BAHÇE TARIMI I - Deneme Sınavı - 6

Elma, armut, ayva, muz, kivi, domates, kavun, kayısı, şeftali, erik ve avokado gibi meyveler hasat olumunda toplanırlar. İkinci olgunluk dönemi ise yeme olumu dönemidir. Bu dönem meyve ve sebzelerin sofralık tüketim ve endüstriyel değerlendirme için en uygun olgunluk aşamasıdır. Turunçgiller, kiraz, vişne, çilek, nar, üzüm, karpuz, patlıcan, biber, marul, maydanoz ve lahana gibi ürünler yeme olumunda hasat edilirler.

Örneğin, çilek, hıyar, domates, kabak, biber, patlıcan, fasulye, enginar, kavun, karpuzda kademeli hasat yapılır.

Meyve eti sertliği: Meyvelerin olgunlaşmasıyla birlikte, meyve eti sertliğini oluşturan pektinler parçalanmaya başlar ve bunun sonucu olarak meyve eti sertliği azalır. Meyve eti sertliği penetrometre adı verilen aletler ile ölçülür.

Hasat edilen ürünler en kısa zamanda pazarlanmak amacıyla paketleme yada depolanmak amacıyla soğuk hava tesisine ulaştırılmalıdır. Buraya getirilen başta kiraz, çilek, üzüm, şeftali, domates, marul, brokoli gibi çabuk bozulabilen ürünlerde en kısa sürede ön soğutma işlemi yapılmalıdır.

Çizelge 8.2. Meyve ve sebzelerin solunum hızı bakımından sınıflandırılması 

Paketleme tesislerinde; boşaltma, ön ayıklama, temizleme ve yıkama, kurutma, mumlama, boylama, ambalajlama işlemleri uygulanmaktadır.

Ambalaj kaplarında aranan özellikler:
• İçindeki ürünü mekanik zararlara karşı koruyabilmeli,
• Üst üste yapılacak istiflemelerde alttaki ürünleri koruyacak kadar sağlam
olmalı,
• Ürünün pazarlanmasını kolaylaştırmak için temiz ve gösterişli olmalı,
• Havalandırma ve soğutulmaya uygun olmalı,
• Boş iken az yer kaplamalı, mümkünse katlanabilir özellikte olmalı,
• İstifleme ve taşımaya uygun olmalı,
• Hammaddesi kolay bulunabilir ve ucuz olmalıdır

Paketlenen ürün üzerinde şu bilgiler yer almalıdır:
• Paketlenen ürünün ağırlığı ve boyutları,
• Ürün ve çeşidin adı, şekli ve rengi,
• Ürünün sınıfı,
• Paketleme tarihi,
• Depolanma sıcaklığı,
• Ürünün gönderileceği açık adres.

Etilen üreten elma, armut, kivi ve muz gibi ürünler ile etilene duyarlı brokoli, koku üreten soğan ve sarımsak ile elma aynı araç
içerisinde birlikte taşınmaması gereklidir

Hasat sonrası aşamalarda kalitenin korunması ve bozulmaların önlenmesi için gerekli en önemli faktör, meyve ve sebzelerin hasattan sonra en kısa sürede soğuk zincir içerisine dahil edilerek uygun şekillerde işlenmeleri, muhafaza edilmeleri ve en son tüketiciye ulaştırılıncaya kadar soğuk zincirin devamlılığıdır.

"Hasat önü dökümleri" hasadın gecikmesinin sonuçlarındandır.

Turunçgiller, kiraz, vişne, çilek, nar, üzüm, karpuz, patlıcan, biber, marul, maydanoz ve lahana gibi ürünler yeme olumunda hasat edilirler.

"Suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM)" hasat zamanı belirleme yöntemlerinden biridir. Meyve suyunda bulunan ve büyük bir kısmını şekerlerin oluşturduğu kuru maddelerin % veya °Briks olarak
miktarının belirlenmesidir. Başta kivi ve üzüm olmak üzere bazı meyvelerin hasat zamanının  belirlenmesinde faydalanılır. Bu amaçla refraktometre adı verilen aletler kullanılır.

"Tohum verme", hasat zamanı belirlemede kullanılan bir yöntem değildir.

Nişasta taşıyan meyvelerde hasat olumuna yaklaştıkça nişasta parçalanarak şekerlere dönüşür. Özellikle elma ve armut gibi meyve türlerinde kullanılan pratik bir yöntemdir. Bu yöntemde, bahçedeki değişik ağaçlardan toplanan yaklaşık 15-20 meyve, ortadan ikiye kesilir ve potasyum iyodür çözeltisine bandırılarak yaklaşık bir dakika süreyle bekletilir. Daha sonra meyve yüzeylerine bakılarak koyu lacivert renk ayrışımı incelenir. Meyvenin çekirdek evi çevresinde renk açılması nişastanın şekere dönüştüğünü ve meyvenin hasat zamanının geldiğini işaret eder.

Ön soğutma işlemi; soğuk depo (oda), tazyikli hava, su, buz ve vakumla ön soğutma olmak üzere 5 farklı yöntemle yapılabilir. Ürünlerin fizyolojik ve morfolojik özelliklerine göre farklı ön soğutma teknikleri kullanılabilir. Çilek için en uygun ön soğutma yöntemi  tazyikli hava ile yapılan ön soğutma işlemidir.

Yetiştiricilik sırasında uygulanan budama, gübreleme, malçlama ve sulama gibi kültürel işlemler meyve ve sebzelerin kalite ve depolama süresini etkileyen hasat öncesi faktörler arasındadır.

Diğer seçenekler, hasat sonrası faktörlerdir.

Aşı kalemlerinin depolanacağı ortamının sıcaklığı, muhafaza süresine göre farklılık gösterebilir. Genel olarak aşı kalemleri meyve türüne göre +1°C, +5°C arasındaki bir sıcaklıkta muhafaza edilebilir. Muhafaza süresince aşı kalemleri kontrol edilmeli ve özellikle nemin kaybolması durumunda, ortam mutlaka nemlendirilmelidir.

Bazı meyve ve sebzelerde su kayıplarını azaltmak ve ürünlere daha gösterişli bir görünüm kazandırmak amacıyla mumlama işlemi yapılır. Mumlama işlemi sırasında mantarsal bozulmaları önlemek amacıyla mum içerisine bazı fungisitler de karıştırılabilir. Mumlama işleminde, bitki ve polietilen bazlı, parafin, bal mumu ve çam sakızı gibi kaplama maddeleri kullanılmaktadır. Turunçgil
meyveleri, avokado, şeftali, elma, armut, nar, domates, kavun, hıyar, biber ve tatlı patates gibi ürünlerde mumlama yapılabilir.

Biyoçeşitlilik. Cevap C'dir.