BAHÇE TARIMI I - Deneme Sınavı - 11

Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ile bahçe ve peyzaj planlamada kullanılan süs bitkilerinin yetiştiriciliği ile uğraşan bölümüne “Bahçe Bitkileri” adı verilir. Tahıllar bahçe bitkileri içerisinde yer almaz.

Seçeneklerin tamamı Türkiye'de yetişen meyve türlerindendir. Kiraz, ülkemizde yetişen sert çekirdekli meyvelerden biridir. Diğer seçeneklerde yer alan meyveler yumuşak çekirdeklidir.

Seçeneklerde yer alan ve tamamı ülkemizde de yetişen sebzelerden sadece ebegümecinin anavatanı Anadolu'dur.

Bahçe bitkileri yetiştiriciliğinde yoğun biçimde kullanılan aşı ile üretimde, türler arasında anaç-kalem uyuşmazlığı nedeniyle aşı başarısı ve ıslah çalışmalarında ise türler arası melezlemelerde başarı olasılığının belirlenmesinde tür gruplarına göre yapılan sınıflandırma büyük önem taşımaktadır. Çünkü gerek aşı ile çoğaltma ve gerekse melezleme programlarında başarı, kullanılan türlerin botanik akrabalık derecelerine bağlı olarak
ortaya çıkmaktadır.

Meyve türlerinin sıcaklık isteklerine göre sınıflandırılmasında, turunçgiller, zeytin, incir, nar, hurma ve kivi gibi meyveler subtropik iklim meyveleri grubunda yer alır.

Nar, meyve türlerinin sıcaklık isteklerine göre sınıflandırılmasında subtropik iklim meyveleri grubunda yer alır.

Meyve türlerinin meyve yapılarına göre sınıflandırılmasında, iğde sert çekirdekli meyve türleri grubunda yer alır.

Sebze türlerinin kültür şekillerine göre sınıflandırılmasında; kuşkonmaz sürekli sebzeler grubunda yer alır. Aynı grupta yer alan diğer sebzeler ravent ve yer elmasıdır.

Sebze Türlerinin İklim İsteklerine Göre Sınıflandırılmasında lahana serin iklim sebzeleri ya da kışlık sebzeler dediğimiz grup içinde yer alır.

Sebze Türlerinin Yenilen Kısımlarına Göre Sınıflandırılmasında; maydanoz, dere otu, nane, tere ve roka kokulu otlar grubunda yer alır.

Pomoloji: Özellikle, yetişen meyveleri, yetiştirmedeki kültür tekniklerini ve meyve ağaçlarındaki fiziksel çalışmaları inceleyen bilim dalıdır.

Bazı ülkelerde patates tarla bitkisi olarak, bazılarında ise bahçe bitkisi olarak kabul edilir. Bu durumda yapılacak en uygun sınıflandırmalar, belli kurallara dayandırılmalıdır. Bu amaçla bitkilerin sınıflandırılmasında kullanılan en yaygın sistem botanik sınıflandırmadır. Botanik sınıflandırmada bitkiler alemi sınıfa ve alt sınıflara, sınıflar takımlara, takımlar familyalara, familyalar cinslere, cinsler de türlere ve alt türlere ayrılmaktadır. Uluslararası bir sınıflandırma şekli olan bu sınıflandırma şeklinde tür isimleri latince olarak verilmektedir. Bu sınıflandırma şekli dışında Bahçe bitkileri tek yıllık ve çok yıllık oluşlarına, iklim isteklerine, meyve özelliklerine, tüketilen kısımlarına veya tüketim şekillerine göre de sınıflandırılmaktadır.

Subtropik iklim meyveleri: Turunçgiller, zeytin, incir, çay, nar, hurma ve kivi bu gruba örnektir ve -2 ve -3 °C’ye dayanabilirler. Bazı dönemlerinde, örneğin kış dinlenmesi sırasında -10 °C’ye kadar dayanabilirler, ancak bahar aylarında daha çabuk zarar görürler.

Sıcak ılıman iklim meyveleri: Badem, antepfıstığı, asma (Vitis vinifera), böğürtlen, ayva, şeftali, kayısı, kiraz, çilek, ahududu, fındık, ceviz, kestane gibi yurdumuzda sıklıkla yetiştirilen meyveler bu sınıftadırlar, ancak çok şiddetli soğuklara dayanıksızdırlar.

Yumuşak çekirdekli meyve türleri: Elma, armut, ayva, alıç, muşmula, ahlat.
Sert çekirdekli meyve türleri: Erik, kayısı, şeftali, vişne, kiraz, kızılcık, iğde.
Sert kabuklu meyve türleri: Ceviz, antepfıstığı, fındık, şam fıstığı, kestane, badem.
Üzümsü meyveler: Ahududu, böğürtlen, frenk üzümü, kivi, ağaç kavunu, altıntop, bergamot, limon, portakal, mandarin, şadok, turunç, bektaşi üzümü, çilek, üzüm.
Bileşik meyveler: İncir, nar, dut, böğürtlen gibi meyvelerdir.

Yumuşak çekirdekli meyve türleri: Elma, armut, ayva, alıç, muşmula, ahlat.
Sert çekirdekli meyve türleri: Erik, kayısı, şeftali, vişne, kiraz, kızılcık, iğde.
Sert kabuklu meyve türleri: Ceviz, antepfıstığı, fındık, şam fıstığı, kestane, badem.
Üzümsü meyveler: Ahududu, böğürtlen, frenk üzümü, kivi, ağaç kavunu, altıntop, bergamot, limon, portakal, mandarin, şadok, turunç, bektaşi üzümü, çilek, üzüm.
Bileşik meyveler: İncir, nar, dut, böğürtlen gibi meyvelerdir.

Takım : Cucurbitales
Familya : Cucurbitaceae
Tür : Citrillus lanatus (Thumb) (Karpuz)
: Cucumis flexuosus (Acur)
: Cucumis melo (Kavun)
: Cucumis sativus (Hıyar)
: Cucurbita maxima (Kışlık kestane kabağı)
: Cucurbita mixta (Kışlık kabak)
: Cucurbita moschata (Kışlık bal kabağı)
: Cucurbita pepo (Yazlık kabaklar)

Sebze Türlerinin Yenilen Kısımlarına Göre Sınıflandırılması
Sebzeler tüketilen kısımlarına göre 11 grup altında toplanmaktadır.
Yumruları yenen sebzeler (tatlı patates, yer elması, patates).
Kökleri yenen sebzeler (havuç, turp, kırmızı pancar, şalgam, kök kereviz).
Soğan ve sürgünleri yenen sebzeler (pırasa, taze soğan, taze sarımsak).
Kuru halde başları (soğanları) yenen sebzeler (baş soğan, baş sarımsak).
Sürgünleri yenen sebzeler (kuşkonmaz)
Yaprak sapları yenen sebzeler (ravent, sap (yaprak) kerevizi).
Yaprakları yenen sebzeler (brüksel lahanası, yaprak kerevizi, çin lahanası, lahana, ıspanak, pazı, semizotu, kıvırcık, marul, salata, ebegümeci, su teresi).
Meyveleri yenen sebzeler (domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak, kavun, karpuz, taze fasulye, sultani bezelye, taze bakla).
Kuru veya taze olarak tohumları yenen sebzeler (kuru fasulye, iç bakla, iç
bezelye, iç bamya, taze iç lima fasulyesi)
Çiçek veya çiçek tablası yenen sebzeler (enginar, karnabahar, bamya)
Kokulu otlar (maydanoz, dere otu, nane, tere, roka)

Sebzeler, yetiştirilmesi için gerekli iklim istekleri dikkate alınarak 2 grup altındatoplanmaktadır. Serin iklim sebzeleri (kışlık sebzeler): Lahana, karnabahar, turp, şalgam, havuç, kereviz, ıspanak, kırmızı pancar, salata, marul, pazı, soğan, pırasa, sarımsak, maydanoz, nane, bezelye, bakla. Sıcak iklim sebzeleri (yazlık sebzeler): Domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak, kavun, karpuz, fasulye, bamya.

Sebze Türlerinin Yenilen Kısımlarına Göre Sınıflandırılması
Sebzeler tüketilen kısımlarına göre 11 grup altında toplanmaktadır.
Yumruları yenen sebzeler (tatlı patates, yer elması, patates).
Kökleri yenen sebzeler (havuç, turp, kırmızı pancar, şalgam, kök kereviz).
Soğan ve sürgünleri yenen sebzeler (pırasa, taze soğan, taze sarımsak).
Kuru halde başları (soğanları) yenen sebzeler (baş soğan, baş sarımsak).
Sürgünleri yenen sebzeler (kuşkonmaz)
Yaprak sapları yenen sebzeler (ravent, sap (yaprak) kerevizi).
Yaprakları yenen sebzeler (brüksel lahanası, yaprak kerevizi, çin lahanası, lahana, ıspanak, pazı, semizotu, kıvırcık, marul, salata, ebegümeci, su teresi).
Meyveleri yenen sebzeler (domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak, kavun, karpuz, taze fasulye, sultani bezelye, taze bakla).
Kuru veya taze olarak tohumları yenen sebzeler (kuru fasulye, iç bakla, iç
bezelye, iç bamya, taze iç lima fasulyesi)
Çiçek veya çiçek tablası yenen sebzeler (enginar, karnabahar, bamya)
Kokulu otlar (maydanoz, dere otu, nane, tere, roka)