedeflere ulaşmak üzere atılacak adımları tanımladığı, belirlenen faaliyetleri yerine getirmek üzere belli kişilere veya birimlere sorumluluk verdiği, hedeflerle elde edilen sonuçları kıyaslayarak örgütsel başarıyı ölçtüğü ve düzenli olarak işletme planlarını gözden geçirdiği biçimsel bir süreç olarak tanımla­nabilir. Bakım planlaması ise he­defleri gerçekleştirmek için görevleri ve programları özetleyen, geliştirme stratejilerinin ve hedeflerin be­lirlendiği süreçtir. Planlamada neyin, nasıl ve kim ta­rafından yapılacağına önceden karar verilir. Planlama gidilmek istenilen yer ile bulunulan yer arasında köp­rüdür. Planlama başka bir biçimde gerçekleşmesi olası olmayan şeyleri olası kılan bir süreçtir. Doğru yanıt C’dir.

Bakım planlaması yapılırken ilk aşamada ülke­nin sağlık durumu analiz edilir. Bu bağlamda nüfus, doğum ve ölüm oranı istatistikleri, epidemoloji, tıbbi bakım kuruluşları, işgücü ve bakıma yönelik tutum ve inançlar inceleme konusu yapılır.

Bakım planlamasının ikinci aşamasında amaç­lar ve hedefler oluşturulur. Bakım planlamasının amaç ve hedefleri yetkili bir kişi tarafından belirle­nir. Amaçlar ve hedefler oluşturulurken hedeflerin gerçekçi, belirli, kabul edilebilir ve kolay ölçülebilir olmasına dikkat edilmelidir.

Bakım planlamasının üçüncü aşaması, kaynak­ların değerlendirilmesidir. Bu aşamada bireylerin bakım gereksinimlerinin karşılanması için gerekli iş gücü, finansman, araç-gereç, bilgi ve beceri düzeyi, teknik donanım olanakları değerlendirilir.

Bakım planlaması yapılırken kaynaklar değer­lendirildikten sonra öncelikler belirlenerek planın hazırlanması aşamasına geçilir. Bu aşamada ayrıntı­landırılmış girdi ve çıktı tespiti yapılır. Uygulamaya dönük bir çalışma kılavuzu niteliğinde olan bakım planlarında ayrıca değerlendirmenin nasıl yapılaca­ğı da belirlenmelidir.

Bakım planlamasının altıncı aşaması program­lama ve uygulamadır. Bu aşamada bireylerin bakım gereksiniminin karşılanmasına yönelik sorumluluk­lar tespit edilir ve görevlendirmeler yapılır. Roller ve görevler tanımlanarak uygulamaya geçilir. Bu aşamada bakım elemanlarının seçimi, eğitimi, motivasyonu ve denetlenmesi önemlidir.

İzleme aşamasında bakım gereksinimlerinin kar­şılanmasına yönelik yapılan organizasyon ve proje faaliyetleri hakkında raporlama, kayıt ve gözlem ya­pılır. Değerlendirme aşamasında ise bakım gereksi­nimlerinin karşılanmasına ilişkin sonuçların kalitesi, amaç ve hedeflerin yerine getirilme derecesi ölçülür. Doğru yanıt E’dir.

Bakım planının ne olduğu kadar ne olmadığına da vurgu yapmak gerekir. Bu bağlamda belirtmek gerekirse bakım planı, bürokratik bir egzersiz de­ğildir. Ancak hizmet kullanıcılarına hizmetin ne yapabileceğini/yapacağını ileten, ailenin, bakım elemanının ve ilgili kişilerin sorumluluklarının ne­ler olduğunu ya da olacağını kavramasını sağlayan temel unsurdur. Bürokratik bir egzersiz olmadığı gibi, bakım planı aynı zamanda bir istekler listesi de değildir. Ancak bakım planının bakımın üze­rinde uzlaşılan unsurların bir planı olduğu da göz ardı edilmemelidir. Yine bakım planı bir zaman is­rafı değildir. Ancak herkesin uzlaştığı ve herkesin anlayacağı bakımın sağlanmasına dönük değerli bir yardımdır.

Tüm hizmet kullanıcıları için bakım planları şu hususları içerir:

Amaçlar: Neden bunu yapıyoruz?

Sonuçlar/Çıktılar: Neleri elde etmeyi planlıyoruz?

Aksiyonlar/eylemler: Bunu nasıl yapacağız?

Sorumluluklar: Bunu kim yapacak?

Yerler ve Zamanlar: Nerelerde yapılacak?

Zaman Çizelgesi: Ne zaman ve kim tarafından yapılacak?

 Doğru yanıt A’dır.

Türkiye’de doğurganlık hızı 2,1’dir. 2045-2050 yıllarında bu hızın 1,8 olması beklen­mektedir. Dünyada yaş ortalaması 29,2 iken bu oran Almanya’da 44,3, İtalya’da 43,2 ve Türkiye’de 28,9’dur. Bu açıdan bakıldığında ülkemiz hala genç bir nüfusa sahip gibi görünse de 2030 yılı ve son­rasında doğurganlık hızının azalması ve yaşam sü­resinin uzamasıyla birlikte yaşlanmanın etkilerinin daha çok görüleceği beklenmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Bakım planlarının hazırlanmasın­da başta bakıma muhtaç bireyden elde edilen bilgilerin yanında akraba ve tanı­dıkların görüşleri ve ifadeleri de önemli yer tutmaktadır. Bu bağlamda bakım elemanı, bakım planını hazırlamadan önce bakıma muhtaç birey ve tanıdıkla­rıyla bir ön görüşme yapmaktadır. Bilgi edinme sadece ilk görüşmeden ibaret olmayan devamlılık arz eden bir sü­reçtir. Bilgi toplama sürecinde bakıma muhtaç bireyin kişisel özellikleri, dene­yimleri ve kişilik yapısının belirlenme­sine yönelik bilgiler ile birlikte bakıma muhtaç bireyin bakım ihtiyacı ile ilgili ön bilgiler ve potansiyelleri hakkında da bilgi toplanmaktadır.

Bakıma muhtaç birey hakkında edinilmesi gereken bilgiler şu şekilde sıralanabilir:

 Doğru yanıt D’dir.

Bütün ilgili bireylerin ve özellikle bakım planını hazırlayan ki­şinin aidiyet duygusu taşıması planın gerçeğe dönüştürülmesinde hayati öneme sahiptir. Bunun sağlanması için bakım planını ya­zarken şu hususlara dikkat edilmesi gerekir:

Doğru yanıt C’dir.

Belirlenen bakım hedeflerine ne ölçüde ulaşıldığının saptanabilmesi için uygulanmakta olan bakım hizmet­lerinin değerlendirilmesi gerekir. Yapılan değerlendirme sonucunda bakım hedeflerine ulaşılmadığı saptanmışsa bakım planının değiştirilmesi çoğu zaman kaçınılmaz olmaktadır. Bakım kalitesinin sağlanması ve arttırılması için bakım elemanlarının sürekli olarak bakım hizmetle­rinin etkinliğini değerlendirmeleri gerekir. Doğru yanıt B’dir.

Kişisel değerlendirme formu, bireyin gereksinimleri ile ilgili daha ayrıntılı bilgi elde etmek için kullanı­lır. Bu form aynı zamanda bio-psikososyal ya da bütüncül değerlendirme formu olarak da adlandırılır. Doğru yanıt E’dir.

Risk değerlendirme formu, gereksinim tanımlama ve risk öncelemesi için kullanılır. Bu form şu şekilde örneklendirilebilir:

                                     Genel Risk Değerlendirme Formu

Risk Alanı                                     

Güncel Gereksinimler

Alınan Olumlu Riskler

Hipodermi

Bakımsızlık

Fiziksel, duygusal, finansal taciz

İstismar

Kaymalar, tökezlemeler, düşmeler

Dışlanma

Beslenme ve hidrasyon

İntihar/kendine zarar verme

Şiddet/saldırı

Diğerleri Kişisel Değerlendirme Formu içinde bulunan alanlardır. Doğru yanıt B’dir.

Bakım planı formu; gereksinimleri özetleyen, plan ve amaçları tanımlayıp gereksinimleri gösteren ve bütün bir süreci değerlendirmek için kullanılan, amaçlara ulaşmak için bazı eylemleri yorumlayan bir formdur. Doğru yanıt D’dir.

Bu tip kurumlar, engellilerin eğitim ve kültür hakkından faydalanmalarını amaçlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

H sınıfı sürücü belgesine sahip olan engelliler yurt içinden aldıkları özel tertibatlı otomobillerde katma değer vergisi indiriminden yararlanmakta ve taşıt alım vergisinden muaf tutulmaktadır. Ortopedik engellilere otomobil tipi araç alımlarında içinde engel durumuna göre aracı hareket ettirici düzenek yer alan (modifiye edilmiş) ve kullanıma uygun hâle getirilmiş araçlardan Özel Tüketim Vergisi alınmaz. Bu kolaylıklar engellilerin Engellilik Durumlarına Özgü Özel Araçlardan Yararlanma Hakkı'ndan faydalanmalarını amaçlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Dünya Tabipler Birliği tarafından Eylül 1995 tarihinde Endonezya’nın Bali kentinde yapılan toplantıda Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi gözden geçirilerek Bali Bildirgesi yayımlanmıştır. Bali Bildirgesine göre hasta hakları 11 başlık altında toplanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Bakım gerektiren birey sağlık bakım ve taburculuk sonrası bakım planını beklendiği gibi doğru anlayıp anlamadığını belirtmesi, bireylerin " Tedavisi, Bakımı ve Rehabilitasyonu İle İlgili Önerilere Uyması"yla ilgili sorumluluklarındandır. Doğru cevap D'dir.