ANTROPOLOJİ - Deneme Sınavı - 10

Din antropolojisinde 1900’lerin başına dek ağırlıklı olarak dinlerin kökeni üzerinde durulmuş, özellik­le tarihsel kökleri bilinen gelişkin dinlere göre daha basit ve saf olduğu kabul edilen ‘ilkel’ dinler ince­lenmiş ve bu ilk dönemdeki baskın teori sosyal ev­rimcilik olmuştur (Bowie, 2017). Bu dönemde dini antropolojik açıdan ele alan ilk çalışmalar Edward B. Tylor, Max Müller, James G. Frazer ve Robert­son Smith tarafından yapılmıştır. Yirminci yüzyılın başından 1960’lara dek dinlerin işlevleri konusu önem kazanmış, bu dönemde işlevselcilik ve yapı­sal işlevselcilik teorileri baskın olmuştur. 1960’lar­dan günümüze kadar ise öne çıkan konu dinlerin anlamı, toplumla ve bireyle nasıl eklemlendikleri olmuştur. Bu son dönemde sembolik etkileşimci­lik, sembolik/yorumlayıcı antropoloji, feminizm ve post yapısalcılık teorileri baskın olmuştur.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Her ne kadar dünya genelinde çok çeşitli ina­nışlar olsa da çoğu inanç sistemi bazı temel ortak ögelere sahiptir (Henninger-Rener, 2017:5). Bun­lardan birincisi kozmoloji, yani dünyanın tarihinin veya kökenlerinin bir açıklamasıdır. Dinî kozmo­lojiler insan yaşamının nasıl yaratıldığı konusun­da ve dünyada hangi güçlerin işlediği konusunda açıklamalar sunarlar.

Doru cevap C şıkkıdır.

Animatizm: Kişisel olmayan bir doğaüstü güce duyulan inanç etrafında örgütlenen bir din sistemidir, doğaüstü bir güce inan­manın ilk biçimidir.

Animizm: Bitkilerin, hayvanların, cansız nesnelerin veya şimşek, fırtına gibi doğa olgularının, yani doğadaki her şeyin ruha sahip olduğu inancı etrafında örgütlenen bir din sistemidir. Animizm genellikle in­sanların doğaya hükmetmeye çalışmadığı, kendilerini doğanın bir parçası olarak gö­rüp yaşadığı toplumlarda görülür.

 Doğru cevap D şıkkıdır.

Tek bir üstün Tanrı fikrinin olduğu dinler tek tanrılı/monoteist dinler olarak adlandırılır. Dün­yadaki en yaygın tek tanrılı dinler Hristiyanlık, İslam ve Museviliktir. Bu üç dinin toplam mensu­bu dünya genelinde yaklaşık dört milyardır. Çok tanrılı/politeist dinlerde ise birden fazla tanrı var­dır. Dünyadaki en yaygın çok tanrılı dinlerden biri olan Hinduizm’in bir milyardan fazla mensubu vardır. Bu dinde her biri farklı becerilere sahip olan ve farklı konularla ilgilenen bir dizi tanrı yer alır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Euhemerism: Mitolojinin insanların ilahlaştırılmasıyla oluştuğunu, dolayısıyla tanrıların tarihsel olaylara, gerçekte yaşa-mış insanların hikâyelerine dayandığını savunan görüş.

Doğru cevap A şıkkıdır.

İskoç antropolog James George Frazer (1854- 1941) Tylor’un görüşlerini benimsemiş, din, büyü ve toplumla ilgili evrensel bir teori oluşturmaya ça­lışmış ve çalışmalarını Altın Dal adındaki eserinde toplamıştır. Frazer’a göre din insan yaşamını ve do­ğal dünyayı kontrol ettiğine inanılan doğaüstü güç­lere inanma ve tapınmadır. Ancak Tylor’dan farklı olarak Frazer din ve büyü arasında ayrım yapar.

Marx’a göre din üretim tarzındaki (yani toplumda üretim yapmayı mümkün kılan emek, araçlar ve tekniklerle bunların nasıl kullanı­lıp sahiplenileceğini belirleyen sosyal ilişkilerdeki) değişikliklerin ürünüdür. Dolayısıyla din sosyal değişmenin nedeninden çok sonucudur.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Marx’a göre din üretim tarzındaki (yani toplumda üretim yapmayı mümkün kılan emek, araçlar ve tekniklerle bunların nasıl kullanı­lıp sahiplenileceğini belirleyen sosyal ilişkilerdeki) değişikliklerin ürünüdür. Dolayısıyla din sosyal değişmenin nedeninden çok sonucudur

Doğru cevap C şıkkıdır.