ARAMA KURTARMA BİLGİSİ VE ETİK DEĞERLER

Sarin (GB): Saf sarin, kokusuz ve renksiz bir sıvıdır. Sinir gazları içinde en uçucu olanıdır. Sıvı haldeyken deriden çok çabuk nüfuz eder. Buharı da oldukça etkilidir. Doğru cevap C'dir.

Başlıca biyolojik ajanlar;
• Bakteri kökenli ajanlar, antraks, tifüs ve brusellosis.
• Protein kökenli ajanlar, botulinum toksini, stafilokokal entrotoksin B, risin.
• Virüs kökenli ajanlar, variola (çiçek), ebola, ensefalit virüsleri.

Doğru cevap E'dir.

Nötron: Atom çekirdeğindeki elektrik yükü olmayan parçadır. Nükleer silahların elde edilmesinde kullanılmaktadır. Nötronların nüfuz etme kabiliyeti çok yüksektir. Doğru cevap D'dir.

Nükleer silahtaki fisyon (kütle numarası çok büyük bir atom çekirdeğinin parçalanarak kütle numarası küçük iki çekirdeğe dönüşmesi olayı) ve füzyon (hafif radyoaktif atom çekirdeklerinin birleşerek daha ağır atom çekirdeklerini meydana getirmesi olayı) olayı, nötronların etkinliği sonucu gerçekleşir. Doğru cevap E'dir.

“Tespit kağıdı”,(Kimyasal savaş ajanıyla kirlendiği düşünülen yüzeylere sürülen tespit kağıdında portakal renginden açık sarı rengine doğru renk değişimi gözleniyorsa kâğıdın sürüldüğü yüzeyde G sinir ajanı, renk kırmızı gözleniyorsa yakıcı ajan, koyu yeşilden açık yeşile doğru renk değişimi gözleniyorsa V sinir ajanı mevcut demektir.). Doğru cevap C'dir.

A Düzeyi Korunma; en yüksek deri, solunum ve göz koruması gerektiğinde uygulanmaktadır. En üst düzeyde korunma sağlar. Tehlikenin kesin olarak bilinmediği, oksijen oranının düşük olduğu ya da bu oranın bilinmediği ortamlarda giyilir. Uzman kişiler tarafından kullanılır ve kullanıcı eğitimi şarttır. Vücutta su kaybı, terleme, vücut ısısındaki değişim nedeniyle 15–20 dakika süre ile kullanılabilir. Doğru cevap A'dır.

Radyoaktif serpinti tehlikesini işaret eden siyah ikaz, 3 dakika süreli kesik siren sesi ile duyurulur.
Bu ikazla hemen, kırmızı ikazda olduğu gibi gereken malzeme ve yiyecek maddeleri ile birlikte
sığınak veya sığınma yerlerine gidilir; yapılacak uyarılara hazırlıklı olunur. Doğru cevap E'dir.

“Prodostigmin tablet” (30 mg’lık prodostigmin tablet, sinir gazlarının kullanılması tehdidi var  ise önceden alınarak sinir gazlarının etkisini azaltmakta kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Kan zehirleyici gazlar, vücut hücrelerinin kandaki oksijeni kullanmalarına engel olarak kan ve dokular arasında O2 ve CO2 değişimini bloke eder. Sistemik etkili gazlar, Siyanojen Klorür, Hidrojen Siyanür, Arsin ve Karbonmonoksit’tir. Doğru cevap D'dir.

KBRN tehditlerini günümüzde sadece askeri boyutta ele almak artık yeterli değildir, öyle ki gündelik hayatımızın parçası olan; kimya sanayi, kimyasal depolar, salgın hastalıklar, radyoaktif malzeme kullanan sağlık birimleri/hastaneler ve nükleer reaktörlerden gelebilecek tehlikeler de gündemdeki yerlerini korumaya devam etmektedir.

Sinir ajanları, sinir sistemini etkileyerek kasları felce uğratır, solunum ve dolaşım sistemini durdurup ölüme neden olur. Tabun, sarin, soman, VX sinir gazlarıdır.

Yakıcı ajanlar cildi, solunum organlarını, sindirim sistemini ve gözleri etkiler. Genellikle sıvı ve buhar halinde bulunur. Temas edildiğinde cildi, gözleri ve solunum organlarını yakar ve içi irin ve iltihap toplanmış derin yaralar açar. Yakıcı gazlar kalıcıdır. Hardal: renksiz, saf iken yağ halinde, sarımsak kokulu bir maddedir. Sıvı ya da gaz haline maruz kalındığında deride kabarcık yapar. Akciğer ve gözleri etkiler. Hardala maruz kalındıktan birkaç dakika sonra etkisi ortaya çıkar. Sıcak havada çabuk buharlaşmasından dolayı daha tehlikeli hale gelir. Fenildiklorhidrin: kokusuzdur. Çok düşük dozda bile gözleri hemen etkilemeye başlar. Koruyucu maske takılmalıdır. Diğer yakıcı ajanlar levisit, iperit ve arseniktir.

Boğucu gazlardan Fosgen, saman kokulu renksiz bir gazdır. Maruz kalındığında nefes darlığı, göğüs ağrısı ve kusma gözlenir. Koruyucu maske ile yeterli korunma sağlanmalıdır. Diğer boğucu gazlar ise Difosgen, Klorpikrin ve Klor gazıdır. Çok uçucu olan bu gazlar genellikle renksizdir.

Kan zehirleyici gazlar, vücut hücrelerinin kandaki oksijeni kullanmalarına engel olarak kan ve dokular arasında O2 ve CO2 değişimini bloke eder. Genellikle gaz veya buhar olarak atılır, solunum yoluyla vücuda girer. Etkileme hızı kısa, uçuculuğu yüksek ve gaz durumunda havadan hafiftir. Gaz halinde alınmasından birkaç saniye içinde ölüme neden olacak kadar hızlı tesirlidir. Sistemik etkili gazlar, Siyanojen Klorür, Hidrojen Siyanür, Arsin ve Karbonmonoksit’tir.

Biyolojik ajanların elde edilmeleri, üretimleri kolay, hızlı ve ucuzdur. Maliyeti düşük olduğundan fakir ülkelerin atom bombasıdır. Son derece toksiktir. Saptanması güçtür ve duyularla anlaşılmaz. Teşhis ve tedavileri güçtür ve ilaçlara dirençlidir. Rüzgâr altında yayılım, oldukça geniş alanda toplu ölümlere yol açar.

Atomun parçalanmasıyla oluşan helyum çekirdeklerine alfa parçacıkları denmektedir. Alfa ışını, havada yalnız 2,5–5,0 cm, dokuda ise birkaç mikron ilerleyebilmektedir. Derinin üst tabakasına geçemez. Alfa ışını yayan elementler solunum, sindirim ya da açık yara yolu ile vücuda alınırsa çok tehlikelidir.

Nötron, atom çekirdeğindeki elektrik yükü olmayan parçadır. Nükleer silahların elde edilmesinde kullanılmaktadır. Nötronların nüfuz etme kabiliyeti çok yüksektir.

Ani nükleer radyasyon maruziyetinde çok sayıda kişi kontamine olur. Bu kişilerin çoğu yaralı değil, sadece kontaminedir. Kontamine kişilerin, hastaneye aynı anda müracaat edip sistemi kilitlemelerine izin verilmemelidir. Yapılması gereken; radyasyona maruz kalan kişilerin hızla bölgeden uzaklaştırılması, arındırma, oluşan paniğin tıbbi yönetimi ve kamuoyunun bilgilendirilmesidir. Radyasyona maruziyette arındırma, yanık tedavisi ve iyot kullanımı önemlidir. Şüpheli durumda ALO TAEK 172 aranmalıdır.

Atropin enjektörü, sinir gazına maruz kalındığında uygulanmaktadır. Atropin enjektöründe; Atropin Sülfat ve Obidoksim Klorür bulunmaktadır.

Kimyasal savaş ajanları; Buhar, gaz ve aerosol halinde ise solunum yoluyla, katı ve sıvı partiküller halinde ise deri yoluyla gıda maddelerine bulaşmış ise sindirim yoluyla vücuda alınır. Doğru cevap C seçeneğidir.