ANTROPOLOJİ

Ses birim bilgisi (fonem); bir dilde iki sözcüğün anlamını birbirlerinden ayıran en ufak ses parçasına ses birim denir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Fizyo-fonetik telaffuz edilen seslerin incelenmesi, psiko-fonetik ise telaffuz edilen seslerin temsil ettikleri ‘Zihni Hayal’lerin (Mental Images) incelenmesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Söz dizimi (sentaks): Bir dildeki cümle yapısını, inceleyen bilim dalıdır. Sözcük ve sözcük öbeklerinin yapısı ile bu öbeklerin cümle içinde nasıl kullanıldığını belirleyen dil bilgisi kurallarını araştırır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Antropolojik dil bilimi çalışmalarında Franz Boas’ın büyük etkisi olmuştur. Alman asıllı olan Franz Boas “evrimci” geleneğin karşısında durmuştur. Yayılmacı (difüzyonizm) ve ‘kültürel görecelik’ kuramının kurucu babasıdır. Her kültürün bir başka kültürle karşılaştırılamayacak kadar kendine özgü olduğu fikrini kuvvetle savunmuştur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Edward Sapir’in en ufuk açıcı kitabı olarak nitelendirilen “Dil ve Konuşmanın İncelenmesi Üzerine Bir Giriş” (Language , Language. An Introduction to the Study o f Speech, 1921) başlıklı çalışması, popüler bir dinleyici kitlesi için yazılmış ilk dil bilim kitaplarından biridir ve bugün hâlâ basılmaktadır. Sapir, antropoloji, dil bilim ve psikoloji alanlarında, kendi döneminin bilim insanları arasında en etkili olanlardan biri olarak anılmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Emik ve Etik kavramlarını bulan ABD’li dil bilimci Kenneth L. Pike’tır. Etnobilim yapısal dil bilimcilerin araştırmalarından büyük oranda etkilenmiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Dil bilgisi, konuşma dilindeki gibi iletmek istediğimiz anlamların çoğunu ifade edemez zaten tümünü de içermez çünkü duruş, ses düzeyi, yükseklik, vurgu, hız, yüz ifadesi, jest, mimikler vb. unsurlar da anlamı üretir ve iletir. Dil bilimciler buna ‘öte dil’ der. Doğru cevap D şıkkıdır.

Chomsky’nin diğer bir kavramı ise derin yapı’dır. Chomsky bunu sınırsız sayıdaki sözlü ifade şekillerinin yani görünen yapının, aslında o dili konuşan topluluğun üyelerince bilinçsiz bir şekilde kuşaktan kuşağa aktarılan sınırlı sayıdaki dönüşüm kurallarına yani derin yapıya dayandığını ileri sürmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Dil bilim, dil olgusu ve dillerin temel ögelerini bilimsel olarak inceleyen bir bilimdir.

Psiko-fonetik ise telaffuz edilen seslerin temsil ettikleri ‘Zihni Ha­yal’lerin (Mental Images) incelenmesidir.

Söz dizimi (Sentaks), bir dilin, cümle yapısını inceleyen bilim dalıdır.

Sapir’in en ufuk açıcı kitabı olarak nitelendirilen “Dil ve Konuşmanın İncelenmesi Üzerine Bir Giriş” (Language , Language. An Introduction to the Study of Speech, 1921) başlıklı çalışması, popüler bir din­leyici kitlesi için yazılmış ilk dil bilim kitapların­dan biridir ve bugün hâlâ basılmaktadır.

Goffman’ın bu alanda yapmış olduğu diğer önemli araştırmalar Karşılaşmalar (Encounters, 1961), Toplum İçinde Davranmak (Behavior in Public Places, 1963), Kamusal Alanda İlişkiler (Relations in Public, 1971)dir. Goffman bu çalışmalarında, yaşamın bir tiyatro sahnesine benzetme metaforu olan dramaturjik analiz üzerinden, yüz yüze etkileşimin küçük ayrıntılarını anlamayı kolaylaştırmak üzere, yeni sosyolojik kavramları kapsayan bir sözlük yazmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bir toplum içinde büyü­yen her normal çocuk, dili kolayca kendi kendine öğrenir. Chomsky’e göre, bunun böyle olmasının sebebi, insan beyninin, dili yapılandıran doğuştan bir genetik kopyaya veya temel bir dil düzenine sa­hip olmasından dolayıdır Chomsky buna ‘evren­sel gramer’ adını vermiştir.

Derin yapı, sınırsız sayıdaki sözlü ifade şekillerinin yani görünen yapının, aslında o dili konuşan topluluğun üyelerince bilinçsiz bir şekilde kuşaktan kuşağa aktarılan sınırlı sayıdaki dönüşüm kurallardır.

Dili bütünüyle yazıya aktarmayan ancak işaretlerden oluşan yapılara piktogram denilmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sosyal Etkileşim Kuramı’nın kurucusu Georg Herbert Mead (1863-1931)dir.

Mead’e göre zihin, dil sayesinde ortak sosyal anlamları etkileşim yoluyla üretme ve yorumlama yeteneğidir.

1960’ların sonlarına doğru Goffman’ın çalışmalarında daha çok fenomenoloji ve toplum dil bilim yaklaşımlarına rastlanmaktadır. Çerçeveleme Analizi’nde (Frame Analysis) bilincin düzenlenişini betimlemeye yönelik bir çaba görül­mektedir.

Glottokronoloji: dillerin birbirinden kopuş zamanlarını tespit edebilmek için kullanılan yöntemlerden biridir.