AVUKATLIK VE NOTERLİK HUKUKU - Deneme Sınavı - 14

Avukat bağımsızlığı çeşitli unsurlardan oluşan bir bütündür. Bağımsızlık iş sahibine, meslek örgütüne, devlete, topluma, ulusal ve dinsel inançlara karşı bağımsız olmayı gerektirir.

Avukatın devletten bağımsızlığı, avukatın devletten gelecek talimat etki ve kontrollerin dışında bulunması, mesleğe kabulde serbestlik, yerleşme özgürlüğü, faaliyet alanı serbestliği (serbest etki alanı) ile yargı faaliyetinin diğer çalışanları, bir başka deyişle savcı ve yargıçlar karşısındaki bağımsızlık gibi gereklerden oluşur.

Avukatlık mesleğine girmenin önkoşulu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır.

Avukatlık Mesleğine Kabul İçin Aranan Olumlu Şartlar

Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olmak: Avukatlık Kanunu’nun 3. maddesinin ilk bendinde avukatlık mesleğine kabul için T.C. vatandaşı olmak şartı öngörül- müştür. Bu düzenleme ile avukatlık, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yapabileceği ayrıcalıklı bir meslek olarak tanımlanmıştır.

Avukatlık Sözleşmesinin Özellikleri

• Avukatlık sözleşmesi her iki tarafa borç yükler.

• Hukuki yardım ücret karşılığı yapılmalıdır. 

Sözleşmenin konusu hukuki yardım ve hizmettir.

Avukatlık sözleşmesi kendine özgü kuralları vardır.

Avukatlık sözleşmesi, sadece avukatlarla yapılabilir.

Sözleşmenin konusu işin ifa edilmesi ile avukatlık sözleşmesi sona erer.
• Avukatlık sözleşmesi süreli olması halinde sürenin dolmasıyla sözleşme

sona erer.
• Avukatlık sözleşmesi süresiz olması halinde karşılıklı irade açıklaması ile

sözleşme sona erdirilebilir.
• Avukat vekillikten iradesiyle çekilebilir.
• Müvekkil, tek yanlı irade beyanıyla avukatı azledebilir.
• Avukatın ya da müvekkilin vefatı ile sona erebilir.
• Avukatın ya da müvekkilin mahkeme kararıyla ehliyetini yitirmesi üzerine

sona erebilir.
• Avukatın, avukatlık sıfatını yitirmesi halinde avukatlık sözleşmesi sona

erer.

Avukatlık Kanunu’nun 3. maddesinin ilk bendinde avukatlık mesleğine kabul için T.C. vatandaşı olmak şartı öngörülmüştür.

Kasten işlenen bir suçtan dolayı 2 yıldan fazla hapis cezası alan kişi avukatlık yapamaz.

Avukatlık Kanunu, hangi iş ve hizmetlerin avukatlık mesleğiyle birleşmeyeceğini 11. maddesinde saymıştır.

Hukuk alanında profesör ve doçentler aynı zamanda avukatlık yapabilir.

Avukatlık Kanunu’nun 11. maddesinde avukatlık mesleği ile birleşmeyen işler sayıldıktan sonra yasanın 12. maddesinde bu kuralın istisnalarını düzenlenerek avukatlık mesleği ile birleşebilen işler maddeler halinde sayılmıştır.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanın Hükmünde Kararname’de başka iş veya hizmetle uğraşmaları yasaklanmamış bulunmamak şartıyla; bu Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren İktisadi Devlet Teşekkülleri, Kamu İktisadi Kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ve İktisadi Devlet Teşekkülleri ile Kamu İktisadi Kuruluşları dışında kalıp sermayesi Devlete ve diğer kamu tüzel kişilerine ait bulunan kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği mümkündür.

Avukat, mesleki çalışmasını kamunun inancını ve mesleğe güvenini sağlayacak biçimde ve işine tam bir sadakatle yürütür. Avukatlık, diğer mesleklerden farklı olarak kolektif inancı gerektiren mesleklerdendir. Avukatın yaptığı tüm işlemlerde yasaya ve adalete uygun hareket ettiği, doğruluk ve dürüstlük ilkelerine sadık davrandığı kabul edilir. Bu nedenle, mesleki faaliyetin yürütülmesi sırasında bu güveni sağlamak ve meslek itibarını sarsabilecek her türlü davranıştan kaçınmak avukatın başlıca görevidir (Barolar Birliği 2001/325 E., 2002/136 K., 18.05.2002).

Avukatın yaptığı işlem ve hukuki faaliyetlerin hukuka uygun olması tek başına yeterli değildir. Şekle uygunluk yanında amacın da hukuka uygun olması gerekir. Vekâletsiz duruşmaya giren ve verilen süreye rağmen vekaletnamesini süresinde ibraz etmeyen, duruşmaya ya da keşfe alkollü gelen avukat, hakkında icra takibi yapılmasına sebep olması, meslektaşına hakaret, tahsil ettiği parayı dosyaya bildirmemesi, vekil edenine sahte mahkeme kararı vermesi, adi şirket ortağı olması avukatın davranışı özen ilkesine aykırıdır. Yine Ceza Muhakemesi Kanununa göre Baro tarafından atanan avukatın müdafilik ücreti dışında savundukları kişiden ücret talebi bu ilkeye aykırıdır. • Avukat, yazarken de, konuşurken de düşüncelerini olgun ve objektif bir biçimde açıklamalıdır. Mesleki çalışmasında avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz açıklamalardan kaçınmalıdır. • Avukat, iddia ve savunmanın hukuki yönü ile ilgilidir. Taraflar arasında anlaşmazlığın doğurduğu düşmanlıkların dışında kalmalıdır. • Avukat,salt ün kazandırmaya yönelen hertürlü gereksiz davranıştan titizlikle kaçınmalıdır. Avukatın hangi gerekçe ile olursa olsun televizyon dergi, gazete önüne çıkması, beyanlarda bulunması bu maddenin ihlali anlamına gelir.

• Avukat, hâkim ve savcılarla ilişkilerinde, hizmetin özelliklerinden gelen ölçülere uygun davranmak zorundadır. Hakim ve savcılar da, avukatlar gibi yarğılama makamları alup yarğılama makamlarının ilişkilerinde karşılıklı saygı esastır. Avukat, yargılamanın kurucu unsurudur. Avukat olmazsa yargılama adil olmayıp verilen karar sadece iddia ve kararın oluşturduğu bir metinden ibaret olur. Avukatsız yapılan yargılama diyalektikten yoksun olması sebebiyle sadece bir karar metni olacak adil olmayacaktır. Yargılamada bu kadar önemli yer edinmiş olan avukatlığın, kendisi ile eşit konumda olan yargılama makamlarıyla (hâkimlik ve savcılıkla) ilişkilerinde düzeyli olması hâkim ve savcılardan gördüğü saygı kadar saygı göstermesi zorunludur. • Avukat, daha önce hâkim, savcı, hakem ya da başka resmi bir sıfatla incelediği işte görev alamaz. • Hâkim ve savcı ile hısımlık ya da evlilikten gelen engelleri gösteren, kanun hükmünde yazılı derece dışında kalan hısımlıklar ve başkaca yakınlıklarda, avukat, meslek onuruna en uygun biçimde takdirini kullanır. • Avukatlar ve avukat stajyerleri, mesleğe yaraşır bir kılık ve kıyafetle mahkemelerde görev yaparlar. Duruşmalara, Türkiye Barolar Birliği’nce şekli saptanmış cübbe ile ve temiz bir kıyafetle çıkarlar. Erkek avukatlar, iklim ve mevsim koşullarının elverdiği ölçüde kravat takarlar. (Türkiye Barolar Birliği’nin 27-28, mayıs 1989 tarihinde Giresun’da yapılan XX. Olağan Genel Kurul kararıyla değişik metin.) • Avukat duruşmayı terk edemez. Ancak duruşma sırasında hukukun uygulanması alenen engellenirse kişisel veya meslek onurunun zorunlu kıldığı haller var ise Avukat duruşmalardan ayrılabilir. Bu durumda avukat derhal baroya bilgi verir. Avukatın bağlı olduğu baro duruşmayı terk etmiş avukata gerekli tüm desteği vermek zorundadır. Bu avukat ile baro ilişkisinde mesleğin onurunun korunması sadece avukatın değil aynı zamanda baroların görevi olması sebebiyle ortaya çıkmış bir kuraldır. • Avukat savunma için zorunlu olmadıkça davanın uzaması sonucuna varacak isteklerden kaçınır. Davanın uzaması müvekkilin lehine olsa dahi avukat yarğılamanın makul sürede ve usul ekonomisine uygun şekilde sonlandırma çabasında olmalıdır. Avukatın esas görevi adaletin inşası olup, yargılamanın makul sürede sonlandırılması ve adaletin en çabuk şekilde tecellisi önemlidir. • Avukatın yargılama makamlarıyla ilişkilerinde sadece hâkim ve savcılarla ilişkilerinde değil tüm yargılama makamlarıyla ilişkilerinde meslek onuruna ve ağırbaşlılığına uygun davranmak zorundadır. Avukat, mahkeme kalemlerinde, icra dairelerinde ve her türlü mercilerde çalışan görevlilerle olan ilişkilerinde de meslek onuruna ve ağırbaşlılığına uygun tutum ve davranışlarını korur. Unutulmamalıdır ki, adli kalem personeli ve icra müdürlük çalışanları da yargının vazgeçilmez sac ayaklarındandır. Avukat tahrik altında olsa da, adli kalem ve icra müdürlük çalışanları çok ağır kusur işleseler de, avukat mesleğinin kendine yüklediği sorumlulukla hareket etmelidir. Avukat olgun üslubuna rağmen sorunu çözemez ise yargı yoluna başvurmalıdır.

• Avukat, ilerde tanık olarak dinlenecek kimselerden, istisnai olarak bazı hususları öğrenmek mecburiyetinde kalmış olursa, onları etkilemiş olma şüphesi altına düşmekten kaçınmalıdır. Avukat, tanıklara tavsiyelerde bulunamaz, ne şekilde tanıklık edecekleri veya hâkim önünde nasıl hareket edecekleri hakkında talimat veremez.

Yanına stajyer almayı kabul eden avukat, stajyerlerin iyi yetişmesi için gerekli dikkati ve ilgiyi gösterir ve olanakları hazırlar. Avukat, yanına stajyer olarak aldığı meslektaşının mesleğe hazırlanması için gerekli tüm tedbirleri alıp, şartları hazırlamalıdır. Avukat, stajyerinin dosya inceleme, mesleki yayınları takip, vekil edenlerle ilişkiler, dilekçe yazımı, dilekçede kullanılacak üslup, hak arama konusunda ısrar gibi konularda yetişmesini sağlamalıdır.

Stajyerler, avukatla birlikte duruşmalara girmek, avukatın mahkemeler ve idari makamlardaki işlerini yapmak, dava dosyaları ve yazışmaları düzenlemek, baroca düzenlenen eğitim çalışmalarına katılmak, baro yönetim kurulunca verilen ve yönetmelikle gösterilecek diğer ödevleri yerine getirmekle yükümlüdür. Stajyerler, meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadırlar (Av. K. m.23),

Görüldüğü üzere stajyerlere kanun ile yüklenmiş yükümlülükler ve staj faaliyetinin özelliği gereği birçok meslek sırrına vakıf olmaları doğaldır. Stajyerler bu konuda kanun ile kendine yüklenen sorumluluğa uygun davranırken avukat da bunun tedbirlerini almalıdır. Aynı durum stajyer olmayan diğer avukat çalışanları için de geçerlidir.

Bir başka baro bölgesinde ilk kez bir davaya giden avukat, o yer Baro Başkanı’na nezaket ziyaretinde bulunmaya gayret eder. Bu kuralın konduğu dönemde Türkiye’de avukat sayısı çok az olup kural uygulanabilir idi. Ancak gelinen aşamada bu kural sadece bir temenni olarak kabul edilmektedir.

Türkiye Barolar Birliği, baroların üstünde anayasal, özerk bir yapı olarak ortaya çıkmıştır. Barolar Birliği üst yapı olarak kendine bağlı baroların hiyerarşik üstü olup, barolar üzerinde denetim yetkisi vardır. Bu nedenle barolarda herhangi bir idari görev alanların, Türkiye Barolar Birliğinde idari görev almaları hukuken mümkün değildir. Aksi halde avukat hem denetleyen hem denetlenen, hem ast hem üst konumuna girecektir ki bu da hukuken mümkün değildir. Baro Başkanlığı, Baro Yönetim ve Disiplin Kurulu üyelikleri ile Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı, Yönetim Kurulu üyeliği, Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu Başkanlığı ve üyeliği görevleri bir kişide birleşemez.

Sadakat yükümlülüğünün alt gerekleri aşağıdaki gibidir:
• Uygunsuz işlerin reddi zorunluluğu,
• Çatışan menfaatleri temsil etmekten kaçınma yükümlülüğü,
• Taraf değiştirmekten kaçınma yükümlülüğü (taraf değiştirme yasağı).