AVUKATLIK VE NOTERLİK HUKUKU - Deneme Sınavı - 11

Eğer avukat zamanının belli bir bölümünü vekil edene hasretmek zorunda ve bu hasrediş müvekkilin talimatı veya sözleşme gereği olmakta ise, bu taktirde vekâlet değil fakat bir hizmet ilişkisinin varlığı kabul edilmelidir.

Avukatlık ücretinin bu yasal sınır aşılarak %25’lik oranın üzerinde belirlenmiş olduğu durumlarda, avukatlık ücreti dava veya hüküm olunacak şeyin değerinin %25’i için geçerli kabul edilecek, ancak %25’lik oranı aşan ücret miktarı geçersiz sayılacaktır. Zira Av.K. m.163/II’e göre, avukatlık ücret tavanını aşan sözleşmeler bu ücret tavanında geçerli sayılır.

Avukatlık Kanunu’nun 174. maddesine göre, üstlendiği işi haklı bir sebep olmaksızın takipten vazgeçen avukat, hiçbir ücret isteyemeyeceği gibi peşin aldığı ücreti de iade etmek zorundadır.

Davacının davasından feragati, delillerin toplanmasına ilişkin ara kararı gereğinin yerine getirilmesi öncesinde gerçekleşirse, tarife hükümleriyle belli olan ücretin yarısına hükmedilir, Av.K. m.164/son fıkra gereği, bu ücret de davalının avukatına ait olur.

Avukatın üstlendiği dava ile ilgili olarak düzenlediği layiha ve yaptığı işlemler -bu arada temyiz ve karar düzeltme yoluna başvuru da dâhil olmak üzere- için ayrı ücret alması söz konusu değildir. Bununla birlikte icra takipleri ile Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay ve Sayıştay’da temyizen ve Bölge İdare Mahkemelerinde itirazen görüşülen işlerin duruşmaları ise ayrı ücret gerektirir (Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi m. 2).

Avans, henüz gerçekleşmemiş veya henüz vadesi gelmemiş müstakbel giderlere ilişkin olarak avukata yapılan peşin ödeme olarak tanımlanabilir. Avukatın, üstlendiği vekâlet görevi dolayısıyla söz konusu olacak masraflara katlanması düşünülemez. Avukatın bu gibi masrafları yapabilmesi için, müvekkilce avukata yeterince avans verilmesi gerekir. Avukatın iş için yapacağı yolculuk giderleri ve bulunduğu yerden ayrılma tazminatı, taraflar arasındaki anlaşmaya göre müvekkil tarafından avukata ayrıca ödenir. Bu tür giderler avukata peşin olarak ödenmedikçe avukat yolculuğa zorlanamaz. Ancak bu hüküm emredici nitelikte değildir. Taraflar arasında bu hükmün aksine anlaşma yapılması da mümkündür.

Avukatın statüsel yetkilerinin başında ‘dosya evrakını tetkik yetkisi’ gelmektedir. Avukatlık Kanunu’nun 46/2. maddesinin “Avukat veya stajyer, vekaletname almaksızın dava ve takip dosyalarını inceleyebilir. Bu inceleme isteğinin ilgililerce yerine getirilmesi zorunludur. Vekaletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kağıt veya belgelerin örneği veya fotokopisi verilmez” der. Bunun yanı sıra CMK m.153 ve HMK m. 161 ile 77 konuya dair hükümlerdir. Avukatlık Kanunu’nda avukatların ve stajyerlerin gerek dava dosyalarını gerekse takip dosyalarını, vekâletname ibrazı gerekmeden inceleyebilecekleri hükme bağlanmıştır. Ancak dosyadaki kâğıt ve belgelerin fotokopisinin alınabilmesi bakımından vekâletname ibrazı gerekir. HMK m. 161’e göre de, “Zabıt kâtibinin gözetimi altında taraflar veya feri müdahil, dava dosyasını inceleyebilir. Dava ile ilgili olanlar da bunu ispatlamak kaydı ve hâkimin izniyle dosyayı inceleyebilir”. Dosya ancak mahkemenin bulunduğu yerde incelenebilir. Dosya inceleme gerekçesiyle mahkeme veyahut mahkeme kaleminden dışarı çıkarılamaz. Dosyanın başka bir resmi merciiye ya da mahkemeye gönderilmesi gerektiğinde, hakim resen (kendiliğinden) veya ilgililerin talebi halinde dosyada yer alan belge yada dosyanın tamamının onaylı bir örneğini gönderilmesine karar verebilir (HMK m. 159).

Avukatların özgürlüklerinden yoksun kişilerle ilgili avukatlık görevlerinin gereklerini gereğince yerine getirebilmeleri, onların görüşme yetkilerinin bulunmasını ve bu yetkinin gereksiz sınırlandırmalardan arındırılmış olmasını gerektirir. CMK m. 154 gereğince müdafi vekâletname aranmaksızın şüpheli ve sanıkla konuşulanları başkalarının duymayacağı bir ortamda her zaman için görüşmek yetkisine sahiptir.

Yargı mercileri veya idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü başvuru, iddia ve savunmalar kapsamında, avukatın kişilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunması halinde, avukata ceza verilmez. Ancak bunun için avukatın söz konusu isnat ve değerlendirmelerinin gerçek ve somut vakıalara dayanması ve uyuşmazlıkla bağlantılı olması gerekir.

Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi adli işlemleri vekâleten yapma hakkını sadece baroya kayıtlı avukatlara tanımıştır. Bir başka deyişle hukuki meseleler ve kanuni işlere dair
mütalaa vermek, mahkemeler, hakemler ve yargı yetkisine sahip diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilerin haklarını dava edip savunmak ve bu konulardaki
adli işlemleri takip etmek, söz konusu işlemlere ait her türlü evrakı düzenlemek yetkileri kural olarak sadece avukat unvanına sahip kişilere aittir. Avukatlar, vekâleten
iş ve dava takip etmek konusunda bir tür mesleki tekele sahiptir. Doğru cevap C'dir.

Vekil konumundaki avukatın iradesi müvekkilin iradesi ile sınırlıdır ve bu nedenle avukatın karar verme serbestîsi kısmen sınırlanmıştır. Bu durumla birlikte avukat müvekkile tabi değildir. Avukat, meslek gerekleri doğrultusunda müvekkilinden bağımsız olmak zorundadır. Doğru cevap A'dır.

İddia ve savunma dokunulmazlığı ilkesi kapsamında; yargı mercileri ve idari makamlar
nezdinde yapılan yazılı ve sözlü başvuru, iddia ve savunmalar kapsamında avukatın kişilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunması halinde avukata ceza verilmez. Doğru cevap C'dir.

Avukatlığın kamu hizmeti özelliği nedeniyle; avukatlar diğer serbest meslek erbapları gibi işyeri açtıklarında belediyelere ayrıca “İşyeri Açma İzni Harcı” ödemezler. Çünkü harç, belirli kamu hizmetlerinden yararlananların bu hizmet karşılığında devlete ödemeleri gereken para olup, harcın yükümlüsü de, kamu hizmetinden yararlanan veya harca tabi işlemi yaptıran kişidir. Doğru cevap B'dir.

Avukat, üstlendiği vekâlet işi karşılığında alacağı vekâlet ücretini kural olarak müvekkil ile birlikte serbestçe kararlaştırır. Bu konuda bazı sınırlamalar bulunmakla birlikte asıl olan bu ücretin taraflarca serbestçe kararlaştırılmasıdır. Bu da avukatın devlet karşısında bağımsızlığının bir gereğidir. Doğru cevap B'dir.

Avukatlık mesleğine kabul hususundaki yetki ile mesleğin icrasına ilişkin denetimin tüm avukatların üyesi bulunduğu özel meslek kuruluşu olan barolara ait olması avukatın devlet karşısında bağımsızlığı açısından zorunludur. Doğru cevap A'dır.

Mitoloji’de yer alan Litailer avukatlık mesleğinin temsilcisidirler.

Avrupa Konseyinin Avukatlık Mesleğinin İcrasındaki Özgürlükler Hakkında 9 Numaralı Tavsiye Kararında avukat “Bu tavsiyenin amacı bakımından avukat sözcüğü, ulusal yasaya uygun olarak dava açmaya, müvekkili adına hareket etmeye, hukukun uygulanmasına, müvekkili adına mahkemeye çıkmaya veya ona danışmanlık yapmaya ve onu temsil etmeye ehil ve yetkili olan ve Prensip 1. (2)’ye göre meslek örgütüne kaydı kabul edilmiş kişidir.” Ancak avukat müvekkilinin her işlemini yapamaz.

Avukat, idare hukuku anlamında bir kamu görevlisi değildir. Ancak ceza yargılamasında müdafi olarak, özel hukukta ise müvekkil-vekil eden nam ve hesabına hukuki tasarrufta bulanan bir vekil olarak iktidar ve yetki kullanmak suretiyle bir kamu görevi ifa etmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olmak, Türk Hukuk Fakültelerinin Birinden Mezun Olmak veya Yabancı Memleket Hukuk Fakültesinden Mezun Olup da Türkiye Hukuk Fakülteleri Programlarına Göre Noksan Kalan Derslerden Başarılı Sınav Vermek, Staj Bitim Belgesi Almış Olmak ve Levhasına Yazıldığı Baro Sınırlarında İkametgahı Bulunmak şartları avukatlık mesleği için aranan olumlu şartlardandır. Oysa, Avukatlık mesleğine yaraşmayacak tutum ve davranışları çevresinde bilinmiş olmak olumsuz bir şart olarak aranmaktadır.

Kasten işlenen bir suçtan dolayı 2 yıldan fazla hapis cezası alan kişi avukatlık yapamaz.