BAHÇE TARIMI I

Meyve bahçesi için en uygun topraklar derin, kolay işlenebilen, havalanması yeterli, su tutma kapasitesi ve drenajı iyi, çok hafif veya çok ağır olmayan, kumlu-tınlı veya tınlı-kumlu yapıda olmakla birlikte belirli bir düzeye kadar kil içeren, aşırı asit veya bazik karakterde olmayan ve yüksek oranda tuz ve kireç bulundurmayan topraklardır.

Asmalar günlük sıcaklık ortalaması 10°C’nin üstüne çıktığında sürmeye başlamakta, vejetasyon süresince ortalama 18°C’lik sıcaklık istemektedir. Bağcılık yapılması istenilen bir bölgede yıllık ortalama sıcaklık 9°C’nin, vejetasyon süresi 160 günün altında olmamalıdır.

Yöney: Meyve ve bağlarda tomurcukların sürmesi, sürgünlerin pişkinleşmesi, meyve olgunlaşması, kalitesi ve verimi üzerine yer ve yöneyin etkisi vardır. Kışları soğuk bölgelerde güneş ışınları güney ve güneybatı yönlere daha dik geldiğinden, bu yöneyler daha erken ısınmakta ve bitkiler daha erken uyanmaktadır. Turfanda yetiştiricilik açısından bu yönler tercih edilirken, ilkbahar geç don riski bulunan bölgelerde ise bahçe tesisi için erken uyanan çeşitlerde kuzey yöneyler tercih edilmelidir.

Toprağın özellikleri ve yetiştiricilik sistemleri de dikkate alınarak kurulacak meyve ve bağlarda çeşitle birlikte en uygun anacın da seçilmesi gerekmektedir. Genellikle toprak yapısı, taban suyu, toprak kökenli hastalık ve zararlıların varlığı dikkate alınarak anaç seçimi yapılmaktadır.

Meyve bahçelerinde dikdörtgen, kare, üçgen, satranç, kontur, tekli ve çoklu çit (duvar) dikim sistemleri, bağlarda ise genellikle kare, dikdörtgen, üçgen veya kontur dikim sistemlerinden biri uygulanmaktadır.

Kontur Dikim: Eğimi çok fazla olan arazilerde tesviye ile düzeltme bazen mümkün olamamaktadır. Teraslar yapılarak tesviye eğrilerine paralel olarak yapılan dikim şeklidir. Fidanlardaki dikim aralığını topoğrafik yapı ve terasların şekli belirler.

Omca: Bağcılıkta her bir asma bitkisine verilen teknik bir terimdir.

İnorganik gübreler: Besin elementlerini tek veya kombine olarak yüksek dozlarda içerirler ve bitkinin ihtiyaç duyduğu elementin eksikliğinin giderilmesinde kullanılırlar. Meyve ağaçları, sebze ve asmaların en fazla ihtiyaç duydukları azot, fosfor ve potasyum elementleri ile diğer makro ve mikro elementleri tek veya kompoze olarak yer aldığı değişik ticari isimler altında gübreler bulunmakta ve bunlar ihtiyaca göre bahçelerdeki bitkilere uygulanmaktadır.

Piramit Şekli: Armut, kiraz gibi dikine büyüme özelliği gösteren meyve türlerinde spiral veya katlı olarak uygulanan bir terbiye şeklidir. Spiral piramitte dallar gövde üzerinde düzenli olarak dağılmakta, katlı piramitte ise 3 dal bir araya gelerek gruplaşmakta ve kat oluşturmaktadır.

Karışık Budama (uzun budama): Bir yaşlı dalların dip gözleri daha az verimli olan üzüm çeşitleri (Kalecik Karası, Öküzgözü, Sultani Çekirdeksiz) ile küçük taneli ve salkımlı şaraplık çeşitlerde kullanılır.

Meyve ve bağlarda yer seçiminde öncelikle ekolojik faktörlerin etkisi dikkate alınmalıdır. Yer seçiminde özellikle iklim, toprak, yöney ve suyun varlığı değerlendirilmelidir. Doğru cevap B'dir.

Kontur dikim, eğimi çok fazla olan arazilerde tesviye ile düzeltme bazen mümkün olamamaktadır. Teraslar yapılarak tesviye eğrilerine paralel olarak yapılan dikim şeklidir. Fidanlardaki dikim aralığını topoğrafik yapı ve terasların şekli belirler. Doğru cevap E'dir.

Bahçe bitkileri tarımında toprak işleme; toprağın havalandırılması, toprak yüzeyinde yağmur ve sulamadan sonra oluşan kaymak tabakasının kırılması, boğaz doldurma, yabancı ot kontrolünün sağlanması, topraktaki mikroorganizma faaliyetlerinin artırılması, bitki besin maddelerinin bitki tarafından alımının kolaylaştırması gibi nedenlerden dolayı yapılır.

Meyve bahçelerinde ve bağlarda açık ve örtülü olmak üzere iki değişik toprak işleme yöntemi kullanılmaktadır. Açık toprak işlemesinde yıl boyu değişik dönemlerde toprak işleme aletleriyle bahçe içerisi meyve ağaçlarının ve omcaların köklerine zarar vermeden sürülmektedir. Bahçede yapılan sürümlerle yabancı ot gelişimine izin verilmemektedir.

Suyun kontrollü bir şekilde kök bölgesine verilmesi, su tasarrufu, gübrelemenin sulamayla birlikte yapılabilmesi gibi birçok üstünlükleri olması nedeniyle damla sulama yöntemi tercih edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Bahçe bitkilerinde modern yetiştirme teknikleri kapsamında yer alan ve oldukça yaygın kullanım alanı bulan damla sulama sistemi ile gübre uygulamaları yapılmaktadır. Fertigasyon olarak bilinen bu yöntemde suda çözünebilir formdaki gübreler sulama suyuyla birlikte bitkilere verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Piramit şekli, armut, kiraz gibi dikine büyüme özelliği gösteren meyve türlerinde spiral veya katlı olarak uygulanan bir terbiye şeklidir. Spiral piramitte dallar gövde üzerinde düzenli olarak dağılmakta, katlı piramitte ise 3 dal bir araya gelerek gruplaşmakta ve kat oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Domates, hıyar ve kavunlarda 2 m yüksekliğe kadar çekilen ipe dayalı gövde oluşturulmaktadır. Bu sistemde domateste gövdedeki yaprak koltuklarından çıkan sürgünler koparılmakta ve bu işleme “koltuk alma” denilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Mekanik mücadelede hastalık veya zararlının bulunduğu bitki materyali toplanır, kesilir, toprağa gömülür veya yakılır. Ayrıca, zararlılar doğrudan bitki üzerinden toplanabilir, öldürülebilir veya davranışları bozulabilir. Koruyucu bir yöntem olması nedeniyle yeni oluşacak enfeksiyonlar azaltılmış veya önlenmiş olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Elle seyreltmede meyveler arasında belirli aralık kalacak şekilde (5-40 cm arası) veya meyve başına düşen yaprak sayısı (20-60 yaprak arası) ya da hüzmelerde 2-3 meyve olacak şekilde, gelişimi geri kalmış küçük meyveler koparılarak seyreltme yapılır. Bazı istisnalar olmakla birlikte elle seyreltmenin haziran dökümünden sonra yapılması önerilir.