BAHÇE TARIMI II

Ege ve Akdeniz bölgelerinde kışlar ılımandır. Oysaki Elmanın kış dinlenme isteğinin yüksektir.

Kireçli ve pH’sı yüksek topraklarda elmada

Hastalık ve zararlılarla mücadelede öncelikle kültürel ve biyolojik mücadele olmalı, daha sonra çok gerekli ise kimyasal mücadele yapılmalıdır.

Elma Rosaceae familyasının Malus cinsine ait bir türdür. Dünya üzerinde elmanın (Malus domestica) anavatanı olarak kabul edilen Doğu Asya, Orta Asya, Batı Asya-Avrupa ve Kuzey Amerika bölgesinde doğal olarak yetişen 30 kadar türü bulunmaktadır. Karadeniz bölgemizin iç kısımları ve Toros’lar elmanın doğal yayılma alanlarıdır ve buralarda M. sylvestris ve M. orientalis türleri doğal olarak yetişmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Türkiye önemli bir elma üreticisi ülkedir. Doğu Anadolu’nun çok soğuk bölgeleri ile Akdeniz kıyı şeridi dışında kalan diğer bölgelerde ekonomik olarak yetiştirilebilmektedir. Elma üretimi en fazla göller yöresinde Isparta ilinde (610.000 ton) gerçekleştirilmektedir. Karaman (340.000 ton), Niğde (328.000 ton), Denizli (217.000 ton) ve Antalya (213.000 ton) en fazla üretim yapan diğer illerdir. Ayrıca elma yetiştiriciliği için uygun ekolojinin bulunduğu Çanakkale, Amasya, Tokat, Yalova ve Kütahya illeri de önemli elma üreticisi illerdir (TUIK, 2009). 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Elmanın, ekolojinin uygun olduğu dünyanın her kıtasında ve her ülkesinde yetiştirilmesinin birçok nedeni bulunmaktadır. Bunların başında, elmanın diğer meyve türlerinden farklı olarak 6-8 ay gibi uzun bir süre depolanabilmesi ve böylece 10 ay gibi uzun bir süre taze tüketiminin yapılabilmesi gelmektedir. Ayrıca meyve suyu, konserve, dilim konservesi, marmelat, reçel, sirke ve kurutulmuş olarak da tüketilmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Elma meyveleri olgunlaşma zamanı yönünden de farklılık gösterir. Ülkemizde Haziran ortası ile Kasım ayına kadar olgunlaşan çeşitler bulunmaktadır. Elma çeşitleri olgunlaşma zamanlarına göre Yazlık (Vista Bella, Jerseymac, Williams Pride, Summer Red, Anna ve Ak elması), Güzlük (Gala grubu, Elstar ve Hüryemez) ve Kışlık (Scarlet Spur, Golden Delicious, Starking Delicious, Starcrimson, Amasya, Topaz, Red Chief, Fuji, Breaburn, Pink Lady ve Grany Smith) olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Bal arıları çiçeklerden balözü (nektar) ve çiçek tozu (polen) toplamak üzere bir ağaca geldiğinde, aynı ağacın ve en yakın komşu ağaçların çiçeklerinde gezinir. Arı tozlayıcı ağaçların çiçek tozlarını ancak ona yakın ağaçlara taşır ve tozlamada etkili olur. Genel olarak 4-5 dekar meyve bahçesi için bir kovan bal arısı yeterli olmaktadır. Tozlayıcı çeşidin ekonomik değeri ana çeşidinki kadar yüksek ise sayısı daha fazla tutulabilir. 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Elmanın kış dinlenme isteği yüksektir (1000-3000 saat). Bu nedenle Ege ve Akdeniz kıyı bölgelerinde hem kış dinlenme ihtiyacını karşılayamadığından, hem de yüksek yaz sıcaklarının güneş yanıklığına yol açması nedeniyle ekonomik olarak yetiştirilmesi mümkün olmamaktadır. Son yıllarda kış dinlenme ihtiyacı düşük olan bazı yazlık çeşitler (Ak elması, Anna, Vista Bella, Jerseymac, Summer Red vb.) ilk turfanda özelliğinden yararlanmak için bu bölgelerde yetiştirilmeye başlanmıştır. Elmalar için en ideal yerler kışları soğuk, yazları serin ve nispi nemi yüksek bölgelerdir. Ülkemizde göller yöresi, Marmara, Karadeniz, İç Ege ve Akdeniz bölgesinin yüksek yerleri elma yetiştiriciliği için en uygun yerlerdir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Armut Türkiye’de çok soğuk bölgelerle Akdeniz kıyı şeridi dışında her bölgede yetiştirilebilmektedir. Ancak Marmara, İç Anadolu ve Ege bölgelerinde kapama bahçeler daha yoğun olarak bulunmaktadır. Armut üretiminin %28’ini tek başına Bursa ili (108.000 ton) karşılamaktadır. Ardından 42.000 ton ile Antalya, 18.000 ton ile Ankara ve 5.000 ton ile Konya gelmektedir. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Armut çeşitleri olgunlaşma zamanı yönünden farklılık gösterir ve 3 grup altında toplanır. Ülkemizde, Haziran-Temmuz ayları içinde olgunlaşan erkenci yaz armutları (Limon, Akça, Mustafa Bey, Coscia ve Bey Armudu), Ağustos-Eylül aylarında olgunlaşan güz armutları (Williams, Santa Maria, Kavun Armudu, Göksulu ve Abaza Armudu) ve Ekim-Kasım aylarında olgunlaşan kış armutları (Ankara, Deveci, Passa Crassane, Beurre Clairgeau, Conference ve Doyenne du Commice) yetiştirilmektedir. 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Nar meyvesi taze olarak değerlendirildiği gibi özellikle son yıllarda antioksidan özelliğinin ön plana çıkması nedeniyle nar suyu üretimi ve tüketimi önemli ölçüde artmıştır. Narın kök, gövde, çiçek ve meyvesi değişik amaçlar için kullanılmaktadır. Bu organlardan ilaç, boya, tanen ve pektin gibi ürünler elde edilmektedir. Eski çağlarda özellikle Orta Doğu ülkelerinde narın ağaç kabuğundan elde edilen ilacın bağırsak parazitlerini temizlemek, meyve eti ve kabuğunun mide hastalıkları ve solunum güçlüklerini gidermek için kullanıldığı ve kutsal bir meyve olduğu belirtilmektedir. 

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Her meyve türünün kök yapısı ve buna bağlı olarak istediği toprak tipi farklı olduğundan, toprağın en az 90 cm’ye kadar olan kısmının fiziksel ve kimyasal analizi yapılarak, toprağın yetiştirilecek meyve türüne uygunluğu tespit edilmelidir. Fiziksel yapısı yönünden çok killi ağır topraklarla, çok hafif, çakıllı, kumlu topraklar çoğu meyve türü için uygun olmayan ve ıslahı zor olan topraklardır. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Elma üretimi en fazla göller yöresinde Isparta ilinde (610.000 ton) gerçekleştirilmektedir. Karaman (340.000 ton), Niğde (328.000 ton), Denizli
(217.000 ton) ve Antalya (213.000 ton) en fazla üretim yapan diğer illerdir. Ayrıca elma yetiştiriciliği için uygun ekolojinin bulunduğu Çanakkale, Amasya, Tokat, Yalova ve Kütahya illeri de önemli elma üreticisi illerdir. Doğru cevap D'dir.

Kazık köklü olması nedeniyle ve özellikle ahlat gibi kurak koşullara dayanan ağaçlar üzerine aşılandığında susuz koşullarda bile uzun yıllar yaşayabilen bir tür olması armut bitkisinin morfolojik özelliklerindendir. Doğru cevap C'dir.

Periyodisite; bir meyve çeşidinin bir yıl çok, bir yıl az veya hiç meyve vermemesine denir. Kullanılacak tozlayıcı çeşitler ana çeşitle aynı zamanda çiçek açmalı, diploit olmalı, çimlenme gücü yüksek, bol ve iyi çiçek tozu vermeli, ana çeşitle uyuşmazlık sorunu bulunmamalı, periyodisite göstermemeli, gençlik kısırlığı süresi ana çeşitle aynı olmalı ve ticari değeri yüksek olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Yukarıdakilerin hepsi armut meyvesinin döllenme biyolojisi özelliklerindendir. Doğru cevap E'dir.

Ayva sıcak ılıman iklim meyvesidir. Sakarya ili ve çevresi gibi ılıman deniz ikliminin bulunduğu bölgeler ayva yetiştiriciliği için en iyi ekolojik özellikleri taşır. Nispi nemi düşük ve serin olan bölgelerde (Ankara gibi iç kesimlerde) meyve kalitesi düşer ve meyve eti odunumsu hal alır. Ege ve Akdeniz sahil kesimlerinde meyvelerde güneş yanıklığı görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Fiziksel yapısı yönünden çok killi ağır topraklarla, çok hafif, çakıllı, kumlu topraklar çoğu meyve türü için uygun olmayan ve ıslahı zor olan topraklardır. Ayrıca, kök derinliği seviyesine yükselen taban suyu da meyve ağaçları için çok zararlıdır. Genellikle nemli geçirgen topraklar tercih edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Fidan seçiminde, fidanların bol saçak köklü ve sağlıklı olmasına ve gövdenin üzerinde yeterli sayıda sağlıklı tomurcukların bulunmasına dikkat edilmelidir. Genelde kalın, çok gelişmiş veya 2-3 yıllık fidanlarda bu yan tomurcuklar bulunmaz. Bu fidanların kalın köklerinin yeni kökler oluşturması ve dolayısıyla tutması, ince kökleri çok olan genç ve küçük fidanlara göre daha zordur. Bu nedenle çok kalın ve boylu fidanlar tercih edilmemelidir. Doğru cevap B'dir.