ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II - Deneme Sınavı - 12

Celal Bayar

5 Mayıs 1960 tarihinde, Ankara, Kızılay'da Demokrat Parti aleyhtarı öğrencilerin yaptığı protesto eyleminin şifresidir. Yani, 5'inci ayın 5'i, saat 5'te (17:00) Kızılay'da (555K)

18 Şubat 1952

19 Şubat 1959 Londra Antlaşması

Irak

Tarım Sektörü

1950- 1954 dönemi

25 Haziran 1956

1950 seçimlerinden sonra, 22 Mayıs 1950’de açılan TBMM’nin IX. Toplantısına, en yaşlı üye sıfatıyla Hüseyin Cahit Yalçın başkanlık etti. Aynı gün Celal Bayar, Cumhurbaşkanı, Refik Koraltan da Meclis Başkanı seçildi. Cumhurbaşkanı Bayar, Adnan Menderes’i hükümeti kurmakla görevlendirdi. Böylece 10 yıl sürecek olan “Demokrat Parti Dönemi” bir başka deyişle “Menderesli Yıllar” başlamış oldu. Hükümet programı 29 Mayıs 1950’de TBMM’de Adnan Menderes tarafından okundu ve 2 Haziran 1950’de güvenoyu alarak I. Menderes Hükümeti (22.05.1950-09.03.1951) kuruldu.

Bu kanunun kabul edilmesindeki en önemli neden, 27 Şubat 1951 günü Kırşehir’deki Atatürk büstünün, Ticaniler adı verilen bir grup tarafından parçalanmasıydı.

Bu dönemde tartışmaya neden olan olaylardan bir diğeri de Köy Enstitülerinin ilköğretmen okulları ile birleştirilmesi kararıydı.  27 Ocak 1954’te 6234 sayılı kanunla Köy Enstitüleri, ilköğretmen okulları ile birleştirildi.

Dokuz Subay Olayı, 27 Mayıs’ın en belirgin habercisi olarak kabul edilmektedir. Başbakan Menderes, bu olay karşısında gerekli tepkiyi göstermedi. Bundan cesaret alan ordu içinde bir grup asker, 27 Mayıs Darbesine giden süreci sessizce hazırladı.

Silahlı Kuvvetler de aynı gece saat 11.30’da toplanarak, 27 Mayıs sabaha karşı 03.00’da darbeyi başlatma kararı aldı. Sabaha karşı saat 05.25’te Ankara Radyosu’nda Albay Alparslan Türkeş’in sesi yükseldi. Darbe bildirisi okuyan Türkeş tarafından, kardeş kavgasına son vermek amacıyla Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu, en kısa sürede seçimlerin yapılarak idarenin sivil yöneticilere bırakılacağı, hareketin tarafsızlığı, hiçbir grup ve partiye karşı yapılmadığı, Birleşmiş Milletler Anayasası’na, insan haklarına saygılı, NATO ve CENTO’ya bağlı olunduğu ilan edildi.

Soğuk Savaş: II. Dünya Savaşı sonrasında ABD ile SSCB arasındaki yaşanan ve kendisini askeri eylemlerden çok ekonomik baskı, propaganda ve silahlanma yarışıyla gösteren, 1946’da başlayan ve 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılışı sonrası 1991’de SSCB’nin dağılması ile sonlanan döneme verilen isimdir.

Ocak 1959’dan itibaren Türkiye ve Yunanistan arasında bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulması yönünde görüşmeler gerçekleşmeye başladı.

Bu nedenle Türkiye’ye yabancı sermaye akışını hızlandırmak ve yatırımları artırmak amacıyla 18 Ocak 1954’te “Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu” çıkarıldı.

Demokrat Parti  Hükümeti Haziran 1956’da uygulamaya koyduğu “Millî Koruma Kanunu”na uymayanları daha etkin bir şekilde cezalandırmak için “Millî Koruma Mahkemeleri” ni kurdu.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) içinde belirginleşen muhalefet, kendini 1945 yılı bütçe görüşmeleri ve Çiftçiyi Topraklandırma Kanun tasarısının Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’deki
tartışmalarında gösterdi. 14 Mayıs 1945’te TBMM’de çiftçiye toprak dağıtılması ve çiftçi ocaklarının kurulmasıyla ilgili hazırlanan Çiftçiyi Topraklandırma Kanun tasarısı görüşmelerinde başta Adnan Menderes olmak üzere muhalefet belirginleşmeye başladı. Doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

24 Mart 1950’de TBMM’de seçimlerin yenilenmesine yönelik olarak verilen önerge kabul edilmiş, Partiler seçim kampanyalarına başlamıştır. CHP'li Günaltay Hükûmeti seçime hazırlık sürecinde ekonomi alanında Toprak Mahsulleri Vergisi, Varlık Vergisi ve İhracat Vergisi’ni kaldırmış, Toprak Reformu Yasası’nda da değişiklikler yapmıştır. Doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

DP, seçim vaatlerini tek tek yerine getirirken, Başbakan Menderes’in bakanlıkların bünyesindeki işlere müdahale etmesi, parti içinde anlaşmazlıklara neden olmuştu. Bu çerçevede Tarım Bakanı Nihat Eğriboz ile Başbakan Adnan Menderes arasında da gerginlik yaşanmıştı. Şöyle ki 1951 yılının şubat ayında Başbakan Adnan Menderes traktör satışlarını desteklemek için traktör üzerinden alınan bazı vergilerin kaldırılmasını istedi. Fakat Eğriboz, devletin bu yükü kaldıramayacağını gerekçe göstererek bu öneriyi kabul etmedi. Bunun üzerine Menderes, Tarım Bakanı’ndan görevden çekilmesini istedi. Tarım Bakanı Nihat Eğriboz'un  istifa etmemesi üzerine Menderes Başbakanlıktan çekildi. aynı gün Bayar tarafından yeniden atanınca ikinci hükümetini kurdu.