ATÖLYE ÇALIŞMASI I

İletken malzemelerin direnci küçüktür ve elektrik akımını iletirler. Elektrik enerjisi iletiminde iyi birer iletken olan bakır ve alüminyum metalleri kullanılır. Altın ve gümüşün de çok iyi iletken olmasına rağmen maliyeti yüksek olduğu için elektrik enerjisi iletiminde kullanılmaz. Yalıtkan maddelerin direnci büyüktür ve elektrik akımını iletmezler. Cam ve plastik yalıtkan malzemelere birer örnektir. Yarıiletken dediğimiz katıların ise elektriksel dirençleri iletkenler ile yalıtkanlar arasındadır. Yarıiletkenlerin elektriksel iletkenliği iletkenlerden daha küçük ve yalıtkanlardan daha büyüktür. Doğru cevap D'dir.

Direncin c ucu bataryanın pozitif kutbuna bağlı olduğundan diğer ucu olan d ’den daha yüksek potansiyeldedir. Direnç üzerinden geçen akımın yönü yüksek potansiyele sahip ucundan düşük potansiyelli ucuna doğrudur. Devrede akımın gözlendiği bu durum, bataryanın devreyi besleyemez hale gelinceye kadar devam eder. Dirençten geçen akım I, direnç R ve potansiyel V arasında bir bağıntı Ohm yasası ile verilmiştir. Burada V direnç üzerinde oluşan voltajı (volt, V) ve I dirençten geçen akımı (amper, A) gösterir. Direncin birimi, SI birim sisteminde ohm (omega, Ω)’dur. Elektrik devrelerinde devrenin iki ucu arasına uygulanan voltaj ile devreden geçen akım arasında bir orantı vardır. Bir devrenin uçlarına uygulanan voltaj arttıkça devreden geçen akım artar. Devrenin uçlarına uygulanan voltaj sabit ise devreden geçen akım da sabittir. Doğru cevap A'dır.

Ohm yasasına uyan yani V ile I arasında lineer (doğrusal) bir ilişki gösteren malzemeler omik malzemeler olarak isimlendirilir. Ohm yasasına uymayan maddeler omik olmayan malzemeler olarak bilinir. Bir malzemenin omik özelliğe sahip olup olmadığı deneysel olarak belirlenebilir. Doğru cevap C'dir.

Aynı uzunluğa ve kesit alanına sahip bakır ve demir tellerini karşılaştıracak olursak, demir telin direnci daha büyüktür. Dolayısıyla demir tel bakır tele göre üzerinden geçen akıma daha fazla karşı koyacaktır. Diğer bir ifadeyle demir tel elektriği daha az iletir, bakır tel elektriği daha iyi iletir. Doğru cevap E'dir.

Bir iletkenin direnci R ile o iletkenin yapıldığı maddeye özgü olan ve bu maddenin elektriksel özelliğini belirleyen özdirencidir. Malzemenin özdirenci önemli bir fiziksel özelliktir. Özdirenç malzemenin geometrik yapısına bağlı değildir, ancak sıcaklığa göre değişiklik gösterir. Doğru cevap B'dir.

Elektrikli ısıtıcılarda devre elemanı olarak kullanılan dirence olan bağlantı iletken tellerle sağlanır. Isı enerjisi üretmek için ise direnç kullanılır. Isı enerjisi üretmek için kullanılan elektrikli araçlarda ısıtıcı eleman olan nikel - krom teller kullanılırken, bu araçlara elektrik enerjisi taşıyan iletken teller genellikle bakırdan yapılır. Doğru cevap D'dir.

Elektrik çarpmaları ile ilgili ilk yardım bilgilerini öğreniniz. İlk yardım uygulamak durumunda kalırsanız, aceleci ve heyecanlı olmamaya çalışınız. Aksi halde olası bir kazaya uğramış arkadaşınızın yaşamını yitirmesine neden olabilirsiniz. Arızalı araç ve gereçleri laboratuvarda sorumlu görevliye bildiriniz. Dış yalıtımı olmayan kabloları, çok kısa veya kopmuş bağlantıları ve arızalı cihazları kesinlikle kullanmayınız. Ölçümlerinize ara verdiğinizde güç kaynağınızı mutlaka kapatınız. Arızalı olduğunu düşündüğünüz cihazları kesinlikle tamir etmeye çalışmayınız. Sisteme enerji vermeden önce yetkiliden izin alınız ve çalışma arkadaşlarınızı uyarınız. Doğru cevap E'dir.

Direnç, yapıldığı malzemeye ve geometrik yapısına bağlı olarak sıfırdan, deyim yerindeyse, sonsuza kadar değerlerde elde edilebilir. Malzemeleri  tanımlarken hem kimyasal ve hem de fiziksel özelliklerini belirterek tanımlarız. Yeryüzünde malzemeler kokusuyla, tadıyla, rengiyle, esnekliğiyle, yoğunluğuyla, katı-sıvı-gaz halleriyle birbirlerinden farklılık gösterir. Malzemenin elektriksel özellikleri de fiziksel özelliklerinden bir tanesidir. Elektriksel özellik kapsamında en yaygın olarak kullanılan kavram malzemenin direncidir. Doğru cevap C'dir.

Bataryanın pozitif ucu (uzun bacak) yüksek potansiyel ve negatif ucu (kısa bacak) ise düşük potansiyeldedir. Doğru cevap B'dir.

Malzemenin özdirenci önemli bir fiziksel özelliktir. Özdirenç malzemenin geometrik yapısına bağlı değildir, ancak sıcaklığa göre değişiklik gösterir. Bu sebepledir ki malzemenin özdirencinden söz ederken hangi sıcaklıkta belirlendiğini de söylememiz gerekir. Doğru cevap A'dır.

Bütün dikkatinizin yaptığınız iş üzerinde olmasına özen gösteriniz.

Yukarıdakiler elektrik devresi üzerinde çalışırken üzerinde durulması gereken önlemler arasındadır

bir malzemenin direnci ve özdirenci arasındaki ilişkiyle ilgili doğru bilgi içermektedir

Bir malzemenin direnci yukarıdaki niceliklere bağlıdır?

Bir malzemenin direncini arttırmak için yukarıdaki işlemlerden yapılması yanlış olur.

Bir telin özdirenci Hangi malzemeden yapıldığına bağlıdır

ohm direncin birimi olarak kabul edilmektedir

ohm.metre özdirenç birimi olarak kabul edilmektedir

Elektrikli cihazlar yapılırken elektrik devrelerinde devre elemanları arasındaki bağlantılarda iletken teller seçilir.

Isı enerjisi üretmek için ise direnç kullanılır.