ARAMA KURTARMA BİLGİSİ VE ETİK DEĞERLER - Deneme Sınavı - 15

Ülkemizde yaygın olarak yaşanan taşkınlar ise genelde akarsu taşkınlarıdır.

Ülkemizde, coğrafi, iklimsel ve jeomorfolojik özelliklerin yanında sosyo-ekonomik gelişme faaliyetleri de sel ve su baskınlarının bir afete dönüşmesinde belirleyicidir.

Sel ve su baskınlarından oluşan doğrudan etkiler genellikle sel suyundan kaynaklanan etkiler olup, bunlar boğulmalar, yaralanmalar ve diğerleri şeklindedir. Dolaylı etkiler ise selden zarar gören diğer sistemlerin neden olduğu etkilerdir. Bunlara örnek olarak, sudan kaynaklanan enfeksiyonlar, taşkın suyu içinde serbest kalan kimyasal kirleticilere maruz kalmanın akut ve kronik etkileri, yiyecek yetersizliği vb. etkiler verilebilir.

0,3°C soğuk sudaki bir kazazedenin yaklaşık olarak hayatta kalma süresi 45 dakikadır.

Sel ve taşkınlar sırasında meydana gelen yaralanma ve boğulmalar, genellikle dere akış hızı, topografik arazi özellikleri, uyarı yokluğu, hızlı akan suyun taşıdığı iri kaya parçaları ve taşkın suyunun ani yükselmesi gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır. taşkın suyu içinde serbest kalan kimyasal kirleticilere maruz kalma sel ve su baskınlarından oluşan doğrudan etkiye neden olur.

Düşük gövdeli barajlarda, barajın üzerindeki bölgede su akış hızı çok arttığından barajın arkasında bir tehlike alanı oluşur. Taşkın önleme kanalları, sel ve su baskın anında suyun kanalize olduğu bölgelerdir. Eğimli kenarlar sel ve su baskını anında kurtarma çalışmaları için güçlükler yaratır. Hızlı akan sudaki engeller, ağaçlar, çalılar, taşınan malzeme veya taşınan kayalardan oluşabilir. Akan suyun gücü ile akıntıya kapılmış kişiler bu engellere takılabilir ve suyun basıncı altında ezilme tehlikesi altına girerler.

Boğulmalarda genel ilk yardım işlemleri için şu adımlar izlenmelidir: 1. Boğulma nedeni ortadan kaldırılır. 2. Bilinç kontrolü yapılır. 3. Temel yaşam desteği sağlanır. 4. Derhal tıbbi yardım istenir. 5. Yaşam bulguları izlenir.

Sel ve Su baskınlarından kaynaklanan mahsur kalmalarda, mahsur kalınan kişinin konumu öğrenildikten sonra iş makineleriyle müdahale, helikopterle müdahale, hat çekerek müdahale, kurtarma botları ile müdahale yöntemlerinden en uygunu seçilir

uyun akış yönünde taramalar yapılmalıdır. Selde ve suda boğulanların yuttuğu suyun bir kısmı hava yollarını, akciğeri ve hava keseciklerini doldurur ve kişi nefes alamaz. Bu nedenle sudan çıkarılan kişinin öncelikle yuttuğu su çıkarılmalıdır.

Selin yaratmış olduğu taşkın sonucu afet bölgesindeki yerleşim alanları evler dükkanlar depolar vb. yerler selin etkisine maruz kalacaktır. Bölgedeki yaşamı ve afet zedelerin gündelik hayata biran evvel dönebilmeleri için bu bölgede çalışmaların başlaması gerekmektedir. Bu çalışmalar aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanabilir: - Binalarda biriken sel sularının tahliyesi - Hanelerin oturulabilir hale dönüştürülmesi - Afetzedelerin gündelik iaşe ve barınma hizmetlerinin sağlanması - Eğitimin sağlanması - Selin yarattığı sağlık sorunlarının çözümü - Altyapı tahribatının onarımı (elektrik ,yol, su, kanalizasyon, haberleşme, iletişim vb.) - Hasar tespiti .

Ülkemizde yaygın olarak yaşanan taşkınlar akarsu taşkınlarıdır.

Sel ve su baskının bir sel afetine dönüşmesi, insan faaliyetlerinin dünyanın doğal dengesi üzerinde yaptığı müdahalelerden kaynaklanmaktadır.

Sel ve su baskınları en çok en çok Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında görülür.

Ülkemizde sel ve su baskınları en çok Karadeniz, Akdeniz ve Batı Anadolu bölgelerinde gerçekleşmektedir.

Bölgelerin topografyası, bitki örtüsü dağılımı, yerleşim şekli ve yağış rejimi sel ve su baskınlarının oluşmasında belirleyicidir.

Boğulmalarda genel ilk yardım işlemleri için adımlar şu şekilde izlenmelidir:
Boğulma nedeni ortadan kaldırılır.
Bilinç kontrolü yapılır.
Temel yaşam desteği sağlanır.
Derhal tıbbi yardım istenir.
Yaşam bulguları izlenir.

Mahsur kalmış kazazedeye iş makineleriyle yaklaşarak kurtarmaya çalışılır. İş makinelerinin ağırlığından kaynaklanan yere tutunma özelliği ve yüksek yapılı olmalarından faydalanılarak kazazede kurtarılır. Bu amaç için özellikle kepçe ve ekskavatörler kullanılır.

Kıyıdan 15- 20 m. kadar uzakta boğulmakta olan kişinin kurtarılması için uzun ve sağlam bir ipinin ucuna bir torba bağlanmalı, içine suda batmayan bir cisim (mantar vb.) ve torbanın uzağa atılmasını sağlamak amacı ile de bir ağırlık (taş, kurşun vb.) konmalıdır. Ağzı bağlanan torba fırlatılmalı boğulmakta olan kişinin bunu tutması sağlanır.

Sel ve Su baskınlarında ölüm ve yaralanmaların oluşma nedenlerinin başında suyun gücü gelmektedir. Hızla akan su ile taşınan malzemeler çarptığı canlı, cansız her şeyi tamamen ya da kısmen tahrip ya da yok ederek büyük can ve mal kaybına neden olabilir.

İnsanın soğuk su ile temasın ilk üç dört dakikasında gerçekleşen, vücudun psikolojik olarak verdiği bir tepki olarak tanımlanan “soğuk şok” anında, ağır bir solunum yetmezliği, hızlı nefes alıp verme, panik, kalp atış hızı ve tansiyonun yükselmesi belirtileri gerçekleşir.