AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ

AB’nin imzaladığı bazı ortaklık anlaşmaları, ortaklık ilişkisi kurma yoluyla ülkeleri AB üyeliğine hazırlamak amacıyla yapılmıştır. Yunanistan ile yapılan Atina Anlaşması ile Türkiye ile yapılan Ankara Anlaşması bu ilişki biçiminin örnekleridir. Nitekim Ankara Anlaşması’nın 28. maddesinde yer alan “Anlaşma’nın işleyişi, Topluluğu kuran Antlaşma’dan doğan yükümlülüklerin tümünün Türkiyece üstlenebileceğini gösterdiğinde, Akit Taraflar, Türkiye’nin Topluluğa katılması olanağını incelerler” hükmü ile ortaklık ilişkisinin üyeliğe hazırlayan bir süreç olduğunu tanımlanmıştır.

AB’nin ortaklık anlaşmalarının temel özellikleri şunlardır: • Roma Anlaşması’nın 238. maddesine dayanır, (Maastricht Antlaşması 310, Lizbon Antlaşması 188N) • Yakın bir ekonomik ve siyasi işbirliği niyeti taşır, • Ortaklık ilişkisini yöneten, tarafların temsil edildiği organlar yaratır, • En çok kayrılan ülke uygulaması yaratır, • Taraf olan ülke ile AB arasında ayrıcalıklı bir ilişki yaratır, • Özellikle 1994 yılından itibaren insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi temel değerlere saygı koşullarını içerir, • Taraflar arasında işbirliği anlaşmalarının ötesinde bir ortaklık kurmayı hedeflemektedir.

Yanıt E.

Yanıt A.

Rezolüsyon ya da İlke kararında tarafların geleceğe ilişkin niyet bildirimleri yer almaktadır. İlke kararları da oybirliği ile alınmaktadır.

Ortaklık Konseyinin özerk bir bütçesi yoktur. İç Tüzüğün 15. maddesi tarafların kendi masraflarını karşılamasını, Türkçe dışındaki dillere yapılacak tercüme ve toplantının organizasyon masraflarının ise Avrupa Komisyonu tarafından karşılanacağını belirtmektedir. Yanıt A.

Geçiş dönemi: TürkiyeAET Ortaklığı’nın Ankara Anlaşması’nda öngörülen ikinci aşamasıdır. Bu dönem Katma Protokol’de saptanan hükümlerle, Türkiye’nin de Gümrük Birliği’nin gerçekleşmesi için yükümlülükler üstlendiği dönemdir. Geçiş dönemi 1 Ocak 1996’da sona ermiş ve son döneme girilmiştir. Yanıt B.

Hazırlık Dönemi: Ankara Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi ile Katma Protokol’ün imzalandığı dönem arasıdır. Bu dönemde AET’nun tek taraflı tavizlerle Türkiye’ye yardım etmesi kararlaştırılmıştır. Hazırlık döneminin temel ekonomik ve mali koşulları Ankara Antlaşması ile buna ekli Mali ve Geçici Protokollarla düzenlenmiştir. Yanıt A.

Ankara Anlaşması’nda ifade edilen asıl organ Ortaklık Konseyi’dir. Ankara Anlaşması’nın 24. Maddesi Ortaklık Konseyi’ne faaliyetlerinde yardımcı olması amacıyla “yardımcı organlar” kurma yetkisi tanınmıştır. Kurumsal yapı içinde yer alan diğer organlar ise Ortaklık Konseyi kararları ile kurulmuştur. Bu yardımcı organlar ise; Ortaklık Komitesi, Karma Parlamento Komisyonu, Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi, Gümrük İşbirliği Komitesi ve Gümrük Birliği Ortak Komitesi’nden oluşmaktadır. Yanıt D.

“Tarama süreci Screening” aday ülke ile AB Komisyonunun ortaklaşa yürüttükleri, Topluluğa katılacak olan ülkenin ulusal mevzuatının AB müktesebatı ile karşılaştırıldığı ayrıntılı bir inceleme sürecidir. Yanıt A.

Verilen  dört maddeye ek olarak Rekabet ve Hizmetler dahil 6 görevi olan İç Pazar ve Rekabet komitesinin görevleridir. Yanıt E.

AB’nin üçüncü ülkelerle kurduğu ortaklık ilişkileri, taraflar arasında serbest ticaretin geliştirilmesini, ekonomik işbirliği yoluyla ülkenin ekonomik kalkınmasına destek sağlanmasını veya ülkenin AB üyeliğini amaçlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Ortaklık Kuran Anlaşmalar Avrupa Anlaşmaları Ankara Anlaşması 1963, Kıbrıs Cumhuriyeti 1972
Ukrayna 2014, Avrupa Ekonomik Alanı (İzlanda, Norveç ve Lihteynştayn) 1992'dır.

Ankara Anlaşması Geçici Protokolleri: 1 sayılı Protokol geçiş döneminin bir Katma Protokolle şart, usul, sıra ve
sürelerinin saptanacağını belirtir ve Katma Protokolle ilgili diğer teknik konuları ele alır. 2 sayılı Protokol, Türkiye’nin Topluluğa ihraç ettiği geleneksel tarım ürünlerine açılan kontenjanları belirler, ayrıca ortaklığın
işleyişine ilişkin de bazı teknik hükümleri içerir. Doğru cevap E'dir.

Geçiş dönemi: Türkiye AET Ortaklığı’nın Ankara Anlaşması’nda öngörülen ikinci aşamasıdır. Bu dönem Katma Protokol’de saptanan hükümlerle, Türkiye’nin de Gümrük Birliği’nin gerçekleşmesi için yükümlülükler üstlendiği
dönemdir. Geçiş dönemi 1 Ocak 1996’da sona ermiş ve son döneme girilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye-AB arasındaki anlaşmazlıkların esas olarak Ortaklık Konseyinde ve oybirliği ile çözülmesi gerekir. Konsey, alacağı bir kararla anlaşmazlığı Adalet Divanına götürebileceği gibi, mevcut başka bir mahkeme ya da yargı organına da havale edebilir. Doğru cevap D'dir.

Anlaşma’nın 23. ve 24. maddeleri Ortaklık Konseyinin yapısı ve işleyişi hakkında hükümler içermektedir. Buna göre;
• Ortaklık Konseyini, bir yandan Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti’nden üyeler, öte yandan Topluluk üyesi Devletler Hükûmetleri’nden, Konseyi’nden ve Komisyonu’ndan üyeler meydana getirir.
• Ortaklık Konseyi İç tüzüğünü yapar.
• Ortaklık Konseyi üyeleri, İç tüzüğün öngördüğü şartlarla kendilerini temsil ettirebilirler.
• Ortaklık Konseyi, kararlarını oy birliği ile alır.
• Ortaklık Konseyi başkanlığı, altışar aylık süreler için Türkiye ile Topluluk temsilcilerinden biri tarafından, sıra ile yapılır. İlk başkanlık süresi Ortaklık Konseyi kararı ile kısaltılabilir.
• Ortaklık Konseyi, görevlerinde kendisine yardım edebilecek her komiteyi ve özellikle Anlaşma’nın iyi yürütülmesi için gerekli işbirliği devamlılığını sağlayacak bir komite kurmaya karar verebilir.
• Ortaklık Konseyi bu komitelerin görev ve yetkilerini belirtir.

Ortaklık Konseyi, Türkiye ve AB üyesi devletleri temsil eden üyeler ve AB Bakanlar Konseyi ve Avrupa Komisyonu’ndan katılan üyelerden oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

ORTAKLIK İLİŞKİSİNİN YARDIMCI ORGANLARI: Ortaklık Komitesi, Karma Parlamento Komisyonu, Karma İstişare Komitesi, Gümrük İşbirliği Komitesi, Gümrük Birliği Ortak Komitesidir. Doğru cevap D'dir.

8 Haziran 2011 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile ABGS görevlerini Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı’na devretmiştir. Doğru cevap A'dır.

Delegasyonu’nun dört temel görevi vardır:
• Dış ilişkiler alanında Türkiye’nin dış politikasına ilişkin rapor hazırlamak ve AB’yi diplomatik düzeyde temsil etmek.
• Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliğine ilişkin olarak, Türkiye’deki ekonomik, mali ve ticari gelişmelerin yanı sıra Gümrük Birliği hükümlerinin uygulanmasını izlemek.
• AB’ye katılım müzakereleri çerçevesinde, siyasi kriterler ve müktesebata uyum konusunda Türkiye’nin kaydettiği ilerlemeyi izlemek ve müzakerelerin açılmasına yardımcı olmak. Delegasyon, Komisyonun her yıl yayınladığı İlerleme Raporu’nun hazırlanmasında gerekli bilgileri günlük bazda Merkez’e rapor eder.
• Katılım öncesi Yardım Programları’na ilişkin olarak Delegasyon, merkezî olmayan işbirliği prosedürlerinin uygulanmasından sorumlu Türk kurumlarına destek verir ve projelerin etkin şekilde uygulanmasını takip eder.

Doğru cevap C'dir.