AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 16

AB’nin imzaladığı bazı ortaklık anlaşmaları, ortaklık ilişkisi kurma yoluyla ülkeleri AB üyeliğine hazırlamak amacıyla yapılmıştır. Yunanistan ile yapılan Atina Anlaşması ile Türkiye ile yapılan Ankara Anlaşması bu ilişki biçiminin örnekleridir. Nitekim Ankara Anlaşması’nın 28. maddesinde yer alan “Anlaşma’nın işleyişi, Topluluğu kuran Antlaşma’dan doğan yükümlülüklerin tümünün Türkiyece üstlenebileceğini gösterdiğinde, Akit Taraflar, Türkiye’nin Topluluğa katılması olanağını incelerler” hükmü ile ortaklık ilişkisinin üyeliğe hazırlayan bir süreç olduğunu tanımlanmıştır.

AB’nin ortaklık anlaşmalarının temel özellikleri şunlardır: • Roma Anlaşması’nın 238. maddesine dayanır, (Maastricht Antlaşması 310, Lizbon Antlaşması 188N) • Yakın bir ekonomik ve siyasi işbirliği niyeti taşır, • Ortaklık ilişkisini yöneten, tarafların temsil edildiği organlar yaratır, • En çok kayrılan ülke uygulaması yaratır, • Taraf olan ülke ile AB arasında ayrıcalıklı bir ilişki yaratır, • Özellikle 1994 yılından itibaren insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi temel değerlere saygı koşullarını içerir, • Taraflar arasında işbirliği anlaşmalarının ötesinde bir ortaklık kurmayı hedeflemektedir.

Yanıt E.

Yanıt A.

Rezolüsyon ya da İlke kararında tarafların geleceğe ilişkin niyet bildirimleri yer almaktadır. İlke kararları da oybirliği ile alınmaktadır.

Ortaklık Konseyinin özerk bir bütçesi yoktur. İç Tüzüğün 15. maddesi tarafların kendi masraflarını karşılamasını, Türkçe dışındaki dillere yapılacak tercüme ve toplantının organizasyon masraflarının ise Avrupa Komisyonu tarafından karşılanacağını belirtmektedir. Yanıt A.

Geçiş dönemi: TürkiyeAET Ortaklığı’nın Ankara Anlaşması’nda öngörülen ikinci aşamasıdır. Bu dönem Katma Protokol’de saptanan hükümlerle, Türkiye’nin de Gümrük Birliği’nin gerçekleşmesi için yükümlülükler üstlendiği dönemdir. Geçiş dönemi 1 Ocak 1996’da sona ermiş ve son döneme girilmiştir. Yanıt B.

Hazırlık Dönemi: Ankara Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi ile Katma Protokol’ün imzalandığı dönem arasıdır. Bu dönemde AET’nun tek taraflı tavizlerle Türkiye’ye yardım etmesi kararlaştırılmıştır. Hazırlık döneminin temel ekonomik ve mali koşulları Ankara Antlaşması ile buna ekli Mali ve Geçici Protokollarla düzenlenmiştir. Yanıt A.

“Tarama süreci Screening” aday ülke ile AB Komisyonunun ortaklaşa yürüttükleri, Topluluğa katılacak olan ülkenin ulusal mevzuatının AB müktesebatı ile karşılaştırıldığı ayrıntılı bir inceleme sürecidir. Yanıt A.

Verilen  dört maddeye ek olarak Rekabet ve Hizmetler dahil 6 görevi olan İç Pazar ve Rekabet komitesinin görevleridir. Yanıt E.

“Gümrük Birliği” (GB), üye ülkeler tarafından karşılıklı ticaretleri üzerindeki gümrük tarifeleri, kotalar gibi her türlü engel veya kısıtlamaların kaldırıldığı ve üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesinin (OGT) uygulandığı bir bütünleşme biçimidir. Doğru cevap C'dir.

Statik etkiler, kısa vadede gerçekleşen etkiler olup, ticaret hadleri ve kaynak dağılımı etkilerinden oluşmaktadır. Kaynak dağılımı etkisi ise üretim ve tüketim etkisi olarak ikiye ayrılır. Üretim etkisi de ticaret yaratıcı etki ve ticaret saptırıcı etki olarak iki şekilde görülür. Doğru cevap C'dir.

Dinamik etkileri kısaca, rekabet etkisi, ölçek ekonomileri etkisi, dışsal ekonomi etkisi, teknolojik ilerleme etkisi, yatırımları özendirme ve sermaye etkisi olarak tanımlayabiliriz. Doğru cevap E'dir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası Batı Avrupa ülkeleri arasında öncelikle ekonomik, daha sonra da politik ve savunma alanlarında işbirliğine gitme gereksinimi görülmüştür. İlk olarak 1951 Paris Sözleşmesiyle Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurulmuştur. Bu deneme başka alanlarda da ekonomik bütünleşmeyi yönlendirmiş ve Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve atom enerjisinin barışçıl amaçlarla kullanımını öngören Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) kurulmuştur. Roma Antlaşması üye ülkeler arasında tek pazarı hedeflemiş ve bunu gerçekleştirmek için de ilk adım olarak gümrük birliğini öngörmüştür. Doğru cevap D'dir.

1959 yılında AET’ye katılmak için başvuran Türkiye ile AET arasında Türkiye’yi  AET’ye “ortak üye” yapan, taraflar arasında bir gümrük birliğine dayanan ve ileride tam üyeliği öngören Ortaklık Anlaşması 12 Eylül 1963 yılında Ankara’da imzalanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Ticarette Teknik Engellerin Kaldırılması (Teknik mevzuat ve standartların uyumlaştırılması), Rekabet
hukuku düzenlemeleri, Fikri ve Sınai Mülkiyetin Korunması Düzenlemeleri, kamu alımları, devlet yardımları ve ticari nitelikli devlet tekelleri gibi alanlardır. Sonuç olarak, AB ile olan GB, tipik bir gümrük birliğinin ötesine geçmiştir. Bu şekliyle “Gümrük Birliği Artı” kavramı olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye-AB Gümrük Birliği, sanayi ürünlerini ve işlenmiş tarım ürünlerini kapsamaktadır. Doğru cevap A'dır.

AB içinde serbest dolaşım sayesinde dolaylı olarak kendi ürünlerini tarife uygulaması olmaksızın Türk pazarına ihraç etme fırsatını elde eden üçüncü ülkeler, aynı tavizleri Türkiye’ye vermek konusunda isteksiz davranmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ilişkin teknik müzakereler sonucunda ortaya çıkan mutabakat zaptında
taraflar; Türkiye'nin AB’nin akdettiği STA’lardan yararlanabilmesi için hukuki bir düzenleme geliştirme, ortak karar alma mekanizmasını geliştirmek, Türkiye’nin Gümrük Birliği’yle ilgili AB’nin komiteleri ve uzmanlaşmış ajanslarına katılımının sağlanması ve Gümrük Birliği’nin güncel ticaret konularını içerecek biçimde genişletilmesi gibi konular üzerinde çalışılmak üzere anlaşmaya varmışlardır. Doğru cevap B'dir.

AB’nin üçüncü ülkelerle kurduğu ortaklık ilişkileri, taraflar arasında serbest ticaretin geliştirilmesini, ekonomik işbirliği yoluyla ülkenin ekonomik kalkınmasına destek sağlanmasını veya ülkenin AB üyeliğini amaçlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Ortaklık Kuran Anlaşmalar Avrupa Anlaşmaları Ankara Anlaşması 1963, Kıbrıs Cumhuriyeti 1972
Ukrayna 2014, Avrupa Ekonomik Alanı (İzlanda, Norveç ve Lihteynştayn) 1992'dır.