AVUKATLIK VE NOTERLİK HUKUKU

Davayı sürüncemede bırakmaktan kaçınma yükümlülüğü, avukatın özellikle mahkemeye karşı olan yükümlülüklerindendir.

Avukatın aydınlatma yükümlülüğü, müvekkilinin konuya ilişkin gerekli bilgiye sahip kılınmasına yöneliktir.

Sadakat yükümlülüğünün alt unsurları aşağıdakilerdir:

Avukatın vekil edenine yol gösterme ve tavsiyede bulunma yükümlülüğün dört alt gereği vardır:

• Dava Rizikosuna Dikkat Çekme Yükümlülüğü,

• Masraf Rizikosuna Dikkat Çekme Yükümlülüğü,

• Avukatın Yargısal Nitelikte Olmayan Faaliyetine İlişkin İstişare Yükümlülüğü,

• Sulh Olunması Sırasında Avukata Düşen Dikkat Çekme Yükümlülüğü.

Avukatın hukuken önemli olan tüm bilgi ve belgeleri ileri sürmesi, bu hususları ortaya koyması ve bu konuda özenli çalışması, dava malzemelerini ayıklaması, yargılama ile ilişkili olmayanları yargılamadan uzak tutması gerçeğin bulunmasına katkı sağlama yükümlülüğünün bir sonucudur.

Avukat tanıklara tavsiyede bulunamaz ve ne şekilde tanıklık yapacaklarını açıklayamaz. Avukat müvekkilinin lehine olsa dahi yargılamayla ilişkisi olmayan dava malzemesini yargılamaya getirmekten kaçınmalıdır.

Avukatın ilk statüsel yükümlülüğü, bir büro edinmek ve baro levhasına yazılmaktır.

Vekil edenin, avukata vekâlet vermesine sebep olan konuda dava açmanın sonuç vermeyeceği açıkça belli olmasına rağmen, avukat tarafından dava açılması, "teklif olunan işi haksız ve yolsuz bulduğunda red yükümlümlülüğünü" ihlal eder.

Avukatın meslek sırrı gereği tanıklıktan çekinmesinin söz konusu olduğu hallerde vekil edenin onay vermesi avukatı bu konuda bağlamaz.Ancak sırrın açıklanması konusunda vekil edeninin bir rızası varsa avukat sır saklama yükümlülüğünden kurtulur. Diğer yandan vekalet görevi sona erse dahi sır saklama yükümlülüğü devam eder.

Avukatın vekil eden adına aldığı paraları ve başkaca değerleri geciktirmeksizin vekil edene bildirmesi ve teslim etmesi avukatın hesap verme yükümlülüğünün bir sonucudur.

AVUKAT-MÜVEKKİL İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER:

Aydınlatma Yükümlülüğü

Sadakat Yükümlülüğü

Edimini Özenle İfa Yükümlülüğü

Edimini Şahsen Yerine Getirme Yükümlülüğü

Vekâletten Uygun Olmayan Zamanda Çekilmekten Kaçınma Yükümlülüğü

Vekil Edenin Talepleri Dairesinde Vekâlet Görevini Yürütme Yükümlülüğü

Vekil Eden Menfaatlerini Koruma ve Savunmada En Güvenilir Usulün İzlenmesi Yükümlülüğü

Vekil Edenine Yol Gösterme ve Tavsiyede Bulunma Yükümlülüğü

Üstlendiği Her İş İçin Dosya Tutma Yükümlülüğü

Elinde Bulundurduğu Dava Evrakı ile İlgili Yükümlülükleri (Evrakı Saklama Yükümlülüğü, Evrakın Vekil Edence İncelenmesine Katlanma Yükümlülüğü)

Hesap Verme Yükümlülüğü

Sır Saklama Yükümlülüğü

Belli bir işi takipten veya savunmadan kendi isteği ile çekilen avukatın bu işe ait vekâlet görevi, durumun vekil edenine tebliğinden itibaren on beş (15) gün süreyle devam eder.

Vekil Edenine Yol Gösterme ve Tavsiyede Bulunma Yükümlülüğü
Avukat, hukuki uyuşmazlığın çözümünde ilk olarak olayın hukuki niteliğini tespit eder ve yapacağı hukuki yardımın türü ve yöntemini belirler. Avukatın mesleki faaliyetleri öncelikle vekil edeni aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesiyle başlar. Bunun ardından ise avukatın vekil edenine yol gösterme ve tavsiyede bulunma yükümlülüğü gelir. Bu yükümlülüğün dört alt gereği vardır:
• Dava Rizikosuna Dikkat Çekme Yükümlülüğü,
• Masraf Rizikosuna Dikkat Çekme Yükümlülüğü,
• Avukatın Yargısal Nitelikte Olmayan Faaliyetine İlişkin İstişare Yükümlülüğü,
• Sulh Olunması Sırasında Avukata Düşen Dikkat Çekme Yükümlülüğü.

Av.K. m. 39 gereğince avukat, kendisine tevdi olunan evrakı, vekâletin sona ermesinden itibaren üç yıl süre ile saklamakla yükümlüdür. Saklama yükümlülüğü, iade yükümlülüğünün güvence altına alınması amacından kaynaklanır. Aynı maddenin I. fıkrasının 2. cümlesi gereğince evrakın geri alınmasının vekil edene yazı ile bildirilmesi suretiyle, üç yıllık sürenin üç aya indirilmesi de mümkündür.

Av.K. m. 39 gereğince avukat, kendisine tevdi olunan evrakı, vekâletin sona ermesinden itibaren üç yıl süre ile saklamakla yükümlüdür. Saklama yükümlülüğü, iade yükümlülüğünün güvence altına alınması amacından kaynaklanır. Aynı maddenin I. fıkrasının 2. cümlesi gereğince evrakın geri alınmasının vekil edene yazı ile bildirilmesi suretiyle, üç yıllık sürenin üç aya indirilmesi de mümkündür.

Avukatın Özel Hukuka Dayanan Tazminat İstemi, Ceza Hukukuna Dayanan Yaptırım veya Meslek Hukukuna Özgü Disiplin Cezası Tehdidi Altında Bulunması Hali: Avukatın, özel hukuka ilişkin bir tazminat istemi, meslek hukukuna özgü bir disiplin cezası veya ceza hukukuna dair bir ceza tehdidi altında bulunduğu haller ile ücret konusundaki ihtilaflarda, mevcut maddi ve hukuki durum çerçevesinde kendi kişisel menfaatlerini koruma yetkisine sahip olduğu kabul edilmelidir. Bu gibi hallerde, vekil edenin avukatın sır saklamakla yükümlü olduğunda ısrar etmesi, hileli hareket sayılmalı ve avukat bu çerçevede sır saklama yükümlülüğünden kurtulmuş kabul edilebilmelidir.

AVUKAT-MAHKEME İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER

Gerçeğin Bulunmasına Katkı Sağlama Yükümlülüğü

Teklif Olunan Bir İşi Haksız veya Yolsuz Bulduğunda Red Yükümlülüğü

Davayı Sürüncemede Bırakmaktan Kaçınma Yükümlülüğü

Tanıklarla Temasa Geçmek ve Onları Etkilemekten Kaçınma Yükümlülüğü

Bilirkişilerle İlişkisi Bakımından Tabi Olduğu Yükümlülük

Hukuk yargılamasında kural olarak, yargıç kendisine taraflarca sunulan olaya ilişkin verileri kararına esas almak zorunda olduğu için, avukat hukuken önemli olan tüm bilgi ve belgeleri ileri sürmeli, bu hususları ortaya koymalı ve bu konuda özenli çalışmalı, dava malzemelerini ayıklamalı, yargılama ile ilişkili olmayanları yargılamadan uzak tutmalıdır.

Usul hukuku, hukuksal barış ve kesinliğin sağlanması ve korunması yoluyla sadece taraflara değil kamusal menfaatlere de hizmet eder. Usul hukukunda amaç hukuki ihtilafın tasfiyesinin sürüncemeye uğratılmaksızın olabildiğince çabuk biçimde sonuçlanmasıdır. Bu bağlamda avukat da davanın olabildiğince çabuk sonuçlandırılması için gerekeni yapmakla yükümlüdür. Avukat bu yükümlülüğü ihlal ederek davanın başlangıcında veya davanın yürütülmesi sırasında yapılan usulü işlemler ile ilgili yargılamayı yavaşlatamaz. Aksi halde HMK gereğince celse cezası ile cezalandırılır.

AVUKATLIK STATÜSÜNDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER
Avukat, mesleğe girişi ve avukat statüsünü kazanması ile birlikte pek çok yükümlülük altına girer. Avukatın bu bağlamda ortaya çıkan ilk statüsel yükümlülüğü, bir büro edinmek ve baro levhasına yazılmaktır. Ayrıca avukat mesleğini icra etmeye başladığı andan itibaren baro keseneklerini ödemek, baronun olağan ve olağanüstü genel kurul toplantılarına katılmak, baro organlarında almış olduğu görevleri yerine getirmek, CMK m. 150 gereğince görevlendirildiği işleri görmek, baro levhasında yazılı bürosundan başka yerlerde, mahkeme salonlarında veya adliye binası içinde başka bir yerde iş sahipleri ile hukuki danışma ve iş kabulü amacı ile bir araya gelmekten kaçınmak, hâkim veya Cumhuriyet Savcısının eşi, sebep veya nesep itibarıyla usul ve füruğundan veya 2. dereceye kadar hısımlarından ise, davada avukatlık etmekten kaçınmak, meslekle bağdaşmayan nitelikte bir başka işi yapmaktan kaçınmak; TBB ve baro organlarındaki görevleri dolayısıyla öğrendiklerini açıklamaktan kaçınmak ile yükümlü olur.
Yine avukatın çıkar karşılığı iş temin etmek, çekişmeli hakları edinmek veya bunların edinilmesine aracılık etmek, iş temin etmek için reklam sayılabilecek her türlü teşebbüs ve harekette bulunmak, özellikle tabelalarında ve basılı kâğıtlarında avukat unvanı ve akademik unvanları dışında bir sıfat kullanmaktan kaçınmak biçiminde yükümlülükleri de vardır.