ANTROPOLOJİ - Deneme Sınavı - 7

Bilgisayar ortamlı iletişimin büyümesine bağlı olarak farklı değerlerin, inançların ve pratiklerin bir arada ortaya koydukları kültüre siber kültür adı verilmektedir.

Şemseddin Sami’nin “İnsan” ve “Yine İnsan” (1880) adlı eserleri vardı: İlkinde, insan ve yeryü­zünün geçirdiği evreler anlatılıyordu. İkincisinde ise insanoğlunun yeryüzünde ortaya çıkışı ve ilkel insanların hayatlarını nasıl şekillendirdikleri anla­tılıyordu.

Erdentuğ’un 1956’da Hal Köyünün Tetkiki, 1959’da Sün Köyünün Tetkiki, 1966’da Ankara İli ve Köylerinde Sosyal Hizmetler ve Sosyal Antropoloji Bakımından Bir Araştırma, 1977’de Sosyal Âdet ve Gelenekler, 1981’de Türkiye’de Çağdaşlaşma, Eğitim ve Kültür Mü­nasebetleri çalışmaları yayımlanmış, hem etnografik hem de sosyal ve kültürel antropoloji çalışmalarına öncülük etmişlerdir.

Antropoloji Derneği, 1992 yılında Nephan Saran’ın kurucu başkanlığında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü mezunlarının girişimleriyle kuruldu.

Özbek, çalışmalarında dikkate değer bir tarih izlemi ile insan, ırk, uygarlıklar, kültür kavramlarına yönelik incelemeler yapmıştır. “Irklara Veda: Yaşasın Biyolojik ve Kültürel Çeşitlilik” adlı eserleriyle (2015) bugün, insanın geçmiş uygarlıklardan günümüze kadar gelen kültürel zenginliklere karşılık teknolojik insan olma niyetiyle ortaya çıkmasına rağmen patolojik insan oluverişinin çözümlemesini yapan, dolayısıyla yolu ve meselesi fizik antropoloji kadar sosyal antropoloji ile de çakışan bir eser yayım­lamıştır.

Nükhet Sirman da sosyoloji ve antropoloji bağdaşımında kırsal ve tarımsal dönüşüm, akrabalık ve aile  odaklı çalışmalar yapmıştır. Dahası Sirman, bu çalışmalarına feminist kuram, etnisite, erkek ve kadın kimliklerinin kuruluşu üzerine farklı çalışmalar da eklemiştir. Bir akademik söyleşide (2008) antropolojinin en önemli özelliklerinden birinin benzerliklerin ve farklılıkların nerelerde doğduğuna dikkat etmesi olduğunu vurgulamıştır.

Besin üreticiliğine dayalı en basit uyarlanma stratejisi bahçeciliktir (horticulture). Bahçecilik, taş, sopa, değnek gibi basit aletlerle ekip-biçme yapılmasına dayanır. Bu topluluklar arasında sıklıkla görülen bir örüntü şöyledir. Bir ormanlık alandaki ağaçlar ekip biçme yapmak için kesilir. Arazi tarıma açılır. Toprağın verimi azalıncaya kadar ekip biçme yapılır. Sonra ekinlerden kalanlar yakılıp toprak nadasa bırakılır Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “bahçecilik” seçeneğidir.

Yontma Taş Devri’nde yaşamış olan insanların ölülerini anne karnındaki cenin pozisyonunda gömmeleri ve üzerlerini kanı, yani yaşamı simgeleyen kırmızı boya ile kapatmaları ölümden sonraki yaşama duyulan inanışın ilk göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Dinle ilgili çeşitli çalışmalar çok daha öncelere uzansa da din antropolojisi, on dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmış olan bir disiplindir.

Bu dönemde dini antropolojik açıdan ele alan ilk çalışmalar Edward B. Tylor, Max Müller, James G. Frazer ve Robertson Smith tarafından yapılmıştır.

Din antropologları dinlerin hakiki olup olmadığıyla, dinlere göre gerçekliğin ne olduğuyla veya bazı dinlerin diğerlerinden daha üstün veya mantıklı olup olmadığıyla ilgilenmezler;
insan gruplarının neden dinsel inanışlara sahip olduklarıyla dinsel inanışlarla sosyokültürel süreçler, tarihsel ve ekolojik faktörler arasında nasıl ilişkiler olduğuyla ilgilenirler.

Alfred Reginald Radcliffe-Brown (1881-1955) 1906-1908 arasında Bengal körfezindeki Andaman Adaları’nda araştırma yapar ve Andaman Adalılar isimli (1922) monografiyi yayınlar. Bu eser ağırlıklı olarak adadaki dinsel inanç ve seremonilerle ilgilidir ve din antropolojisi alanında saha çalışmasına dayalı ilk monografi olarak bilinir.

1989’da Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle birlikte dünya üzerinde pek çok politik ve kültürel “gerçeklik”
bozguna uğramıştır. Dolayısıyla bu tarihsel süreç postmodernizme akla uygunluk üzerinden destek vermiştir (Lavenda&Schultz,2019:35). Hatta Çernobil Patlaması, Berlin (Utanç) Duvarı’nın yıkılması, Avrupa
Birliği’nin kurulması, küresel kapitalist piyasalarda denetimin azaltılması, ekolojik kriz, iklim değişikliği
zirveleri, Bosna ve Körfez Savaşı gibi savaşlar, hepsi küreselleşme ile bağlantılıdır. John Tomlinson’un bu olayları dünya bağlamı olayları olarak aktarmaktadır.

Eşitliliklerimiz ve farklılıklarımızla birlikte yaşayabilecek miyiz?” adlı eserinde Alan Touraine
(2007), toplumla topluluklar arasındaki ve küreselleşmiş ekonomiyle dünya üzerinde bir nevi izole edilmiş kültürler arasındaki mesafenin artışının
olumsuz sonuçlar doğuracağından bahsetmektedir.

Arjun Appadurai, günümüzde küreselleşme ve
kültür üzerinden yapılan tartışmalara, küresel kültürel akış bağlamında katkıda bulunan çok önemli bir araştırmacıdır.
 Küreselleşme, modernite ve ulus-devletlerarasındaki önemli ilişkiye odaklanmış olup 
 kültürel akışkanlığı beş işlevsel boyutla değerlendirmektedir.Coğrafi alan araştırmacının çalışmaları ile ilgisiz bir tanımdır.

Dil birliği, bir milletin öz kültürünün ve sosyal varlığının kanıtıdır.
Bu nedenle bu kanıtın kirlenmesi, bozulması ya da
tamamen önemini yitirmesi gibi bir konu daima
politik bir mesele olmuştur.Oktay Sinanoğlu milli dil üzerine odaklanmanın önemini belirtir.

Roland R. Dixon insan nüfuslarını kafatası yapılarına göre kategorileştirme
tekniği içinde Türk tipini brakisefal (yuvarlak kafatası yapısına sahip) kategoriye koymuştur.Antropolog Eugeene Pittard da aynı ölçüm ile Türklerin brakisefalliğini ilan etmiş ve Anadolu’yu tüm uygarlıkların kökeni olan kutsal bir toprak olarak ilan etmiştir.

Kişisel olmayan bir doğaüstü güce duyulan inanç etrafında örgütlenen bir din sistemidir, doğaüstü bir güce inanmanın ilk biçimidir.

''Türk Kimliği ''eserinin ilk
sayfasındaki mesajlarından biri şudur: “Bize yakışan; çeşitlilik içinde birlik olabilmektir” . 2000’lerde
Türk kültür tarihinin kaynaklarına odaklanarak on yıl süren çalışmalarını ''Türk Kimliği'' eserinde yayınlayan araştırmacı Bozkurt Güvenç'tir.

Bitkilerin, hayvanların, cansız nesnelerin veya şimşek, fırtına gibi doğa olgularının, yani doğadaki her şeyin ruha sahip olduğu inancı etrafında örgütlenen bir din sistemidir. Animizm genellikle insanların doğaya hükmetmeye çalışmadığı, kendilerini doğanın bir parçası olarak görüp yaşadığı toplumlarda görülür.