ELEKTRİK KAÇAĞINDAN KORUNMA

Görevlilerin yapacağı uyarılar dikkatle dinlenmeli ve uygulanmalıdır.
• Güvenlik levhalarında yapılan uyarılara uymak oldukça önemlidir.
• Giysiler çok bol veya çok dar olmamalı, mümkünse laboratuvar önlüğü giymeli,ayakkabılar ayağa tam oturmalıdır.
• Deneye veya bir işe başlamadan önce eğer gerekiyorsa ilave giysiler kullanılmalıdır.Bazı durumlarda başa koruyucu kask, gözlük, eldiven veya ilave olarak koruyucu önlük gibi koruyucular kullanılması gerekebilir.
• Eğer ilk kez bir laboratuvarda veya iş yerinde çalışmaya başlanmışsa elektrik panosu, yangın söndürücü ve ilk yardım dolabının yerleri öğrenilmelidir.
• Yüksek gerilim hatları veya cihazlara çok yaklaşmayınız.
• Düşük gerilimli enerji altında çalışacaksanız; toprakla yalıtımınızı sağlayınız, sağ elle çalışınız, işinize yoğunlaşınız.
• Laboratuvarda çalışmaya başlamadan önce, yapacağınız deneyde kullanacağınız cihazların kablolarının prizlerde takılı olup olmadığını kontrol ediniz, takılı ise fişleri prizlerden çıkartınız.
• Laboratuvarda deney yapmak üzere kullanılacak prizler topraklı olmalıdır.
• Deney yapacağınız masaların üzerinde deney araç ve gereçlerin dışında giysi, defter, kitap, kalem, hesap makinası gibi araçlar bulundurmayınız.
• Kullanacağınız cihazların kablolarında çatlaklar, yırtıklar, kopmalar olup olma- dığını kontrol ediniz. Belirtilen aksaklıkların bulunması durumunda bu cihazları kullanmayınız ve gerekli onarımların yapılması için görevlileri uyarınız.

• Evlerde kullanılacak elektrikli cihazların çekebileceği akım ihtiyacına uygun elektrik sigortası kullanılmalıdır. Ayrıca kaçak akım sigortası veya rölesi bulunması ter- cih edilmelidir.

• Elektrik prizleri mutlaka topraklı ( faz ve iki nötr) ve çocuklar için korumalı olmalıdır.

• Prizlerden çoklu ara kablolarla veya uzun kablolarla aşırı yük çekilmemelidir.

• Mümkünse elektrikli cihazların hepsi aynı anda çalıştırılmamalıdır. Elektrik sigortası aşırı miktarda elektrik enerjisi çekilmesine imkân verse bile cihazların hepsi çalıştırılmamalıdır.

• Elektrik enerjisi taşıyan kablolara veya cihazlara nemli veya ıslak dokunulmamalıdır.

• Elektrik fişi takılı iken kablolar veya elektrikli cihazlar tamir edilmemelidir.

• Prizlerde, kablolarda ve elektrikli cihazlarda elektrik kesintisi varsa arıza, kontrol kalemi veya uygun ölçü aletleriyle kontrol edilmelidir.

• Banyolarda ısıtma amaçlı elektrik sobası kullanılmamalıdır.

• Fişler prizlerden, kablosu tutularak değil, fiş tutularak çıkartılmalıdır.

Elektrik enerjisinin üretilmesinde, iletiminde ve tüketiminde iletkenler kullanılır. Elektrik akımını ileten malzemelere iletkenler diyoruz. Elektrik enerjisinin taşınması ve dağıtılmasında kullanılan iletkenler çeşitli metallerden yapılmaktadır. Bunlardan en çok kullanılanı bakır tellerdir. İletken teller kullanım yerlerine göre çeşitli kalınlıkta, boyda ve şekillerde üretilmektedir.

Enerjinin iletim hattı içinde kayıplara uğramadan üretildiği noktadan tüketileceği noktaya kadar ulaştırılması çok önemlidir. Bu durumda iletkende meydana gelecek kayıpları, kaçakları azaltmak için iletkenin üzeri elektriği iletmeyen bir malzemeyle kaplanır. Elektriği iletmeyen malzemelere yalıtkan diyoruz.

1. Yapılan iş hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak, bilgisizlik veya tecrübesizlik.

2. İşi önemsememek.

3. Çalışırken yapılan işin uygunluğuna göre koruyucu giysi, araç ve gereç kullanmamak veya usulüne uygun kullanmamak.

4. Tedbirsizlik.

5. Dikkatsiz davranmak, aceleci olmak, dalgınlık, moral bozukluğu veya yorgunluk.

Teknik nedenlerden kaynaklanan elektrik enerjisi kayıpları

1. Elektrik enerjisinin bulunduğu ortama uygun iletkenlerin, yalıtım malzemesinin, sigortaların kullanılmaması, topraklama, sıfırlama gibi koruma tedbirlerinin alınmaması veya bunların özelliklerini kaybetmesi ve amacına uygun kullanılmaması.

2. Elektrik enerjisiyle çalışan devre elemanlarının aktif bölgelerinde yeterli yalıtımın olmaması ya da yalıtım özelliğinin kaybolması.

Elektrik şoku, insan vücudu veya bir canlı elektrik devresinin bir parçası olduğunda meydana gelir.

Elektrik şoku, insan vücudu veya bir canlı elektrik devresinin bir parçası olduğunda meydana gelir. Bu üç değişik şekilde gerçekleşir;

i. İnsan vücudu bir iletkenle birlikte devreyi oluşturduğunda,
ii. İnsan vücudu topraklanmamış iletken ile toprak uca dokunduğunda,
iii. İnsan vücudu toprak ile topraklanmamış bir iletkene dokunduğunda.

Elektrik şokundan kaynaklanan yaralanmalarda,

a. Vücuttan geçen akım miktarı,
b. Akımın yolu,
c. Akımın vücuda uygulanma süresi

etken olan nedenler olarak sıralanır.

Bir elektrik şoku insan vücudunda aşağıda sıralanan etkiler meydana getirir;

1. Şiddetli bir şok kalbinizi veya nefes almanızı sağlayan kasları durdurabilir. Her ikisi aynı anda durabileceği gibi bunlardan sadece birisi durabilir. Her iki durumun sonucu da ölümle sonuçlanabilir.

2. Özellikle elektrik akımının girdiği ve çıktığı noktalarda, akımın sıcaklık etkisi büyük bir yanığa neden olmaktadır.

Doku yanması, kalp kaslarının kasılması ve kalp durması

Elektrikle çalışanları patlamalardan koruyabilecek herhangi bir koruyucu yoktur. Ancak, patlamanın etkisini azaltacak bazı önlemler alınabilir.

• Yüksek elektrik enerjisi ile çalışan cihazların yanında uzun süre kalmamalı veyacihazlarla uzun süre yüksek enerji ile çalışılmamalıdır.

• Gerekmedikçe yüksek elektrik enerjisi ile çalışan cihazlara veya hatlara yaklaşılmamalıdır.

• Patlama olması muhtemel bölge ile aranızda sağlam bir malzeme bulunmalıdır.

• Patlamalara karşı sağlam elbiseler kullanılmalıdır.

Güç kaynağının bölümleri aşağıda sıralanmıştır.

1. Voltaj ayar düğmesi
2. Akım ayar düğmesi
3. AC çıkış voltajı
4. DC çıkış voltajı

Elektrik enerjisi kayıplarından meydana gelecek kazaların bir kısmı elektrik devresinde kullanılacak kaçak akım anahtarlarıyla önlenebilmektedir. Elektrik tesisatında küçük görülen; ancak zararları bakımından hiç de küçümsenmeyecek kaçak akımları fark ederek devreyi açan, devreden elektrik akımını kesen anahtarlara kaçak akım koruma anahtarları denmektedir.

Timsah ağzı (5 adet), iletim kablolarındaki fişlere takılabilir ve fişlerin devre bağlantısı için uygun olmadığı durumlarda kullanılır.

Kaçak akım sigortası devredeki kaçak akımı tespit edip devreden daha fazla akım geçmesini önleyerek akımı keser ve bir kazanın, yangının meydana gelmesini engeller. Devreden geçen çeşitli kaçak akım değerlerine göre değişik tepki süreleriyle devredeki akımı keserler.

Elektrik enerjisinin toprağa en kısa yoldan ulaşması temelde üç şekilde karşımıza çıkar. İlki ve en yaygın olanı elektrik şoku (elektrik çarpması), ikincisi elektrik yanıkları ve üçüncüsü ise patlamalardır. Patlamalarda buharlaşan iletken parçacıklarının havada dağılması ve bunların kazazede tarafından patlamadan hemen sonraki nefesle ciğerlerine çekilmesidir.