ATÖLYE ÇALIŞMASI I - Deneme Sınavı - 2

Aynı malzemeden yapılmış ve aynı uzunluğa sahip iki iletken telin kesit alanları farklı ise dirençleri de farklı olacaktır. Direnç, iletken telin kesit alanı ile ters orantılıdır. Bir diğer ifadeyle, iletken telin kesit alanı arttıkça direnci azalır.

Elektrikli cihazlar yapılırken elektrik devrelerinde devre elemanları arasındaki bağlantılarda iletken teller seçilir. Örneğin, elektrikli ısıtıcılarda devre elemanı olarak kullanılan dirence olan bağlantı iletken tellerle sağlanır.

Isı enerjisi üretmek için ise direnç kullanılır. İhtiyaç duyulan enerji V2/R (V I veya I2 R) bağıntısı ile ilintili olduğu için hem akımın hem de direncin bilinmesi önemlidir. V’nin sabit olduğunu kabul edersek, direnç küçük olursa akım büyük olacak, dolayısıyla açığa çıkan enerji de büyük olacaktır.

Isı enerjisi üretmek için kullanılan elektrikli araçlarda ısıtıcı eleman olan nikel - krom teller kullanılırken, bu araçlara elektrik enerjisi taşıyan iletken teller genellikle bakırdan (metal) yapılır.

Çoklu ölçüm yapabilen aletlere multimetre adı verilir. Ölçümler için analog multimetreler kullanıyoruz. Elektrik ile yapılan ölçümlerde dijital ya da analog multimetreler kullanılabilir. Her iki tip multimetrenin kullanılma yöntemleri aynıdır. Aralarındaki fark, ölçüm değerlerini okuduğumuz göstergeleridir.

Yeryüzünde malzemeler kokusuyla, tadıyla, rengiyle, esnekliğiyle, yoğunluğuyla, katı-sıvı-gaz halleriyle birbirlerinden farklılık gösterir.

Malzemenin elektriksel özellikleri de fiziksel özelliklerinden bir tanesidir. Elektriksel özellik kapsamında en yaygın olarak kullanılan kavram malzemenin direncidir.

Doğada bulunan katı maddeleri elektriksel özelliklerine göre iletken, yalıtkan ve yarıiletken olmak üzere üç başlık altında sınıflandırabiliriz.

Şekil 2.1’de gösterilen devreyi ele aldığımızda, dirençten geçen akım I, direnç R ve potansiyel V arasında bir bağıntı Ohm yasası ile verilmiştir.

Bir elektrik devresinin vazgeçilmezi olan direnç; akımın geçmesini zorlaştıran yani akımı kontrol etmemize imkan sağlayan bir devre elemanı olarak ifade edilebilir. Direncin akımı kontrol etmesinin yanında, bir devreye veya bir devre elemanına uygulanacak voltaj değerinin de belirlenip uygulanmasını sağlar. Direnç, yapıldığı malzemeye ve geometrik yapısına bağlı olarak sıfırdan, deyim yerindeyse, sonsuza kadar değerlerde elde edilebilir. Doğru yanıt D'dir.

Ülkemizde İtfaiye'ye 110, Hızır Acil Servisi'ne (Ambulans) 112 ve Polis'e 155 numaralı telefondanlardan kolayca ve ücretsiz haber verilebilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Elektrik laboratuvarında, elektrikle çalışılan bir atölye veya iş yerinde giysiler çok bol veya çok dar olmamalı, mümkünse laboratuvar önlüğü giymeli, ayakkabılar ayağa tam oturmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Evlerimizde kullandığımız buzdolabı, çamaşır makinası veya fırın gibi elektrikle çalışan cihazlar ihtiyaç duydukları elektrik enerjisini 220V'luk şehir şebekesinden alırlar. Evlerimize elektrik faz (pozitif) ve iki nötr (yüksüz) uçlarla üç hat ile sigorta kutusuna verilir. Doğru yanıt E'dir.

İnsan davranışlarından kaynaklanan elektrik enerjisi kayıpları; a) Yapılan iş hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak, bilgisizlik veya tecrübesizlik. b) İşi önemsememek. c) Çalışırken yapılan işin uygunluğuna göre koruyucu giysi, araç ve gereç kullanma­mak veya usulüne uygun kullanmamak. d)Tedbirsizlik. e) Dikkatsiz davranmak, aceleci olmak, dalgınlık, moral bozukluğu veya yorgunluk. Doğru yanıt D'dir.

4000 ve üzeri miliamperlik bir akım doku yanması, kalp kaslarının kasılması ve kalp durması gibi sebeplere neden olabilir. Doğru yanıt E'dir.

Bir yıldırım düşmesi, 1.000.000 voltluk bir gerilimin birkaç kilometre uzaklığa kadar bir elektrik kıvılcımı oluşturmasıdır. Doğru yanıt C'dir.

Güç kaynağının bölümleri şöyledir: Voltaj ayar düğmesi, akım ayar düğmesi, AC çıkış voltajı, DC çıkış voltajı. Doğru yanıt C'dir.

Deneyler sırasında iletim kablolarındaki fişlere takılabilen ve fişlerin devre bağlantısı için uygun olmadığı durumlarda kullanılan alete Timsah Ağzı denilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Elektrikle çalışanları patlamalardan koruyabilecek herhangi bir koruyucu yoktur. An­cak, patlamanın etkisini azaltacak bazı önlemler alınabilir. 1) Yüksek elektrik enerjisi ile çalışan cihazların yanında uzun süre kalmamalı veya cihazlarla uzun süre yüksek enerji ile çalışılmamalıdır. 2) Gerekmedikçe yüksek elektrik enerjisi ile çalışan cihazlara veya hatlara yaklaşılma­malıdır. 3) Patlama olması muhtemel bölge ile aranızda sağlam bir malzeme bulunmalıdır. 4) Patlamalara karşı sağlam elbiseler kullanılmalıdır. Bu önlemlere karşın, vücudumuz bir patlama karşısında içgüdüsel olarak çokça hava so­luyarak bir tepki gösterir. Bu ani tepki vücuda erimiş metal parçacıkları veya metal oksit­lerin girmesine neden olur. Bu durum solunum sistemine ciddi zarar verir akciğer, boğaz ve yemek borusu yanar. Doğru yanıt C'dir.

Ohm yasasına uyan yani V ile I arasında doğrusal bir ilişki gösteren malzemelere omik malzemeler denilir.