ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II - Deneme Sınavı - 2

Yüksek Adalet Divanı, 14 Ekim 1960’ta başladığı duruşmaları 15 Eylül 1961 tarihinde yani yaklaşık olarak 11 aylık yargılama sonrası kararlarını açıkladı. Karalar arasında en dikkat çekeni ise verilen idam cezalarıydı. Yargılamalar neticesinde 15 idam kararı çıktı. Mahkemenin idam kararı verdiği isimler şunlardı: Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan, Emin Kalafat, Nedim Koraltan, Agah Erozan, İbrahim Kirazoğlu, Baha Akşit, Bahadır Dülger, Osman Kavakoğlu, Rüştü Erdelhun, Nusret Kirişçioğlu, Hami Sancar, Zeki Erataman. Aynı gün MBK tarafından yapılan görüşmede de Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın idam kararları onaylanmış, diğer idam kararları ise ömür boyu hapse çevrilmişti. İdam kararlarının alınmasında Silahlı Kuvvetler Birliği’nin önemli rolü oldu. Zira yayımlanan genelgede infazların en kısa sürede gerçekleştirilmesi talep edildi. MBK’nin almış olduğu karar sonrasında Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın cezaları 16 Eylül 1961’de, Adnan Menderes’in cezası ise 17 Eylül 1961’de infaz edildi. Özellikle idamlar Türkiye’deki ayrışmayı derinleştirmiş ve iki karşıt kesim arasında adeta bir kan davasının ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Adalet Partisi,  Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve Yeni Türkiye Partisi 27 Mayıs 1960 ihtilali sonrasında kurulmuştur. Milliyetçi Hareket Partisi Yeni Türkiye Partisi'nin isim değişikliği ile yeni oluşumu olmuştur. Fakat Cumhuriyetçi Halk Partisi Atatürk tarafından kurulan Cumhuriyetin ilk partilerindendir. Doğru cevao "D" şıkkıdır.

27 Mayıs 1960 darbesi sonrası dönem işçiler ve sendikalar açısından da bir canlanma dönemi oldu. Sendikaların büyük bir bölümü darbeyi desteklemiş, MBK de sendikaların desteğini almaya önem vermişti. Sivil siyasete geçiş sürecinde atılan önemli bir adım olan Kurucu Meclis’te de sendikalar altı temsilci bulundurmuş ayrıca Cemal Gürsel’in atadığı 15 kontejan senatör arasında Türk-İş İcra Kurulu Üyesi Ömer Ergün de yer almıştı. 1961 Anayasası ile memurlar da dahil tüm çalışanlara sendikalaşma hakkı tanınmış ve bu hak da güvence altına alınmıştı. Ayrıca grev hakkı da anayasal bir statü kazanmıştı.

Bu çukurlar 14 Ocak 1964 Birleşmiş Milletler barış gücü tarafından açıldı. Lefkoşe’nin kumsal kesiminde 11 kişi öldürüldü. Bunlarda 4’ü Kıbrıs Türk kuvvetleri alayında görevli Dr. Bnb. Nihat İlhan’ın eşi ve üç çocuğuydu. Nihat İlhan’ın evinin banyo küvetinde eşi Mürüvvet, çocukları, Kutsi ve Hakan vahşice katledildi. Evden Bnb. Nihat İlhan’ın ailesinden başka ihtiyar ev sahipleri de vardı. Baskının yapıldığı ev daha sonra ‘‘BARBARLIK MÜZESİ’’ olarak ziyarete açıldı.

Şehit Yüzbaşı Cengiz Topel, 8 Ağustos 1964 tarihinde Kıbrıs Harekatı sırasında Eskişehir´den Kıbrıs´a,
dörtlü kol komutanı olarak gönderildi. F-100 uçağıyla uçuş esnasında, uçağı yerden isabet alarak düşürüldü. Paraşütle atlamayı başardı, fakat Rumlar tarafından esir alındı. Rumların işkenceleri sonucunda
hayatını kaybeden Cengiz Topel, Kıbrıs’taki ilk Türk
hava harp şehididir.

I. MC Hükûmeti ülkeyi sarmakta olan iktisadi bunalımla da baş edemiyordu. Bu dönem içindeki önemli  olaylardan biri de 1977 yılının 1 Mayıs Bayram kutlamalarında yaşandı. Taksim’de düzenlenen büyük  mitingde kalabalığın üzerine ateş açılmasıyla 36 kişi hayatını kaybetti. Gelişmeler karşısında bir erken seçim kaçınılmaz hâl almıştı. 5 Haziran 1977’de erken seçime gidilme kararı alındı.

Alparslan Türkeş’in önderliğinde Dündar Taşer, Muzaffer Özdağ gibi radikaller olarak değerlendirilen grubun en aktif isimleri arasındaydılar. Gürsel ve generaller ise birinci grupta yani ılımlılar grubundaydılar. 14'ler: Kurmay Albay Alparslan Türkeş, Yeni Delhi;
Kurmay Yarbay Orhan Kabibay, Brüksel; Kurmay, Binbaşı Orhan Erkanlı, Meksika; Deniz
Kurmay Binbaşı Münir Köseoğlu, Stockholm;
Kurmay Albay Mustafa Kaplan, Lizbon; Tankçı
Binbaşı Muzaffer Karan, Oslo; Kurmay Binbaşı
Şefik Soyuyüce, Kopenhag; Piyade Binbaşı Fazıl
Akkoyunlu, Kabil; Deniz Kıdemli Yüzbaşı Rıfat
Baykal, Tel Aviv; Kurmay Binbaşı Dündar Taşer,
Rabat; Kurmay Yüzbaşı Numan Esin, Madrid;
Kurmay Yüzbaşı İrfan Solmazer, Lahey; Kurmay
Yüzbaşı Muzaffer Özdağ, Tokyo; Jandarma Yüzbaşı Ahmet Er, Trablusgarp

15 Ekim 1973’te yapılan seçimlere mevcut
partilerin tamamı ile 12 Mart Muhtırasının henüz başında kapatılan MNP yerine 11 Ekim
1972’de kurulan Millî Selamet Partisi (MSP) katıldı.

Darbe sonrasında ilk seçimler, 15 Ekim 1961 tarihinde yapıldı. Seçimlere, CHP’nin dışında yeni
kurulan; Adalet Partisi (AP), Yeni Türkiye Partisi (YTP) ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi
(CKMP) olmak üzere 4 parti katıldı.

22 Şubat 1961
Kurmay Albay Talat
Aydemir’in ilk darbe
girişimi.
21 Mayıs 1961
Kurmay Albay Talat
Aydemir’in ikinci darbe
girişimi

Dergi 28 Nisan 1970 tarihine kadar yayınmlandı. Forum’u çıkaran çevre, Ankara’da, ağırlıklı olarak Mülkiyeliler (SBF’liler)’in oluşturduğu bir okuma-tartışma grubudur.

Şehit Yüzbaşı Cengiz Topel, 8 Ağustos 1964 tarihinde Kıbrıs Harekatı sırasında Eskişehir´den Kıbrıs´a, dörtlü kol komutanı olarak gönderildi. Cengiz Topel, Kıbrıs’taki ilk Türk
hava harp şehididir.

1965 Genel seçimleri sonrasında Cumhurbaşkanı Gürsel’in sağlık durumunun kötüleşmesi üzerine bir Cumhurbaşkanlığı seçim krizi gündeme geldi. Ordu bu makamı sivillerin eline bırakmak istemiyordu. AP bu baskıya direnemedi. Böylece Başbakan Demirel’in önerisi ile meclis 28 Mart 1966’da Cevdet Sunay’ı Cumhurbaşkanı seçti

1966 yılında Türkiye’de bir ilk daha yaşanmıştır. Alevilerin siyasal örgütü olarak 17 Ekim 1966’da Birlik Partisi kuruldu.

Ortanın solu yaklaşımı nedeniyle CHP’den ayrılan Turhan Feyzioğlu ve arkadaşları 12 Mayıs
1967’de Güven Partisi’ni (GP) kurdular

26 Ocak 1974’te CHP-MSP koalisyonu kuruldu

1960 darbesinden sonra ilk olarak TBMM ve hükûmet feshedildi. Sonrasında Cemal Gürsel, Devlet Başkanı, Başbakan, Başkomutan ve MBK başkanı yapıldı.

1960 darbesinden sonra Milli Birlik Komitesi tarafından emekli edilen subaylar Emekli İnkılap Subaylar (EMİNSU) Derneği adı altında örgütlenmişlerdir.

13 Kasım 1960'ta Cemal Gürsel'in önderliğindeki MBK'nin ılımlılar olarak ifade edilen grubu tarafından MBK'nın radikal olarak değerlendirilen 14 üyesi tasfiye edilerek çeşitli görevlerle yurt dışına gönderildi. Bu 14'lerin tasfiyesi olarak bilinir.

1960 darbesine karşı gelişebilecek muhalefetin ve karşı koyuşların önüne geçilmesi için 2 Ağustos 1960 tarihinde “İnkılap Mahkemeleri Kanunu” çıkarıldı.