BAHÇE TARIMI I - Deneme Sınavı - 1

Temel İlkeleri; Organik tarımda ulusal veya uluslararası geçerliliği olan ancak bazı farklılıkları da içeren resmi veya özel standartlar bulunmaktadır. Temel
ilkeler, organik tarım standartlarının ortak çıkış noktasını oluşturur. Bu temel,
organik tarımın gelişmesi sırasında izlenmesi gereken yolu belirler ve sürdürülebilir bir sistemin kurulmasına yardımcı olur. Temel ilkeler konusu tüm dünyadaki
organik tarımla ilgilenen kişi ve kurumlarca tartışılarak 2005 yılında IFOAM’ın
(International Federation of Organic Agriculture Movements) Avustralya’da düzenlenen genel kurulunda görüşülmüş ve 4 temel ilke üzerinde anlaşmaya varılmıştır. Bu temel ilkeler;
1. Sağlık İlkesi: “Toprak, hayvan, insan ve yerkürenin sağlığı ayrılmaz bir
bütün olarak ele alınmalı, korunmalı ve iyileştirilmelidir. Bireyler ile toplumların sağlığı, eko sistemlerin sağlığından ayrı tutulamaz. Ancak sağlıklı topraklar
üzerinde sağlıklı ürünler elde edilebilir ve yine hayvanlar ile insanların sağlıkları
ancak sağlıklı ürünlerle desteklenebilir. Organik tarım, sağlığı kollayacak ve refaha katkıda bulunacak yüksek kalitede, besleyici gıda üretimini hedefler ve sağlığı
olumsuz etkileyen sentetik gübre, ilaç ve yem katkı maddeleri gibi girdilerin kullanımını kısıtlar veya tümüyle yasaklar.”
2. Ekoloji İlkesi: “Organik tarım, canlı ekolojik sistemleri ve döngüleri temel
almalı, onları değiştirme yerine onlarla birlikte çalışmalı, model olarak alarak devamlılığını sağlamalıdır. Organik tarım, üretimin ekolojik süreçlere ve geri dönüşüme dayalı olmasını vurgular. Üretimin yapıldığı ortamların ekolojisi üretimde
besin döngüsünü ve canlıların refahını sağlar. Bitkisel üretimde ortam, verimli
topraktır; hayvansal üretimde çiftliğin eko sistemidir; balıklar ve deniz canlıları
için, su ortamlarıdır. Ekolojik tarımda sadece bitkisel veya hayvansal üretim değil
kırsal ve doğadan toplamada da döngülere ve ekolojik dengelere uyum göstermek
gerekir.”
3. Eşitlik İlkesi: “Organik tarım zincirinde ilişkiler, ortak kullanılan çevreyi paylaşmada ve yaşamsal olanaklar açısından eşitliği gözetecek biçimde oluşturulmalıdır. Ekolojik tarımla uğraşanların insan ilişkilerini her seviyede; çiftçiler, işçiler,
uygulayıcılar, dağıtımcılar, tüccarlar ve tüketiciler de dahil bütün taraflarda eşitliği
sağlayacak biçimde geliştirmek durumundadır. Hayvanlara onların fizyolojileri, doğal davranışları ve refahı ile uyumlu koşulların sağlanması gerektiğini vurgular.
Eşitlik, şeffaflık içinde adil üretim, dağıtım ve ticari sistemler ile gerçek çevresel ve
toplumsal maliyetler hesaba katılarak değerlendirme yapılmasını öngörür.”
4. Özen İlkesi: “Ekolojik tarım, gerek mevcut gerekse gelecek kuşakların ve
çevrelerinin sağlığı ile esenliğini korumak üzere, sorumlu, önlemini baştan alan
bir yaklaşımla planlanmalı ve yürütülmelidir. Ekolojik tarımda uygulamaya, geliştirmeye ve teknolojiye ilişkin seçimlerde önlemler, ilk aşamada alınmalı ve seçimi yapanlar sonrasında sorumluluğu taşımalıdır. Günümüzde genetik yapısı
değiştirilmiş organizmaların uygulamaya aktarılması da bu ilke çerçevesinde ele
alınmalıdır. Bilimsel gelişmelerle birlikte zamanla oluşmuş bilgi ve geleneksel, yerel bilgiler; denenmiş, geçerliliklerini yitirmeyen sağlam çözümler sunar ancak
bunların bilimsel açıdan irdelenerek uygulamaya yeniden kazandırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Alınacak kararlar, şeffaf ve katılımcı süreçlerin kullanılmasıyla, tüm tarafların değerlerini ve gereksinimlerini hesaba katabilmelidir” (www.
ifoam.org; Altındişli ve İlter, 2002).

Pestisit, tarımsal üretimde zararlı böcek, hastalık ve yabancı otlara karşı kullanılan kimyasallara verilen genel isimdir.

Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK): Türkiye’de üretilen malların ilgili standartlara uygunluğunun belirlenmesini, güvenilir ve şeffaf uygunluk değerlendirmesi sonucu ilgili rapor ve belgelerin tanzim edilmesini amaç edinen kurum.

Geçiş süreci: Organik üretime başlanmasından, organik ürünün belgelendirilmesine kadar geçen süreçtir. Geçiş sürecindeki ürünler geçiş ürünü olarak değerlendirilir, geçiş ürünü, “organik tarım geçiş ürünüdür” etiketi alabilir, organik olarak pazarlanamaz.

Organik tarımda toprak verimliliğinin korunması ve geliştirilmesine yönelik önerilen bazı uygulamalar aşağıda verilmiştir.
• Baklagilleri de içeren çok yıllık ekim nöbeti uygulaması,
• Toprak işleme sayısının azaltılması, toprağın alt ve üst tabakalarının devrilmeden yırtılarak işlenmesi,
• Toprağın sıkışmasına izin verilmeden bitki kök gelişmesine uygun ortam hazırlığı yapılmasına özen gösterilmesi,
• Toprak analiz sonuçlarına ve ilgili yasal düzenlemelere bağlı olarak birim alana uygun miktarda çiftlik gübresi ve/veya kompost uygulanması,
• Baklagil bitkilerini içeren yeşil gübreleme uygulaması ile toprağın azot ve organik madde içeriğinin yükseltilmesi ve toprağın fiziksel yapısını iyileştirilmesi,
• Üretimdeki bitki artıklarının veya doğal floranın eğer hastalık veya zararlı riski yoksa parçalanarak doğrudan toprağa karıştırılması,
• Meyve ağaçları gibi türlerde ara ziraatı, örtü bitkisi yetiştiriciliği ve malç uygulamaları, doğal floranın toprağa gömülmesi veya kesilerek malç olarak bırakılması

Yeşil gübreleme: Toprağa başta organik madde sağlamak amacıyla yetiştirilen baklagiller gibi bazı bitkilerin yeşil gelişme döneminde iken parçalanarak toprağa karıştırılmaları işlemidir.

Kompost: Kısmen ayrışmış, besin değeri artırılmış bitkisel veya hayvansal kaynaklı materyaldir.

"Yeşil devrim: Tarımsal üretimde yüksek verimin hedeflendiği ve bitki koruma ve bitki besleme kimyasal girdilerinin bilinçsiz şekilde kullanıldığı üretim dönemidir."

Fungusit: Tarımsal üretimde, mantari hastalıklara karşı uygulanır

Verilen ifade organik tarımın ekoloji ilkesini tanımlar.

IFOAM (International Federation of Organic Agriculture Movements) 1972 yılında kurulmuştur.

Ülkemizde organik tarım kanunu 3 Aralık 2004 tarihinde çıkarılmıştır. Kanunla, ülkemizde organik tarım-gıda ürünleri ile organik girdi üretimi, doğadan toplama ve işlenmesi, ambalajlanması, etiketlenmesi ve pazarlanması konuları düzenlenmiştir.

Ülkemizde geçerli yasalara göre geçiş süreci çok yıllık bitkilerde  3 yıl, tek yıllık bitki türlerinde 2 yıldır.

Yeşil gübreleme, toprağa başta organik madde sağlamak amacıyla yetiştirilen baklagiller gibi bazı bitkilerin yeşil gelişme döneminde iken parçalanarak toprağa karıştıtılmaları işlemidir. Bu amaçla bakla, fiğ, üçgül, mürdümük, yonca ve yem bezelyesi kullanılmaktadır.

Herbisit, zararlı olan yabancı otlara karşı kullanılan kimyasallara verilen addır. Organik tarımda bu tür kimyasallar kullanılmaz.

Malçlama, yabancı otların gelişiminin engellenmesi amaçlı üretim alanında bitkiler dışındaki boş kalan toprak yüzeyinin bitkisel atıklarla ya da plastik, kağıt vb. örtü materyalleri ile kaplanması işlemidir.

Bitki uyumu açısından ekim nöbeti planlamasında bitkiler, kendine katlanabilir ve kendine kesinlikle katlanamaz bitki türleri şeklinde gruplandırılırlar. Kendine katlanamayan bir bitkinin aynı araziye ikinci kez gelebilmesi için mutlaka araya başka türlerin getirilme zorunluluğu vardır. Örneğin marul, mısır, bakla, soya fasulyesi, fasulye, börülce ve ıspanak üretimde kendine katlanır bitkiler grubunda sayılabilir. Buna karşılık yonca, pancar, yulaf, bezelye, turp, kolza, ayçiçeği, haşhaş, soğan, sarımsak, lahana, patates ve hıyar kendine katlanamayan bitkiler grubunda yer alırlar. Kendine katlanamayan bu türlerin yetiştirilmeleri için üretim dönemleri arasında 3-5 yıl ara bırakılması önerilmektedir.

Ekim nöbeti tek yıllık türler için geçerlidir.

Sertifika dışında organik ürünlerin görünümü ile konvansiyonel ürünlerden ayrılma şansı yoktur.