ATÖLYE ÇALIŞMASI I - Deneme Sınavı - 7

Direnç, yapıldığı malzemeye ve geometrik yapısına bağlı olarak sıfırdan, deyim yerindeyse, sonsuza kadar değerlerde elde edilebilir.

Elektrik enerjisi iletiminde iyi birer iletken olan bakır ve alüminyum metalleri kullanılır.

Yalıtkan maddelerin direnci büyüktür ve elektrik akımını iletmezler. Cam ve plastik yalıtkan malzemelere birer örnektir.

Özdirenç malzemenin geometrik yapısına bağlı değildir, ancak sıcaklığa göre değişiklik gösterir.

Bir diğer ifadeyle, iletken telin kesit alanı arttıkça direnci azalır.

Bir iletkenin direnci iletkenin özdirencine, uzunluğuna ve kesit alanına bağlıdır

Bir elektrik devresinin vazgeçilmezi olan direnç; akımın geçmesini zorlaştıran yani akımı kontrol etmemize imkan sağlayan bir devre elemanı olarak ifade edilebilir.

Sonuç olarak, bir devrenin uçlarına uygulanan voltajın o devreden geçen akıma oranı sabittir. Bu sabit değere devrenin direnci diyoruz.

Ohm yasası, çoğu metaller dahil olmak üzere bir çok madde için, uygulanan voltajın akıma oranının sabit olduğunu söyler.

Bir diğer deyişle, aynı uzunlukta ve aynı
kesit alanına sahip iki iletken tel farklı malzemelerden yapılmış ise dirençleri de farklı olur.

İTFAİYE’ye 110, HIZIR ACİL SERVİSİ’ne 112 ve POLİS’e 155 numaralı telefonlardan kolayca ve ücretsiz haber verilebilmektedir. Bu telefon numaralarının akıldan çıkarılmaması çok önemlidir.

Elektrik laboratuvarında, elektrikle çalışılan bir atölye veya iş yerinde kendi güvenliğimiz konusunda dikkat edilecek genel noktalar aşağıda belirtilmiştir.

• Görevlilerin yapacağı uyarılar dikkatle dinlenmeli ve uygulanmalıdır.
• Güvenlik levhalarında yapılan uyarılara uymak oldukça önemlidir.
• Giysiler çok bol veya çok dar olmamalı, mümkünse laboratuvar önlüğü giymeli,ayakkabılar ayağa tam oturmalıdır.
• Deneye veya bir işe başlamadan önce eğer gerekiyorsa ilave giysiler kullanılmalıdır.Bazı durumlarda başa koruyucu kask, gözlük, eldiven veya ilave olarak koruyucu önlük gibi koruyucular kullanılması gerekebilir.
• Eğer ilk kez bir laboratuvarda veya iş yerinde çalışmaya başlanmışsa elektrik panosu, yangın söndürücü ve ilk yardım dolabının yerleri öğrenilmelidir.
• Yüksek gerilim hatları veya cihazlara çok yaklaşmayınız.
• Düşük gerilimli enerji altında çalışacaksanız; toprakla yalıtımınızı sağlayınız, sağ elle çalışınız, işinize yoğunlaşınız.
• Laboratuvarda çalışmaya başlamadan önce, yapacağınız deneyde kullanacağınız cihazların kablolarının prizlerde takılı olup olmadığını kontrol ediniz, takılı ise fişleri prizlerden çıkartınız.
• Laboratuvarda deney yapmak üzere kullanılacak prizler topraklı olmalıdır.

Enerjinin iletim hattı içinde kayıplara uğramadan üretildiği noktadan tüketileceği noktaya kadar ulaştırılması çok önemlidir. Bu durumda iletkende meydana gelecek kayıpları, kaçakları azaltmak için iletkenin üzeri elektriği iletmeyen bir malzemeyle kaplanır. Elektriği iletmeyen malzemelere yalıtkan diyoruz.

İnsan davranışlarından kaynaklanan elektrik enerjisi kayıpları;

Yapılan iş hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak, bilgisizlik veya tecrübesizlik.

İşi önemsememek.

Çalışırken yapılan işin uygunluğuna göre koruyucu giysi, araç ve gereç kullanma-

mak veya usulüne uygun kullanmamak.

Tedbirsizlik.

Dikkatsiz davranmak, aceleci olmak, dalgınlık, moral bozukluğu veya yorgunluk.

24 V ile 600 V arasındaki voltaj değerleri için alçak gerilim ifadesi kullanılması yaygındır. 600 V’a kadar gerilim değerleri için alçak gerilim ifadesi kullanılması onun tehlikesiz olacağı anlamını taşımaz. Aksine alçak gerilim değerlerinde ölüme varan kazalar meydana gelmesi çok sık karşılaşılan durumlardandır

Yüksek gerilim ifadesi 600 V’tan büyük gerilim değerleri için kullanılmaktadır. Yüksek gerilim taşıyan enerji hatlarına belli bir mesafe yaklaşıldığında bile elektrik kazaları meydana gelmektedir. Elektrik şokundan kaynaklanan yaralanmalarda,

a. Vücuttan geçen akım miktarı,
b. Akımın yolu,
c. Akımın vücuda uygulanma süresi

etken olan nedenler olarak sıralanır.

1 veya daha az Herhangi bir etki yok

1-3 Acı vermeyen bir his
3-10 Acı hissi veren bir şok
10-30 Kaslarda kontrol kaybı veya kasılma 

30-75 Solunum durması

75-4000 Kalp ritminin bozulması

4000 ve üzeri Doku yanması, kalp kaslarının kasılması ve kalp durması

İnsan Vücudu İçin Direnç Değerleri

Kuru deri 100.000-600.000 ohm

Nemli veya ıslak deri 1.000 ohm

Ayaktan ele kadar olan bölgenin direnci 400-600 ohm

Bir kulağından diğer kulağına kadar olan bölgede 100 ohm

Islak ellerimizle yere göre 12 voltluk potansiyele sahip bir hatta dokunduğu- muzu düşünelim. Islak deri için direnç değerini yaklaşık 1.200 ohm kabul edersek vücudumuzdan 10mA’lik akım geçecek demektir. Çizelge 1.1’den bu akım değerine karşılık acı hissi veren bir elektrik şokuyla karşılaşacağımızı anlıyoruz. 12 V gibi küçük bir gerilim değeri bile insan vücudu için önemli risk oluşturmaktadır

Kaçak akım koruma anahtarları, herhangi bir binadaki elektrik devresinde gelen ve giden akımların toplamının sıfır olması esasına göre çalışır. Bir elektrik devresinde gelen akımların meydana getirdiği manyetik alanla giden akımların meydana getirdiği manyetik alan birbirine eşit büyüklükte fakat birbirlerine zıt yöndedir.