BAHÇE TARIMI I

Bazı türlerde, tohumu çevreleyen kabuğun sert ve geçirimsiz bir yapıyla kaplı olması tohumun içerisine su ve hava girişini önlemekte dolayısıyla çimlenmeye engel olmaktadır. Bu gibi durumlarda tohum kabuğu kırılarak çatlatılmakta ya da mekanik yollarla ve kimyasal uygulamalarıyla aşındırılmaktadır. Kiraz, kayısı, erik gibi sert çekirdekli meyve türleri ile ceviz ve antepfıstığı gibi sert kabuklu türlerde bu durum görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Genellikle ılıman iklim meyve türlerinin tohumları düşük sıcaklıkta dinlenmelerini tamamladıktan sonra ortalama 20-25°C’da çimlenirler. Sebze tohumlarının ise çimlenme için çok daha farklı sıcaklık istekleri vardır. Genellemek gerekirse kabak, hıyar, kavun ve karpuz gibi sıcak iklim sebzelerinin tohumlarının optimum çimlenme sıcaklıkları 30-35°C olurken; soğan, marul ve başsalata gibi serin iklim sebzelerinin 15°C olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Köklenmede bünyesel faktörlerin başında oksinler gelmektedir. Oksinlerden özellikle indol bütrik asit (IBA), indol asetik asit (IAA) ve naftalen asetik asit (NAA) köklenmeyi teşvik edici özelliğe sahiptir. Köklenmesi zor olan bitki türlerinde köklenmeyi teşvik etmek amacıyla bu hormonların dışsal uygulamaları söz konusu olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Boğma: Gövdeyi saracak uzunlukta ve üç parmak kadar genişlikte kesilen çinko şeritin ağacın gövdesine sıkıca sarılarak, üstten kalınca bir telle bağlanarak sıkıştırılması işlemidir. Doğru cevap B'dir.

Bahçe bitkilerinde açılan çiçeklerin hepsinin meyve bağlaması çok zordur. Yapılan araştırmalar, iyi döllenme ve bakım koşullarında bile çiçeklerin ve meyvelerin bir kısmının döküldüğünü göstermiştir. Bahçe bitkilerinde görülen çiçek ve meyve dökümlerinin nedenlerini üç grupta toplamak mümkündür:

Doğru cevap E'dir.

Her bitkide, su alan tohum çimlenmeye başlar ve vegetatif büyüme dönemine girer; bu sırada bitki tamamen gençlik özellikleri gösterir. Bundan sonra bitkiler çiçeklenme ile başlayan reprodüktif evreye geçerler, olgunluk dönemi de denilen bu evrede gençliğe özgü olan bazı yapısal özellikler de değişime uğrar. Yani; gençlik, fiziksel anlamda büyümeyi ifade eder. Bu dönemde hızlı olan vejetatif büyüme ve gelişme, çiçeklenme olgunluğuna gelinmesiyle yavaşlar. Olgunluk ve yaşlanma ise biyokimyasal anlamda değişimleri içerir.

Periyodisiteyi önlemek amacıyla alınabilecek bir dizi önlemler vardır. Bunlar:

• Periyodisite gösteren tür ve çeşitlerden kaçınmak
• Bodur anaç kullanmak
• Gübreleme
• Sulama
• Seyreltme

• Budama
• Bilezik alma
• Meyve tutumunun yüksek olmasını önlemek
• Yaprak yüzeyinin korunması
• Büyümeyi düzenleyici kimyasal madde uygulamaları
• Hasat yöntemi

Doğru cevap A'dır.

Rejenerasyonun; bitkinin zedelenmiş kısımlarının yenilenmesi, bu kısımlarda yeni organların veya organizmaların yapılmasını, farklılaşmış ve dinlenme dönemine geçmiş olan hücrelerin yeniden bölünerek çoğalabilme yeteneğini kazanması olaylarının tümünü kapsadığını bildirmiştir. Bitkilerin rejenerasyon yetenekleri türlere göre hatta bitkinin organları arasında bile farklılıklar göstermektedir. Bahçe bitkileri yetiştiriciliğinde çeşitli aşamalarda rejenerasyon yeteneğinin pratik olarak çok önemi vardır. Örneğin, budama, terbiye, hastalık ve zararlılarla bulaşmış bitki kısımlarının kesilip atılması, çelikle, aşı ile ve doku kültürü ile çoğaltım gibi uygulamaların hepsinde organizmanın rejenerasyon yeteneğinden faydalanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Bitkinin bir kısmında veya tümünde, aynı zamanda veya farklı zamanlarda canlılık olaylarının adeta durur derecede yavaşlaması sonucu ortaya çıkan fizyolojik bir olaya dinlenme adı verilir.

Normal şartlar altında çimlenmenin gerçekleşip sağlıklı bir bitkinin oluşabilmesi için tohumun gerçek dinlenmede olmaması gerekmektedir.

Sürgünlerin uç kısmında bulunan ve tepe tomurcuğu olarak adlandırılan kısımlar diğer tomurcuklardan daha önce sürerler ve büyüme hızları daha yüksektir. Bununla birlikte bitkilerde ortada dik olarak büyüyen doruk dal olarak adlandırılan sürgünlerde de aynı durum görülmektedir. Öyle ki bu hızlı büyüme bazı bitkilerde daha aşağıda bulunan yan tomurcukların sürmesine engel olabilmektedir. Bu durum; tepe tomurcuğu baskınlığı, tepe hakimiyeti ya da apikal dominansi olarak da adlandırılır.

Kökler bitkilerde oluştukları yere göre iki grupta değerlendirilmektedir. Tohumun çimlenmesi ile oluşan köklere çim kökleri adı verilmektedir. Bitkilerin gövde, dal, sürgün ve yaprak gibi çeşitli kısımlarından oluşan kökler ise adventif kökler olarak adlandırılmaktadır.

Köklenmede bünyesel faktörlerin başında oksinler gelmektedir. Oksinlerden özellikle indol bütrik asit (IBA), indol asetik asit (IAA) ve naftalen asetik asit (NAA) köklenmeyi teşvik edici özelliğe sahiptir.

Haziran dökümü, ikinci dökümden yaklaşık 1 ay sonra meyveler iri fındık büyüklüğünü aldığı zaman meydana gelir. Haziran dökümü, ağaç üzerindeki meyve miktarını ayarlayıcı bir etki yapar. Bu döküm aynı zamanda ağaçlarda seyreltme etkisi yapmaktadır.

Haziran dökümünün önemli nedenleri; meyveler arasındaki besin maddeleri bakımından rekabet, döllenmiş tohum sayısı bakımından farklılık, tohum kalitesi ve hormon düzeyleridir.

Olgunlaşmakta olan meyvelerin oluşturduğu etilen hasat öncesi meydana gelen dökümlerin
nedenlerindendir.

Bitkilerde fotosentez gücünün azalması, klorofil parçalanması, karotenoidlerin oluşması,
hücre zarlarının kademeli olarak parçalanması, lipidlerin hücrede yoğunlaşmaya başlaması, protein kapsamının kademeli olarak azalması, proteinlerin amino asit ve amidlere dönüşmesi yaşlanmanın ilk belirtilerindendir.

Zeytinde, özellikle çekirdekler sertleşmeye başladığı dönemde GA3 uygulamaları, periyodisite
ve meyve kalitesi üzerine olumlu etkiler yapmaktadır.

Bitkinin zedelenmiş kısımlarının yenilenmesi, bu kısımlarda yeni organların veya organizmaların yapılması, farklılaşmış ve dinlenme dönemine geçmiş olan hücrelerin yeniden bölünerek çoğalabilme yeteneğini kazanması olaylarının tümü rejenerasyon olarak adlandırılır.