AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 14

Diğer etkiler kısa dönemli etkiler olarak sınıflanırken teknolojik ilerleme etkisi Gümrük Birliğinin orta ve uzun dönemli (Dinamik) etkileri arasındadır.

Alman gümrük birliğinin fikir babası Alman iktisatçı Friedrich List’tir (17891846)

Günümüzde küreselleşme, ülkelerin sorunlarını tek başına çözümlemelerini neredeyse olanaksız kılınca, sorunları birlikte çözümlemeye olanak sağlayan bölgesel bütünleşme eğilimleri artmıştır. Bu kapsamda küresel sistemde çeşitli gümrük birliği girişimleri bulunmaktadır. Bunlardan birkaç örnek; Andean Topluluğu 1988, Doğu Afrika Topluluğu 2005, Beyaz Rusya, Kazakistan ve Rusya Gümrük Birliği 2010, AB-Andora 1991, AB-San Marino 2002, AB - Türkiye 1996, Güney Afrika Gümrük Birliği 1910, İsviçre-Lihtenştayn 1924. Karayipler Birliği (CARICOM) 1973, Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (GCC) 2003 ve daha birçok başarılı veya başarısız deneyim vardır.

İlk olarak 1951 Paris Sözleşmesiyle Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda, İtalya ve Lüksemburg arasında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurulmuştur.

Türkiye’yi AET’ye “ortak üye” yapan, taraflar arasında bir gümrük birliğine dayanan ve ileride tam üyeliği öngören Ortaklık Anlaşması 12 Eylül 1963 yılında Ankara’da imzalanmıştır.

Tarım ürünlerinin serbest dolaşımı için Türkiye’nin Topluluğun Ortak Tarım Politikasına uyumu 22 yıllık sürenin ötesinde ek bir süreç içinde sağlanması öngörülmüştür. Ayrıca, tarafların tarım ürünleri ticaretinde birbirlerine tanıdıkları tercihli rejimleri, aşamalı olarak ve karşılıklı yarar sağlayacak biçimde geliştireceklerdir. Topluluk, tarım ithalatında tarife tavizleri vermesine rağmen tarife-dışı engellerle tarım sektörünü korumuştur. Tarım sektörünün yanı sıra GB, Türkiye’nin AB içinde rekabetçi konuma geldiği hizmetler sektörünü de kapsamamaktadır.

Bugünkü şekliyle GB’nin dayandığı ticaret politikasındaki uyum ilkeleri Türkiye’nin lehine değildir. AB’nin de Ankara Antlaşması’nın işçilerin serbest dolaşımı, yerleşme serbestisi ve hizmet edimi serbestisi gibi hükümlerine uymak konusunda Avrupa Adalet Divanı kararlarını dikkate alması gerekmektedir. Türkiye’nin rekabet gücünün bulunduğu tarım sektörü ve hizmetler sektörü de GB kapsamına alınmalıdır. Ayrıca, AB’nin Türkiye ve Türk firmalarına karşı uyguladığı anti-damping ve telafi edici vergi gibi korunma önlemleri de GB’nin ruhuna uymamaktadır. AB’nin Türkiye’nin ekonomik hassasiyetlerini göz önünde tutmadan üçüncü ülkelerle yaptığı serbest ticaret anlaşmaları da bugünkü uygulama biçimiyle Türkiye’nin lehine değildir.

Günümüzde bir AB üyesi olan Bulgaristan'ın soğuk savaş döneminde AB ile herhangi bir ilişkisi bulunmamaktaydı. Doğru yanıt E'dir.

Soğuk savaş dönemindeki Türk dış politikası Batı'nın Yunanistan’a vereceği tavizleri engellemek için Türkiye'nin bir çok Batılı kuruma üye olmasına odaklanmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Roma Antlaşması Avrupa Birliği'ni kuran antlaşmadır. Doğru yanıt A'dır.

Türkiye’nin başvurusuna Topluluk Konseyi tarafından verilen cevapta, Türkiye’nin kalkınma düzeyinin tam üyeliğin yükümlülüklerini üstlenmesine imkân vermediği belirtilerek, Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 238. maddesi temelinde tam üyelik koşulları gerçekleşinceye kadar geçerli olacak bir ortaklık ilişkisinin kurulması önerilmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Ankara Anlaşması, giriş bölümü dışında 33 madde içeren ana metin, bir geçici protokol, bir mali protokol, son senet ve işgücü konusunda taraflar arasında teati edilen mektuplardan oluşmaktadır. Ayrıca Anlaşma’nın ana metnine bir niyet bildirisi, iki yorum bildirisi ve Federal Alman Hükûmeti’ne ait iki bildiri eklenmiştir.

Verilen şıklardan yalnızca "bütünleşmek ve uyum sağlamak" entegrasyon kavramını açıklar niteliktedir. Doğru yanıt B'dir.

Yunanistan da Türkiye gibi AET ile bir ortaklık anlaşması imzalamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Tarım ürünlerinin ithalatı ve ihracatı zaten Gümrük Birliği kapsamında değildir. Doğru yanıt E’dir.

Avrupa Birliği tarafı, bu maddeyi bir niyet bildirimi içeren hüküm olarak görmekte ve maddede yer alan üyelik perspektifini sadece “incelenmesi gereken bir olanak” olarak görmektedir. Avrupa Birliği tarafının görüşüne göre, 28. maddede Türkiye’ye Avrupa Birliği üyeliğine giriş hakkı verilmemiştir, daha ziyade Türkiye’nin üyelik imkânının ancak bütün yükümlülüklerin Türkiye tarafından yerine getirilmesi durumunda incelenebileceği hükme bağlanmıştır.

O dönemde Türkiye'nin AB içinde ABD çıkarlarını savunacağını ve bunu bir "Truva atı" olarak yapacağını düşünen AB çevreleri mevcuttu. Doğru yanıt B'dir.

Ülkeler arasında oluşturulan ekonomik bütünleşmeler beş grupta toplanmaktadır. Bunlar, Serbest Ticaret Bölgeleri, Gümrük Birliği, Ortak Pazar, Ekonomik Birlik ve Tam Ekonomik Bütünleşmedir. Ortak tarım politikası ise bu bütünleşme türlerinin araçlarından biri olabilir. Doğru yanıt D'dir.

Lipsey ve Lancaster’ın (1957) ortak çalışmasına göre, dünya refahı açısından birinci en iyi politika tam rekabet ortamı ve tamamıyla serbest ticarettir. Doğru yanıt A'dır.