BAHÇE TARIMI II

Fidan dikimi kışları soğuk geçen yerlerde Şubat-Mart aylarında yapılmalıdır.
Kışları ılık geçen bölgelerde ise Kasım-Aralık aylarından itibaren dikim yapılabilir. Doğru cevap C'dir.

Meyveler hasat edilirken parmaklar ile bastırılmamalı ve meyveye zarar verilmemesine özen gösterilmelidir. Doğru cevap A'dır.

Budama, yani bir bitki organının kesilerek uzaklaştırılması ağaca şekil verilmesinin yanında, ağacın ömrünü, verimini, meyve kalitesini ve ilaçlamaların etkinliğini artıran önemli teknik uygulamalardan biridir. Bütün meyve türlerinde ağaçlara dikimden itibaren tam verime yatıncaya kadar geçen süre içinde uygun bir şekil verilir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye önemli bir elma üreticisi ülkedir. Doğu Anadolu’nun çok soğuk bölgeleri ile Akdeniz kıyı şeridi dışında kalan diğer bölgelerde ekonomik olarak yetiştirilebilmektedir. Elma üretimi en fazla göller yöresinde Isparta ilinde (610.000 ton) gerçekleştirilmektedir. Karaman (340.000 ton), Niğde (328.000 ton), Denizli (217.000 ton) ve Antalya (213.000 ton) en fazla üretim yapan diğer illerdir. Ayrıca elma yetiştiriciliği için uygun ekolojinin bulunduğu Çanakkale, Amasya, Tokat, Yalova ve Kütahya illeri de önemli elma üreticisi illerdir. Isparta Akdeniz, Karaman İç Anadolu, Denizli Ege, Çanakkale Marmara, Amasya Karadeniz Bölgesi’ndedir.

Yalnızca yukarıda verilen bilgilerden hareketle dünya nar yetiştiriciliğinin farklı coğrafyalarda farklı kıtalarda gerçekleştirildiği sonucuna ulaşılabilir. İspanya ile Türkiye Avrupa, İran ile Hindistan Asya, ABD Amerika kıtalarında nar yetiştiriciliği gerçekleştirmektedirler.

Ayva çiçekleri, diğer meyve türlerine göre daha geç açar. Bu nedenle ayvalar ilkbahar geç donlarından genellikle etkilenmez. Birçok meyve türünde çiçek tomurcuğu oluşumu Temmuz ayında başlarken ayvada Ekim ayında başlar.

Karasal değil, ılıman iklim meyve türüdür. Saçak değil, kazık köklü bir meyve türüdür. Ayva çiçekleri, diğer meyve türlerine göre daha geç açar. Bu nedenle ayvalar ilkbahar geç donlarından genellikle etkilenmez. Aşı yöntemi uygulanabilir. Meyve dalları elmada olduğu gibi topuz, kese, çıtanak, kargı ve dalcık olarak adlandırılır. Çiçek tomurcukları bu dalların uçlarında ve bazı çeşitlerde kısa yıllık sürgünlerin yan tomurcuklarında oluşur. Çiçek tomurcukları uyandığında hüzme şeklinde 4-7 tane çiçek ve 5-6 tane yaprak çıkar. Bu nedenle elmada olduğu gibi bunlara da karışık tomurcuk denir. Armut çiçekleri elmadan önce açar.

Nar çalı formunda gelişen ve 3-5 m yüksekliğinde taç oluşturabilen bir türdür. Kışın yaprağını döker. Sık dallanır ve dallar bazı çeşitlerde dikenlidir. Çok sayıda dip sürgünü verdiği için çalı formunda gelişir ve bu nedenle tarla ve bahçe kenarlarında çit bitkisi olarak da kullanılır. Nar bitkisi saçak köklüdür. Çok sayıda ince kök oluşturur. Narın çiçek tomurcukları diğer meyve türlerinde olduğu gibi belirgin değildir. Çiçekler, ilkbaharda kısa sürgünlerin uç kısmında ağacın uyanmasıyla birlikte geniş bir zaman aralığında ortaya çıkar. Bu nedenle nar ağaçları uzun süre çiçekli görünür. Narların tatları da çok farklılık gösterir. Genel olarak nar çeşitleri ekşi, mayhoş ve tatlı narlar olarak ayrılabilir.

Elma soğuklara en dayanıklı meyve türüdür. Kışın dinlenme döneminde -35°C ile -40°C’ye dayanır. Çiçeklenmesi geç olduğundan çok soğuk bölgeler dışında ilkbahar geç donlarından etkilenmez. Elmanın kış dinlenme isteği yüksektir (1000-3000 saat). Bu nedenle Ege ve Akdeniz kıyı bölgelerinde hem kış dinlenme ihtiyacını karşılayamadığından, hem de yüksek yaz sıcaklarının güneş yanıklığına yol açması nedeniyle ekonomik olarak yetiştirilmesi mümkün olmamaktadır. Elmalar için en ideal yerler kışları soğuk, yazları serin ve nispi nemi yüksek bölgelerdir.

Armut, elma gibi ılıman iklim meyve türü olmasına rağmen soğuklara daha az dayanır. Ancak, elmaya göre daha sıcak bölgelerde yetişebilir. Ülkemizde Doğu Anadolu’nun çok soğuk bölgeleri dışında diğer bölgelerde yetiştirilmektedir. Yüksek yaz sıcaklıkları armutlarda elmalar kadar güneş yanıklığına neden olmaz. Kurak koşullara dayanımı elmalara göre daha iyidir. Armudun kış dinlenme ihtiyacı 1000-2000 saat arasında değişmektedir. Ancak kıyı bölgelerde de yetişebilen ve kış dinlenme ihtiyacı daha az olan yöresel çeşitler de bulunmaktadır. Kış dinlenme isteği armudun 1000-2000 iken elmanın 1000-3000 saattir.

Ayva yarı kazık köklü bir meyvedir ve sıcak ılıman iklim sever. Sakarya ili ve çevresi gibi ılıman deniz ikliminin bulunduğu bölgeler ayva yetiştiriciliği için en iyi ekolojik özellikleri taşır. Nispi nemi düşük ve serin olan bölgelerde (Ankara gibi iç kesimlerde) meyve kalitesi düşer ve meyve eti odunumsu hal alır. Kuvvetli rüzgarla oldukça iri ve ağır olan meyvelerin dökülmesine ve dalların kırılmasına neden olduğu için buralarda ayva yetiştiriciliği önerilmez.

Meyve bahçesi tesis edilecek yeri seçerken iklim özellikleri olarak kış soğukları, soğuklama süresi, tomurcukların uyanması ve çiçeklenme dönemlerinde görülen ilkbahar geç donları, sonbahar erken donları, yaz sıcakları, güneşlenme, rüzgar ve yağış gibi ağaçların gelişmesini, verimini ve meyve kalitesini etkileyecek iklim olayları incelenmelidir.

Bahçe tesisinde dikkat edilmesi gereken diğer bir konu toprağın fidan dikimine hazırlanmasıdır. Bu amaçla, öncelikle daha önceden tarım yapılan alanlarda pulluk tabanını kırmak için dip kazanla veya yeni tarıma açılacak alanlarda toprağın geçirgenliğini artırmak için riper ile çift yönlü ve derin sürüm (50-100 cm) yapılmalı dır. Arazide sökülmüş ağaçlar var ise bunların kökleri temizlenmelidir. Ayrıca, toprak yorgunluğunu gidermek, ayrık ve kanyaş gibi yabancı otları öldürmek ve toprak kaynaklı hastalıkları elimine etmek için 2 yıl süreyle arazide kuru tarım yapılmalıdır. Fidan çukurları dikimden birkaç gün önce 60-70 cm genişlik ve derinlikte açılmalıdır. Köklendirilerek çoğaltılmış fidanlar dikilirken fidanlıktan söküldükleri seviyede (kök boğazı) dikim çukuruna yerleştirilmelidir. Ülkemizde sık görülen en önemli dikim hatası bazı üreticilerin daha iyi tutacağı ve toprağa daha sağlam yerleşeceği düşüncesiyle fidanları derin dikmesidir. Bu hata fidanların ileriki yıllarda kurumasına veya zayıf gelişmesine neden olmaktadır.