ANTROPOLOJİ

Kültürün işlevsel tanımları insanların sorun çözme ve çevreye uyum sağlamalarına odaklanmaktadır.

Kültürün yapısal tanımları, birbiriyle ilişkili ve örüntülü fikirlere, simgelere ve davranışlara vurgu yapar

Kültür Genetik ya da Biyolojik Değildir
Kültürün en önemli özelliklerinden biri de genetik ya da biyolojik olmamasıdır.

Dilsel (linguistik) evrenseller, tüm kültürlerin bir tür iletişim kullanmasıyla ilgilidir. Simgesel ifadeler, mecazi deyişler, renklere isim verilmesi, eş anlamlı sözcükler dilsel evrenseller arasında yer alır.

“Kültürel tikeller” genellikle başka kültürlerde bulunmayan, bir kültürü diğer kültürlerden ayıran, farklılaştıran özellik ve örüntülerdir

Bitkilerin ve hayvanların evcilleştirilip yetiştirilmeye başlanması günümüzde insanlık tarihinde yol açtığı büyük dönüşümler nedeniyle “birinci yeşil
devrim” olarak anılmaktadır.

Başlıca kültürel değişme süreçleri: Kültürlenme, bağımsız icat, kültürel yayılma, kültürleşme, kültürel bütünleşme, kültürel asimilasyon, küreselleşme, küyerelleşme dir. Kültürel tikeller yanlış seçenektir

Toplumlar arasında doğrudan temas olduğunda ortaya çıkan
değişmelere kültürleşme adı verilmektedir

Ekip biçmenin ilk gerçekleştirildiği yer Orta Doğu’daki “verimli
hilal” olarak bilinen bölgedir

Tarihte evcilleştirilen ilk hayvan köpektir

Almanya doğumlu bir ABD vatandaşı olan Franz Boas (1858-1942) çağdaş “Amerikan kültürel antropolojisinin babası” sayılır. Uzun süreli karşılaştırmalı kültürel incelemelerin ve kültürel görelilik fikrinin mimarlarından biri olan Boas, coğrafya eğitiminin ardından kültürel yayılma süreçlerine odaklanarak antropolojiye yönelmiştir. Boas başta İnuitler ve Kwakiutl’lar olmak üzere Kuzey Amerika yerli halkları arasında alan araştırmaları gerçekleştirmiştir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Franz Boas” seçeneğidir.

Kültürün yapısal tanımları, birbiriyle ilişkili ve örüntülü fikirlere, simgelere ve davranışlara vurgu yapar. Bu ifadede de görüldüğü üzere sorunun doğru cevabı “yapısal” seçeneğidir.

Kültürün normatif tanımları idealler, değerler, normlar ya da yaşam standartlarına ilişkindir. Bu ifadeden de anlaşılacağı üzere sorunun doğru cevabı “idealler, değerler, normlar” seçeneğidir.

Evcilleştirmenin bir dizi olumlu sonucu olmuştur. Bunlar şöyle sıralanabilir: • Ekip biçme ve hayvan yetiştirme, tarıma ve hayvancılığa dayalı yeni bir yaşam biçiminin ortaya çıkmasına yol açmıştır. • Ekip biçme yapılan yerlerde yerleşik yaşam başlamıştır. İnsanlar süreç içinde giderek artan bir biçimde göçebe yaşamı terk edip yerleşik yaşama yönelmişlerdir. • Besin üretiminde süreklilik sağlanmıştır. • Açlık ve kıtlık riski azalmıştır. • Nüfus artışı yaşanmıştır. • İlk köyler, kasabalar ve şehirler ortaya çıkmıştır. • Dünyanın farklı yerlerinde antik uygarlıklar ortaya çıkmıştır. İlk devletlerle beraber yurttaşlık fikri ortaya çıkmıştır. • Yazı ortaya çıkmıştır. • Ticaret başlamıştır. • İlk pazar yerleri ortaya çıkmıştır. • Dokuma, çömlekçilik, tuğla ve metalurji gibi yeni bilimsel, teknolojik ve yaratıcı formlar ortaya çıkmıştır. • Nicelikleri ölçmek için matematik geliştirilmiştir. • Ekip biçmenin ve gelgitlerin zamanlarını ölçebilmek ve uzayın gizemlerini öğrenebilmek için astronomi ortaya çıkmıştır. • Semavi inanışlar, çok tanrılı dinler ve daha sonra da tek tanrılı dinlere inanış başlamıştır. • Anıtsal yapılar, duvarcılık ve heykeltıraşlık başlamıştır.

“Diş çürüklerinin artışı” seçeneği, evcilleşme ile beraber karbonhidrat temelli beslenmenin bir sonucudur ve yine evcilleşmenin olumsuz sonuçlarından biri sayıldığından sorunun doğru cevabıdır.

Besin üreticiliğine dayalı en basit uyarlanma stratejisi bahçeciliktir (horticulture). Bahçecilik, taş, sopa, değnek gibi basit aletlerle ekip-biçme yapılmasına dayanır. Bu topluluklar arasında sıklıkla görülen bir örüntü şöyledir. Bir ormanlık alandaki ağaçlar ekip biçme yapmak için kesilir. Arazi tarıma açılır. Toprağın verimi azalıncaya kadar ekip biçme yapılır. Sonra ekinlerden kalanlar yakılıp toprak nadasa bırakılır Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “bahçecilik” seçeneğidir.

...Başka bir kültürel değişme mekanizması ise “kültürleşmedir” (acculturation). Toplumlar arasında doğrudan temas olduğunda ortaya çıkan değişmelere kültürleşme adı verilmektedir. Kültürleşme, kültürün, genellikle daha gelişmiş bir medeniyete sahip olan, farklı kültürlere sahip toplulukların sürekli ilk elden ve doğrudan teması yoluyla aktarıldığı süreçtir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “toplumlar arasında doğrudan temas olduğunda ortaya çıkan değişmeler” seçeneğidir.

Küreselleşme, kültürleri birbirine bağlarken, yerel kültürlere yönelik yıkıcı bir etki yapmaktadır. Küreselleşme dünyada kültürel, ekonomik ve siyasal hâkimiyetini kurarken yerel kültürler buna direnememekte ve kaybolmaya yüz tutmaktadırlar. Bu durumun sonuçlarından biri de “küyerelleşmedir” (glocalisation). Küreselleşme ve yerelleşme kavramlarının bir araya getirilmesiyle ortaya çıkan bu kavram, küresel, yerel ve bölgesel seviyelerin artan öneminin birlikte ortaya çıktığını ve iç içe geçtiğini göstermektedir. (Swyngedouw, 2010).  Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Yerel ve bölgesel seviyelerin artan öneminin birlikte ortaya çıkması ve iç içe geçmesi” seçeneğidir.

Kültür üzerine tartışmalarda sıklıkla kullanılan bir kavram ise “kültür şokudur”. Bu kavram, bir kültürden başkasına giden bireylerin, yeni kültüre uyum sağlamada karşılaştıkları güçlükler, sıkıntılar, gerilimler ve bunalımlara işaret eder. Kültür şoku, sosyal bilimcilerin yanı sıra başka bir kültüre giden gezginler, göçmenler, iş insanları, öğrenciler, hatta turistlerin yaşadığı bir deneyimdir.  Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “kültür şoku” seçeneğidir.

Kültüre ilişkin “yerel kültür” ve “alt kültür” kavramlarıyla sıklıkla karşılaşırız. Bu kavramlardan “yerel kültür” belirli yerlerdeki toplulukların ayırt edici kültürleri anlamına gelmektedir. Örneğin, Paskalya Adaları bölgesinde binlerce yıldır yaşayan Rapa Nui halkı bir yerel kültürdür. Diğer yandan “alt kültür” kavramı, bir hakim kültür içindeki bir grubun o kültürden farklılaşan kültürel örüntülerini vurgulamak için kullanılır. Bundan dolayı sorunun doğru cevabı “alt kültür” seçeneğidir.

“Etnosantrizm”, bir kimsenin kültürünün tüm diğer kültürlerden daha üstün olduğu yönündeki bakış açısıdır. Etnosantrizme küçük düşürücü karşılaştırmalar eşlik eder (Rhum, 2001). Etnosantrizm, kişinin diğer kültürlere kendi kültürünün ön yargılarıyla ve küçümseyerek bakma eğilimini barındırır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Etnosantrizm” seçeneğidir.