AVRUPA BİRLİĞİ

Lizbon Antlaşması sonrası AB hukuku, ODGP alanı hariç, tüm politika alanları yönünden ulus-üstü nitelik taşımaktadır.

Lizbon Antlaşması değişiklikleri sonrası Avrupa Birliği, Avrupa Topluluğu'nun yerini almıştır ve üç sütunlu yapı kaldırılmıştır.

AB, Lizbon Antlaşması değişiklikleri sonrası Avrupa Topluluğu'nun yerini almıştır veüç sütunlu yapı kaldırılmıştır. Böylelikle eski III. sütun, ulus-üstü yapıya tamamen aktarılmıştır. Buna karşın eski II. sütun (Ortak dış ve güvenlik politikası), her ne kadar sütun yapısı ortadan kaldırıldıysa da "özel kural ve usullere" tabi tutulmuştur. Dolayısıyla bu alan hükümetlerarası yapı olarak muamele görmeye devam etmektedir.

Bazı üye devletler bazı politika alanları bakımından daha ileri bütünleşmeyi takip etme yükümlülüğü (pre-in) altındadır. Başka bir ifadeyle, üyeler yalnızca belirli kriterleri henüz yerine getiremediği için ilgili politika alanına katılamamaktadır. Örneğin; Bulgaristan, Romanya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Hırvatistan Schengen değerlendirme mekanizması ile ele alınan birtakım kriterleri henüz sağlayamadığından Shengen alanına dahil olamamıştır.

Avrupa Birliği ile ilgili olarak (biri sona ermiş olan) toplam dört kurucu antlaşma sözkonusudur: (1) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması, (2) Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması, (3) Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması ve (4) Avrupa Birliği Antlaşması.

Direktif, muhatap alınan her üye devleti ulaşılması gerekli sonuçları itibariyle bağlar, şekil ve yöntem seçimini ise ulusal otoritelere bırakır. Direktifin tüzükten farkları şu şekilde özetlenebilir: (1) Direktif genel uygulama alanına sahip değildir. (2) Direktif bütünüyle bağlayıcı değildir. (3) Direktif doğrudan uygulanır değildir.

Doğrudan etki ilkesi, ABAD tarafından 1963 tarihli van Gend & Loos kararı ile ortaya konmuştur (Case 26/62). ABAD, van Gend & Loos kararı ile birlikte doğrudan etki ilkesini ortaya koyarken iki aşamalı bir inceleme benimsemiştir.

Devlet sorumluluğu ilkesi için şu üç koşul aranmaktadır:

I. İhlal edilen hukuk kuralı bireylere hak tanımayı amaçlamalıdır.

II. AB hukukunun ihlali yeterince ciddi olmalıdır.

III. AB üyesi devletin yükümlülüğünü ihlali ile mağdur taraflarca uğranılan zarar arasında illiyet bağı olmalıdır.

İkincil hukuk, AB kurumlarının yetkileri çerçevesinde kabul ettiği hukuktur ve normlar hiyerarşisinin en altında yer almaktadır. İkincil hukuk, kendi içinde hiyerarşik olarak en üstten en alta doğru şu şekilde sıralanmaktadır: Yasama tasarrufları, yetki devrine dayanan tasarruflar, uygulama tasarrufları.

Uygulama tasarrufu, hukuken bağlayıcı AB tasarruflarının uygulanması için yeknesak koşulların gerekli olması halinde çıkarılan tasarruftur.

Avrupa Birliği hukukunun oluşumuyla ulusal ve uluslararası hukuktan başka bir ihtimal olabileceği ortaya çıkmış ve bu durum yeni bir terimle, ulus-üstü nitelikli olarak tanımlanmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Devletler kendi aralarında bütünleşmek istediğinde ulus-üstü hukuk ortaya çıkmıştır ve bu hukuk başka bir yapıya devletlerin egemenlikten gelen yetkilerinin devredilmesi ve devredilen yetkinin ortak yapı eliyle kullanılması fikri üstüne kurulmuştur. Doğru yanıt C'dir.

Avrupa Birliği hukukunun ulus-üstü niteliği uluslararası nitelik ile karşılaştırılarak netleştirilebilmektedir. Buradaki şıklardan yalnızca dualist görüş bu karşılaştırma için açıklayıcı olmamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Bazı üye devletler bazı politika alanları bakımından dışta kalma imkanına (opt-out) sahiptir. Schengen alanı yönünden Birleşik Krallık'ın dışta kalmayı tercih etmesi bu duruma bir örnektir. Doğru yanıt B'dir.

Maastricht Antlaşması, bir yönüyle kurucu antlaşma, diğer yönüyle tadil ya da değişiklik antlaşmasıdır; zira bir yandan AB Antlaşması aracılığıyla AB’yi kurarken diğer yandan AKÇT, AET ve AAET Antlaşmalarını değiştirmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Tüzük genel uygulama alanına sahiptir, bütünüyle bağlayıcıdır ve tüm üye devletlerde doğrudan uygulanır. Bu nedenle üye ülkelerin uygulamama gibi bir seçim hakkı yoktur. Doğru yanıt C'dir.

Direktif muhatap alınan her üye devleti ulaşılması gerekli sonuçları itibarıyla bağlar, şekil ve yöntem seçimini ise ulusal otoritelere bırakır. Direktif, genel uygulama alanına sahip değildir. Yalnızca belirli üye devletleri muhatap alabileceği gibi, her bir üye devleti de muhatap alabilir. Direktif, bütünüyle bağlayıcı değildir. Yalnızca ulaşılması gerekli sonuçları itibarıyla bağlayıcılık taşır. Doğru yanıt B'dir.

AB hukukunun genel ilkeleri arasında devletin üstünlüğü gibi bir ilke bulunmamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Uygun yorum ilkesinin ortaya çıkış nedeni şöyle özetlenebilir: “Dürüst işbirliği ilkesi” gereği üye devletler, AB hukuku kaynaklı yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak üzere, genel veya özel her türlü uygun tedbiri almalıdır. Peki, bu, ulusal hukukun AB hukukuna uygun yorumlanmasını da gerektirir mi? İşte uygun yorum ilkesi bu soruya verilen yanıttır. Doğru yanıt A'dır.

AB Temel Haklar Şartı Lizbon Antlaşması'ndan bugüne, birincil hukuk ile eş seviyede özerk bir kaynak oluşturmaktadır. Zira AB Antlaşması uyarınca ABTHŞ, kurucu antlaşmalar ile aynı hukuki değere sahiptir.